Hoe diep moet een fundering worden aangelegd? Gids voor bouwers en renovateurs

Het aanleggen van een fundering is een essentieel onderdeel van elke bouw- of renovatieproject. Een stabiele en correct aangelegde fundering zorgt voor de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. Eén van de belangrijkste vragen die voorkomen bij het begin van een project is: hoe diep moet een fundering worden aangelegd? Deze vraag is niet eenvoudig te beantwoorden, want de diepte van de fundering hangt af van een aantal factoren, waaronder het type bouwwerk, de bodemgesteldheid, klimaatvoorwaarden en de aanwezigheid van grondwater. In deze gids bespreken we alle relevante aspecten van het bepalen van de funderingsdiepte, met aandacht voor de praktische toepassing in de Nederlandse context.


Belang van funderingsdiepte

De fundering is de ondergrondse basis van elk bouwwerk. Zij moet de belasting van het gebouw opvangen en deze gelijkmatig over de ondergrond verdelen. Een onjuiste funderingsdiepte kan leiden tot problemen zoals verzakkingen, scheuren in muren, ruimtemisschien en andere structurele schade. Daarom is het van groot belang om de funderingsdiepte zorgvuldig te bepalen en in overeenstemming te brengen met de bouwvoorschriften en de specifieke omstandigheden van de locatie.


Factoren die de funderingsdiepte bepalen

De diepte van de fundering wordt beïnvloed door verschillende factoren. Deze zijn grotendeels afgeleid van de gegevens in de SOURCE DATA en moeten worden meegenomen in de beslissing over de funderingsdiepte.

1. Type bouwwerk en belasting

De structuur van het gebouw is een cruciale bepalende factor. Volgens bron [1], is de funderingsdiepte afhankelijk van:

  • Het type bouwwerk (enkele muur, spouwmuur, woning, aanbouw, etc.)
  • Het aantal verdiepingen
  • Het totale gewicht van het gebouw
  • Het gebruik (met of zonder verwarming)
  • De aanwezigheid van een kelder

Zo geeft bron [2] aan dat voor een enkele muur een fundering van 25 cm breed voldoende is, terwijl een spouwmuur een fundering van 40 cm breed vereist. Voor zwaardere constructies, zoals woningen met meerdere verdiepingen, is een bredere en diepere fundering nodig.

2. Klimaat en vorstgrens

Een van de belangrijkste technische richtlijnen voor funderingsdiepte is het vriesniveau van de grond. Bron [1] vermeldt dat volgens bouwvoorschriften de fundering minstens 15-20 cm onder het vriesniveau moet liggen. Dit is van belang om de krachten van de vorst te weerstaan. In Nederland ligt dit vriesniveau gemiddeld op 60 cm onder het maaiveld. Daarom is een minimale funderingsdiepte van 60 cm een algemene richtlijn.

Bron [6] stelt dat de minimale diepte volgens bouwvoorschriften 80 cm is, zodat de fundering volledig onder de vorstgrens ligt. Dit is belangrijk om te voorkomen dat de grond in de winter bevriest en uitzet, wat kan leiden tot schade aan de fundering.

3. Bodemgesteldheid

De structuur en draagvermogen van de bodem zijn van grote invloed op de funderingsdiepte. Bron [1] en bron [6] benadrukken dat bodemtype een belangrijke factor is bij het bepalen van de funderingsdiepte. In Nederland komen verschillende bodemsoorten voor, zoals zand, klei, veen en leem, elk met verschillende eigenschappen.

Zandgrond heeft bijvoorbeeld een goed draagvermogen en is geschikt voor relatief ondiepe funderingen. Veengrond daarentegen is minder stabiel en vereist vaak diepere funderingen of extra maatregelen zoals grondverbetering of het gebruik van paalfunderingen. Bron [1] geeft aan dat in gevallen van zandgrond met normaal draagvermogen de funderingsdiepte onder een meter kan liggen, mits er sprake is van isolatie van de kelder en fundering.

4. Grondwaterstand

De aanwezigheid van grondwater is een belangrijke factor bij het bepalen van de funderingsdiepte. Als de grondwaterstand hoog ligt, kan dit leiden tot problemen met de stabiliteit van de fundering. In zulke gevallen wordt vaak gekozen voor diepe funderingen of alternatieve constructies zoals paalfunderingen.

5. Aanwezigheid van hellingen of overstromingsgevaar

Bron [3] vermeldt dat funderingen in overstromingsgebieden, op hellingen of in gebieden met slechte bodemstabiliteit, vaak dieper moeten worden aangelegd. In dergelijke gevallen kan een ondiepe fundering kantelen of wegglijden. Daarom wordt in zulke situaties vaak gekozen voor diepe funderingen, die met stalen wapening of caissons worden versterkt.


Typen funderingen en hun toepassing

Er zijn twee basistypen funderingen: ondiepe en diepe funderingen. De keuze tussen deze varianten is afhankelijk van de bovengenoemde factoren.

1. Ondiepe funderingen

Ondiepe funderingen zijn geschikt voor situaties waarin de bodem stabiel en vlak is, zonder significante hellingen of drainageproblemen. Bron [3] en bron [1] noemen dat ondiepe funderingen gebruikt worden in gebieden met goede bodemstabiliteit. Voorbeelden van ondiepe funderingen zijn:

  • Betonfunderingen: vaak gebruikt voor lichte constructies zoals borders, gazons of tuinhuisjes.
  • Opsluitbanden met cement: geschikt voor borders tot 50 cm hoogte.

