Hoe diep moet een gemetselde fundering liggen? Richtlijnen en technische overwegingen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Bij het uitvoeren van een aanbouw, zoals een uitbreiding van een woning, een garage of een schuurtje, is het kiezen van de juiste funderingsafmetingen een essentieel onderdeel van de bouwplanning. De fundering vormt namelijk de basis van elk bouwwerk en zorgt ervoor dat de belasting van het gebouw gelijkmatig over de grond wordt verdeeld. Dit is cruciaal om eventuele verzakkingen, scheuren of vochtproblemen te voorkomen.

Een gemetselde fundering, vaak uitgevoerd in beton of metselwerk, is een veelvoorkomende keuze bij aanbouwen. De diepte van deze fundering hangt af van verschillende factoren, zoals het type constructie, de bouwmaterialen, de bodemgesteldheid en de klimaatomstandigheden. Bovendien moeten bouwvoorschriften en normen worden in acht genomen, die variëren per regio.

In dit artikel worden de relevante factoren besproken die bepalen hoe diep een gemetselde fundering moet liggen, met praktische richtlijnen en adviezen uit de sector. Het doel is om zowel professionals als DIY-enthousiastelingen goed ingelicht te hebben over de technische en praktische aspecten van funderingsdiepte.

De rol van een fundering bij een aanbouw

Een fundering is essentieel voor de stabiliteit en het duurzaamheid van een bouwwerk. Zij zorgt ervoor dat de belasting van het gebouw op de grond wordt verdeeld en voorkomt dat de constructie instort of verplaatst. Bij een gemetselde fundering, vaak in de vorm van een funderingsbalk of funderingsplaat, wordt beton of metselwerk gebruikt om een stevige basis te vormen.

De fundering moet daarom voldoende diep liggen en de juiste breedte en hoogte hebben om de stabiliteit van het bouwwerk te waarborgen. In het kader van een aanbouw kan de fundering worden uitgevoerd in vorm van een funderingsbalk, een funderingsplaat of een fundering met vorstrand, afhankelijk van de omstandigheden en het type aanbouw.

Factoren die bepalen hoe diep een gemetselde fundering moet liggen

1. Type constructie en bouwmaterialen

De keuze van bouwmaterialen heeft een directe invloed op de benodigde funderingsafmetingen. Lichte constructies, zoals houten aanbouwen of schuren, vereisen in principe een minder diepe en brede fundering in vergelijking met zware constructies, zoals betonnen garages of uitgebouwde woonruimtes.

Voor een houten aanbouw kan in sommige gevallen zelfs een fundering worden weggelaten, mits het bouwwerk licht genoeg is en het risico op verzakking wordt uitgesloten.
Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende.
Voor een spouwmuur is een breedte van 40 cm aan te raden.
Bij een aanbouw van bijvoorbeeld 3×4 meter is een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende, mits de bodem voldoende stevig is.

Bij het kiezen van bouwmaterialen, zoals beton, hout of metselwerk, dient aandacht te worden besteed aan de belasting die het bouwwerk op de fundering uitoefent. Voor zware constructies wordt vaak een funderingsdiepte van minstens 60 cm aanbevolen om de stabiliteit te waarborgen.

2. Bodemgesteldheid

De aard van de ondergrond is een belangrijke bepalende factor voor de funderingsdiepte. In gunstige bodemomstandigheden, zoals stevige klei of zand, kan een fundering met een normale diepte voldoende zijn. In minder stevige of vochtige bodems kan de fundering dieper moeten worden aangelegd om instabiliteit of verzakking te voorkomen.

In een voorbeeld uit de bronnen wordt een funderingsdiepte van 80 cm onder maaiveld genoemd, waarbij het grondwater al dichtbij ligt. In dergelijke gevallen kan het noodzakelijk zijn om de fundering dieper te leggen of extra maatregelen te nemen, zoals het aanbrengen van een voorziening tegen vocht of de installatie van een drainage.

