Hoe een fundering correct plaatsen: stappen, technieken en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Een goed aangebrachte fundering is de basis voor elke bouw- of renovatiewerkzaamheid. Zowel bij nieuwbouw als bij een aanbouw, uitbouw of uitbreiding zoals een garage of tuinhuis is het van groot belang dat de fundering voldoet aan de eisen van sterkte, stabiliteit en duurzaamheid. In dit artikel leggen we uit hoe je een fundering correct kunt plaatsen, welke technieken er zijn en waar je bijzondere aandacht voor moet hebben. De informatie is gebaseerd op praktische stappen, adviezen van experts en informatie uit betrouwbare bronnen.

Wat is een fundering en waarom is het belangrijk?

Een fundering is de draagconstructie waarop een gebouw of constructie rust. Het doel van een fundering is om het gewicht van het gebouw te verdelen over een groter oppervlak en zo de belasting op de ondergrond te beperken. Bovendien zorgt de fundering ervoor dat het gebouw stabiel blijft, ondanks eventuele omgevingsinvloeden zoals grondwater, vorst, hitte of veranderingen in de ondergrond.

Een fundering moet voldoen aan meerdere eisen:

Sterkheid: het moet in staat zijn om het gewicht van het gebouw te dragen.
Stabiliteit: het mag niet zakken, buigen of breken.
Duurzaamheid: het moet bestand zijn tegen omgevingsfactoren zoals grondwater, vorst en schimmels.
Veiligheid: de fundering moet ervoor zorgen dat het gebouw veilig is voor bewoners en gebruikers.

In de meeste gevallen wordt gewapend beton gebruikt voor funderingen, omdat het voldoet aan alle genoemde eisen.

Kies de juiste funderingstechniek op basis van de ondergrond

De keuze van de juiste funderingstechniek hangt sterk af van de ondergrond. Twee veelvoorkomende methoden zijn funderen op staal en funderen op palen.

Fundering op staal

Funderen op staal betekent dat de fundering direct op de vaste grondslag wordt geplaatst. Dit is alleen mogelijk als de vaste grond (zoals zand of mergel) zich binnen 3 meter onder het grondoppervlak bevindt. De slechte bovengrond wordt verwijderd en vervangen door een zandkoffer of verbeterd door verdichting of groutinjectie.

Deze methode is goedkoper dan funderen op palen en wordt vaak toegepast in het oosten van Nederland, waar de zandlaag relatief dicht bij het maaiveld ligt.

Voorbeelden van funderingen op staal zijn:

Strokenfundering: een verbrede zone van gewapend beton onder de dragende muren.
Poerenfundering: een verbrede zone onder lichte muren of kolommen.
Plaatfundering: een dikke betonplaat die de gehele draagkrachtige grondslag ondersteunt.

Fundering op palen

Funderen op palen is de voorkeur als de vaste grond zich te diep onder het maaiveld bevindt. Dit is vaak het geval op klei- of veengrond, waar sprake is van inklinking. De palen dringen diep de ondergrond in en dragen het gewicht van het gebouw naar de vaste laag. Deze methode wordt vaak gebruikt in het westen en noorden van Nederland.

De keuze voor fundering op palen is verstandig als:

Er sprake is van een onstabiele of losse ondergrond.
Het gebouw zwaar is of het gewicht niet gelijkmatig verdeeld kan worden.
De vaste grond zich ver onder het maaiveld bevindt.

De constructeur berekent de benodigde aantal palen en hun positie op basis van de belastingen en de grondkenmerken. De palen worden daarna door een gespecialiseerd funderingsbedrijf aangebracht.

Voorbereiding voor het plaatsen van een fundering

Voor het werken aan een fundering is grondige voorbereiding nodig. Dit omvat onder andere het uitvoeren van een terreinverkening, het maken van een constructieberekening en het verkrijgen van eventuele bouwvergunningen.