Bron [4] geeft aan dat voor borders tot 50 cm hoogte een enkele laag opsluitbanden voldoende is, terwijl hogere borders een mengsel van zand en cement vereisen voor extra stevigheid.

2. Diepe funderingen

Diepe funderingen worden gebruikt in situaties waarin de bodem onstabiel is of waar het gebouw zwaarder is. Deze funderingen moeten onder de vorstgrens liggen, meestal minimaal 60 cm of 80 cm. Voor zwaardere gebouwen, zoals huizen met meerdere verdiepingen, is een diepere fundering nodig.

Bron [3] en bron [6] geven aan dat een garage met één verdieping voldoet aan een funderingsdiepte van 60 cm, terwijl een woning met twee verdiepingen minimaal 100 cm diepte vereist. In zandgrond met normaal draagvermogen kan de diepte lager liggen, maar in veengrond of overstromingsgevoelige gebieden is een diepere fundering of een alternatieve constructie vaak nodig.


Praktijkrichtlijnen voor het graven van een fundering

Het graven van een fundering is een technische klus die aandacht voor detail vereist. Hieronder zijn enkele praktische stappen, gebaseerd op bron [2], bron [4], en bron [7].

1. Uitzetten van de afmetingen

Voor het graven van de fundering is het belangrijk om eerst de afmetingen van het gebouw of constructie vast te stellen. Gebruik een meetlint en metselkoord om de randen van de fundering nauwkeurig aan te geven. Zet paaltjes op de hoeken en span een metselkoord tussen deze punten. Dit zorgt ervoor dat de sleuf strak en gelijk loopt.

2. Uitgraven van de sleuf

De sleuf moet voldoende breed en diep zijn om de fundering te kunnen ondersteunen. Voor een enkele muur is 25 cm breedte voldoende, terwijl een spouwmuur 40 cm breedheid vereist. De diepte moet minstens 60 cm zijn om onder de vorstgrens te liggen. Het graven kan handmatig of met een kleine graafmachine worden gedaan. Zorg ervoor dat de sleuf recht loopt en precies volgt op het metselkoord.

3. Het zandbed aanleggen

Na het graven van de sleuf wordt een zandbed aangelegd. Dit zandbed moet waterpas worden gemaakt. Het is aan te raden om het zand iets nat te maken, zodat de ondergrond steviger wordt en het beton een goede basis krijgt.

4. Bekisting plaatsen

De bekisting zorgt ervoor dat het beton de juiste vorm krijgt en niet weglekt. Zorg ervoor dat de bekisting recht staat en goed vastgezet is. Gebruik een waterpasapparaat om de horizontale en verticale lijnen nauwkeurig te controleren.

5. Wapening aanbrengen

Om de sterkte van de fundering te verhogen, wordt wapening gebruikt. Bron [3] en bron [7] adviseren om zowel horizontaal als verticaal wapening te plaatsen. Verticale staven moeten uitsteken in de funderingsmuur. Dit zorgt voor extra stabiliteit en vermindert het risico op scheuren.


Voordelen van een correct aangelegde fundering

Een correct aangelegde fundering biedt verschillende voordelen:

  • Structuurstabiliteit: voorkomt verzakkingen en scheuren.
  • Duurzaamheid: vermindert het risico op schade door veranderingen in de bodem.
  • Veiligheid: zorgt voor een betrouwbare basis voor het gebouw.
  • Energiebesparing: wanneer de fundering geïsoleerd is, kan dit leiden tot betere warmte-isolatie en lagere energiekosten.

Veelvoorkomende fouten bij het aanleggen van een fundering

Het aanleggen van een fundering vereist zorgvuldig plannen en uitvoering. Hieronder zijn enkele veelvoorkomende fouten genoemd:

  • Onvoldoende diepte: een fundering die niet onder de vorstgrens ligt, kan in de winter opvriezen en schade veroorzaken.
  • Incorrecte breedte: een te smalle fundering kan het gewicht van het gebouw niet goed opvangen, wat leidt tot verzakkingen.
  • Geen wapening: het ontbreken van wapening vermindert de sterkte van de fundering en verhoogt het risico op scheuren.
  • Onvoldoende zandbed: een slecht aangelegd zandbed kan leiden tot ongelijke drukverdeling en schade aan de fundering.

Conclusie

De diepte van een fundering is een cruciale factor bij het aanleggen van een gebouw of constructie. Het hangt af van het type bouwwerk, de bodemgesteldheid, klimaatvoorwaarden en andere relevante factoren. In Nederland wordt algemeen aangeraden om een fundering minstens 60 cm diep aan te leggen, zodat deze onder de vorstgrens ligt. Voor zwaardere constructies of onstabiele bodems kan een diepere fundering of alternatieve constructie nodig zijn.

Bij het aanleggen van een fundering is het belangrijk om rekening te houden met technische richtlijnen en bouwvoorschriften. Het is verstandig om advies in te winnen bij een bouwkundige of gespecialiseerde aannemer, vooral bij complexere projecten. Door een zorgvuldig aangelegde fundering te kiezen, zorg je voor een stabiel, duurzaam en veilig bouwwerk.


Bronnen

  1. Hoe diep moet de fundering zijn
  2. Stappenplan voor een betonnen fundering
  3. How deep should a concrete foundation be
  4. Hoe maak je een stabiele fundering voor een border
  5. Fundering graven – wat moet je weten
  6. Hoe diep moet de fundering voor een aanbouw zijn
  7. Hoe giet je een fundering – stap-voor-stap handleiding

Related Posts