3. Klimaat en vorstgrens

In regio’s met strenge winters, waar de grond kan bevriezen, is het belangrijk om rekening te houden met de vorstgrens. Bij bevriezen kan de grond opzwellen en eventueel de fundering beschadigen. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om de fundering dieper te leggen dan de vorstgrens.

Voor een aanbouw in een regio met een vorstgrens van bijvoorbeeld 60 cm is het aan te raden om de fundering ten minste 70 cm of dieper te graven om schade te voorkomen. Deze aanpak is ook relevant voor een gemetselde fundering, omdat het metselwerk gevoelig kan zijn voor vocht- en bevroorproblemen.

4. Bouwvoorschriften en normen

Elke regio heeft specifieke bouwvoorschriften en normen die moeten worden nageleefd. Deze bepalen vaak de minimale funderingsdiepte en andere technische eisen. Het is daarom altijd aan te bevelen om deze regels te raadplegen of advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of gemeente. De funderingsdiepte kan ook bepalend zijn voor de bouwvergunning. Zonder de juiste fundering kan het project niet worden goedgekeurd.

Praktische richtlijnen voor funderingsafmetingen bij een gemetselde fundering

Minimale diepte

In de praktijk wordt vaak een funderingsdiepte van minstens 60 cm onder maaiveld aangeraden voor een aanbouw. Deze diepte is voldoende om de stabiliteit te waarborgen in vele situaties, mits de bodemgesteldheid gunstig is. In sommige gevallen kan een fundering dieper moeten worden aangelegd, zoals bij aanbouwen in vochtige of zachte bodems of in regio’s met een hoge vorstgrens.

Voor een gemetselde fundering kan het verstandig zijn om deze diepte te verhogen tot minstens 70 cm, vooral in regio’s met een hoge vorstgrens of bij zware constructies. Dit zorgt voor extra stabiliteit en voorkomt het risico op schade door bevroren grond.

Breedte van de fundering

De breedte van de fundering is afhankelijk van het type bouwconstructie en de belasting die op de fundering rust. Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende. Voor een spouwmuur is een breedte van 40 cm aan te raden. Voor een aanbouw van bijvoorbeeld 3×4 meter is een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende, mits de bodem voldoende stevig is.

Bij het kiezen van de breedte van een gemetselde fundering is het essentieel om rekening te houden met de belasting van het bouwwerk en de stabiliteit van de ondergrond. In gevallen van zware constructies of in minder stevige bodems kan de breedte van de fundering worden verhoogd om extra stevigheid te bieden.

Voorbeeldscenario’s en praktische toepassing

Voorbeeld 1: Houten aanbouw van 3×4 meter

Bouwtype: Lichte houten constructie
Funderingsdiepte: Minimaal 60 cm onder maaiveld
Funderingsbreedte: 50 cm
Funderingshoogte: 30 cm
Bouwmaterialen: Beton of metselwerk
Bodemgesteldheid: Stevig zand
Bouwvoorschriften: Volgens lokaal bouwreglement

In dit geval is een fundering van 60 cm diep en 50 cm breed voldoende om de stabiliteit te waarborgen. Aangezien de constructie licht is en de bodem stevig, kan de fundering eenvoudig worden uitgevoerd met beton of metselwerk.

Voorbeeld 2: Betonnen garage met spouwmuur

Bouwtype: Zware betonnen constructie
Funderingsdiepte: Minimaal 70 cm onder maaiveld
Funderingsbreedte: 40 cm
Funderingshoogte: 30 cm
Bouwmaterialen: Beton en metselwerk
Bodemgesteldheid: Vochtige klei
Bouwvoorschriften: Volgens lokaal bouwreglement

In dit geval is een diepere fundering noodzakelijk om het risico op verzakking of schade door vocht te verminderen. De fundering wordt dieper gegraven en extra maatregelen worden genomen, zoals het aanbrengen van een drainage.