Terreinverkening

Een terreinverkening is het verzamelen van gegevens over de bouwlocatie. Dit omvat:

Historisch onderzoek: informeren naar vroegere gebruiksgeschiedenis van het terrein.
Grondverkenning: metingen en analyses om de grondstructuur, waterstand en eventuele verontreinigingen vast te stellen.
Bouwvoorwaarden: beoordeling van de toegankelijkheid, de toegestane bouwhoogte en eventuele beperkingen.

Deze informatie is essentieel om de juiste funderingstechniek te kiezen en eventuele risico’s in te schatten.

Constructieberekening

Een constructieberekening wordt uitgevoerd door een constructeur. Deze vertaalt het ontwerp van de architect in een technische uitvoering en berekent de benodigde fundering. De berekening bevat details over:

Het gewicht van het gebouw.
De belastingen die de fundering moet dragen.
De aarde- en bodemkenmerken.
De eventuele nodige palen of andere ondersteuningen.

Zelfs bij vergunningsvrije bouwprojecten is het verplicht om een constructieberekening aan te leveren, zoals aangegeven in het Besluit bouwwerken leefomgeving.

Bouwvergunning en bouwregels

Als de fundering onderdeel is van een bouwproject dat een bouwvergunning vereist, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat het ontwerp en de uitvoering voldoen aan de bouwregels. Dit betreft onder andere:

De minimale diepte van de fundering.
De afstand tot buurbezittingen.
De toegestane bouwhoogte.
De vereisten voor wapening en materialen.

Het is verstandig om dit te bespreken met de gemeente of een bouwadviseur om te voorkomen dat er later problemen ontstaan.

Stappenplan: hoe plaats je een fundering?

Stap 1: Uitlijnen van de fundering

Voor het starten van de werken is het belangrijk dat de fundering duidelijk uitgelijnd is. Gebruik palen of haringen die op halve meter afstand in de grond worden aangebracht. Span een koord tussen deze palen om een visuele richtlijn te hebben voor de vorm van de fundering.

Stap 2: Uitgraven van de fundering

De fundering wordt uitgegraven tot minimaal 600 mm onder het maaiveld. Dit zorgt ervoor dat de fundering bestand is tegen vorst en dat er geen sprake is van een kapotgevroren fundering in de winter. Het is verstandig om aan beide kanten van de fundering 10 cm ruimte over te houden voor de bekisting.

Stap 3: Bekisting van de fundering

De bekisting bestaat uit planken die tegen de palen worden geplaatst. Het is belangrijk dat de planken goed uitgelijnd zijn, wat je kunt controleren met een waterpas. Aan de bovenkant van de bekistingsplaten kun je extra versteviging aanbrengen met een houten lat of een soort lijmtang.

Stap 4: Maak de fundering vochtbestendig

Plaats bouwfolie in de bekisting om ervoor te zorgen dat het water in het beton niet kan wegdruppelen. Deze folie zorgt ook voor een betere krimpbestendigheid van het beton.

Stap 5: Plaats afstandhouders

Afstandhouders, zoals breektabletten of stukken betontegels, worden in de funderingsbalk geplaatst. Ze zorgen ervoor dat de wapening op de juiste hoogte blijft. De hoogte van de breektabletten kan worden afgesteld, maar er is ook de mogelijkheid om stukken stoeptegels te gebruiken.

Stap 6: Aanbrengen van de wapening

De wapening wordt in de bekisting geplaatst, op de juiste hoogte door de afstandhouders. De wapening zorgt ervoor dat het beton extra sterk is en minder snel barst of breekt.

Stap 7: Stort het beton

Het beton wordt in de bekisting gestort. Het is belangrijk dat het beton homogeen en zonder luchtlagen wordt gestort. Na het storten wordt het beton gelijfgemaakt en eventueel een glas of glasplaat op de bovenkant geplaatst om te voorkomen dat er lucht in treedt.

Stap 8: Afwerken en laten uitharden

Na het storten van het beton moet het voldoende tijd krijgen om te uitharden. Dit duurt meestal minstens 28 dagen. Gedurende deze periode is het belangrijk om het beton te bescheren tegen directe zonneschijn, regen en vorst.

Stap 9: Controle en nacometing

Na het uitharden van het beton wordt een nacometing uitgevoerd. Dit betreft het controleren van de hoogte, de stabiliteit en de eventuele afwijkingen. De nacometing wordt uitgevoerd door een professional en is een essentieel onderdeel van het proces.

Stap 10: Verwijdering van de bekisting

Als het beton voldoende is uitgehard, kan de bekisting verwijderd worden. Dit gebeurt zorgvuldig om schade aan het beton te voorkomen.

Aandachtspunten bij het plaatsen van een fundering

Bij het uitvoeren van funderingswerkzaamheden zijn er een aantal aandachtspunten die je moet kennen om problemen te voorkomen:

1. Kies een ervaren aannemer

Het aanbrengen van een fundering is een complexe en technische klus die beter uitgevoerd wordt door een gespecialiseerd funderingsbedrijf. Deze bedrijven hebben de expertise en het materiaal om de fundering correct en veilig aan te brengen. Het is verstandig om vooraf met het bedrijf te bespreken welke methodes en materialen gebruikt worden.

2. Let op de ondergrond

De keuze voor fundering op staal of op palen hangt volledig af van de ondergrond. Zorg dat er een grondverkenning is uitgevoerd en dat de constructeur deze heeft meegenomen in de berekening. Een verkeerde keuze kan leiden tot verzakking of instorting.

3. Houd rekening met grondwater

Grondwater kan een grote invloed hebben op de fundering. Zorg dat de fundering op een hoogte is aangebracht waar geen sprake is van grondwater. Als er toch water in de fundering komt, kan dit leiden tot vochtproblemen, mufheid en schimmel.

4. Volg de bouwregels

Zorg dat de fundering voldoet aan de bouwregels en dat eventuele bouwvergunningen zijn verkregen. Dit is vooral belangrijk als het een nieuw gebouw of een uitbreiding betreft. De gemeente kan anders problemen veroorzaken en eventueel de bouw verbannen.

5. Maak een duidelijk plan

Maak een duidelijk plan van alle stappen die je wil uitvoeren. Zorg dat je voldoende ruimte hebt voor apparatuur, materialen en werknemers. Een goed plan voorkomt vertragingen en onnodige extra kosten.

6. Hou rekening met seizoenen

De uithardingsperiode van het beton kan beïnvloed worden door de omgevingstemperatuur. Zorg dat de fundering in een warme periode wordt aangebracht, zodat het beton snel en goed uit kan harden. In de winter kan het nodig zijn om extra maatregelen te nemen, zoals het gebruik van warme beton of isolatie.

Risico’s en problemen bij funderingsaanleg

Ondanks de zorgvuldige voorbereiding kunnen er toch problemen optreden bij het aanbrengen van een fundering. Enkele veelvoorkomende risico’s zijn:

Verzakking: als de ondergrond instabiel is of de fundering niet sterk genoeg is, kan het gebouw zakken.
Voorkomen van schimmel: als de fundering niet goed is verankerd of vochtbestendig is, kan schimmel ontstaan.
Brekend of barstend beton: als het beton niet goed wordt gestort of het uitharden niet voldoende is, kan het beton breken of barsten.
Niet voldoen aan bouwregels: als de fundering niet voldoet aan de bouwregels, kan het project worden verbannen of extra kosten ontstaan.

Het is daarom belangrijk om een constructieberekening te maken, de bouwregels te volgen en de uitvoering te laten uitvoeren door een ervaren aannemer.

Conclusie

Een fundering is de basis van elk bouwproject en moet daarom zorgvuldig worden aangebracht. De keuze van de juiste funderingstechniek hangt af van de ondergrond, en het is verstandig om hier een constructieberekening voor te laten maken. Het uitvoeren van een fundering vereist kennis, planning en ervaring, en wordt daarom het beste uitgevoerd door een gespecialiseerd funderingsbedrijf. Door de juiste stappen te volgen en aandacht te besteden aan de ondergrond, het beton en de bouwregels, is het mogelijk om een stevige en stabiele fundering aan te brengen. Dit zorgt voor een langdurige en veilige levensduur van het gebouw.

Bronnen

plaatsen