Technische overwegingen bij het storten van een gemetselde fundering

Het storten van een fundering vereist nauwkeurigheid en aandacht voor detail. Hieronder worden enkele technische aspecten besproken die bij het storten van een gemetselde fundering van belang zijn:

1. Voorbereiding van de grond

Voor het storten van een fundering dient de grond eerst voor te worden bereid. Dit omvat het markeren van de funderingscontouren met paaltjes en een metselkoord, het graven van de funderingsleuf en het aanbrengen van een zandbed. Het zandbed moet waterpas worden gemaakt en besprenkeld met water om de ondergrond steviger te maken.

De diepte van de funderingsleuf moet minstens 60 cm zijn, maar kan in sommige gevallen dieper zijn, afhankelijk van de bodemgesteldheid en klimaatomstandigheden.

2. Kies het juiste bouwmateriaal

Bij het kiezen van het bouwmateriaal voor een gemetselde fundering is het belangrijk om rekening te houden met de belasting van het bouwwerk en de duurzaamheid van het materiaal. Beton is een veelgebruikt materiaal, omdat het sterk en duurzaam is. Metselwerk is een alternatief, maar vereist extra aandacht voor de juiste samenstelling van mortel en het correcte afdichten van de fundering.

3. Zorg voor een stevige basis

Naast de juiste diepte en breedte van de fundering is het ook belangrijk om ervoor te zorgen dat de basis stevig en gelijkmatig is. Dit kan worden bereikt door het aanbrengen van een zandbed onder de fundering en het gebruik van een waterpas om de fundering horizontaal te houden. Een correct uitgevoerde fundering zorgt ervoor dat het bouwwerk gelijkmatig op de grond rust en het risico op scheuren of verzakking wordt verkleind.

De rol van een vorstrand bij een gemetselde fundering

Een vorstrand is een technische maatregel die wordt toegepast om de fundering te beschermen tegen bevroren grond. In regio’s met strenge winters is het belangrijk om rekening te houden met de vorstgrens, die aangeeft tot welke diepte de grond kan bevriezen. Een vorstrand zorgt ervoor dat de fundering dieper ligt dan deze vorstgrens en daardoor minder gevoelig is voor schade veroorzaakt door bevroren grond.

De diepte van de vorstrand moet minimaal 70 cm zijn. In regio’s met een hoge vorstgrens of in zachte klei kan de diepte worden verhoogd tot 80 cm of dieper. Deze aanpak is ook van toepassing bij een gemetselde fundering, omdat het metselwerk gevoelig kan zijn voor vocht- en bevroorproblemen.

Belang van een correcte fundering

Een goed aangelegde fundering is de basis van een stabiele en duurzame aanbouw. Het vermindert het risico op later schade of herstelkosten en zorgt voor een langdurige levensduur van het bouwwerk. Het is daarom belangrijk om bij de planning van een aanbouw aandacht te besteden aan de juiste funderingsafmetingen, rekening houdend met de belasting, de bodemgesteldheid en de bouwvoorschriften.

In twijfelgevallen is het altijd aan te bevelen om advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of professionele constructeur. Deze deskundigen kunnen een precieze berekening maken van de benodigde funderingsafmetingen en eventuele extra maatregelen aanbevelen, afhankelijk van de situatie op de bouwplaats.

Conclusie

De diepte van een gemetselde fundering bij een aanbouw hangt af van meerdere factoren, waaronder het type constructie, de bouwmaterialen, de bodemgesteldheid, de klimaatomstandigheden en de bouwvoorschriften. In de praktijk is een funderingsdiepte van minstens 60 cm onder maaiveld meestal aan te raden, terwijl de breedte varieert afhankelijk van het bouwwerk en de belasting.

Bij het kiezen van de juiste afmetingen voor een fundering is het essentieel om rekening te houden met de stabiliteit van het bouwwerk en de toekomstige risico’s. Een correcte fundering is de basis van een duurzame en veilige aanbouw en vermindert het risico op schade of herstelkosten.