Hoe bereken je en graaf je de afmetingen van een fundering – Een complete gids voor betrouwbare uitvoering

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Een correct uitgevoerde fundering is de basis van elk bouwproject. Of het nu gaat om een klein tuinhuis of een uitbreiding van een woning, de afmetingen van de fundering zijn bepalend voor de stabiliteit en levensduur van de constructie. In dit artikel worden de stappen en aandachtspunten uitgelegd die nodig zijn om de juiste afmetingen van een fundering te bepalen en deze correct uit te voeren. De informatie is gebaseerd op praktische stappenplannen, technische details en adviezen uit betrouwbare bronnen.

Voorbereiding en afmetingsbepaling

Bouwtekening en technische specificaties

Voordat er iets wordt gegraven, is het essentieel om een gedetailleerde bouwtekening te hebben. Deze tekening dient als leidraad voor de afmetingen, vorm en diepte van de fundering. De afmetingen van de fundering hangen af van de belasting die de fundering zal moeten dragen en de aard van het project. Bijvoorbeeld: voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende, terwijl een spouwmuur meestal een fundering van 40 cm breed vereist.

Het is verstandig om een bouwtekening op te stellen die duidelijk aangeeft waar de fundering zich zal bevinden, hoe diep de sleuf moet worden gegraven en hoe breed de fundering moet zijn. In sommige gevallen is het aan te raden om advies in te winnen bij een bouwkundige of ervaren klusser, vooral als het project ingewikkeld is of als er twijfel is over de juiste afmetingen of diepte van de fundering.

De rol van de constructeur

In de praktijk wordt vaak een constructeur ingeschakeld om te bepalen hoe breed en diep een fundering moet zijn. Bijvoorbeeld, bij een aanbouw van 3x4 meter kan de constructeur aanbevelen dat de funderingsbalk 50 cm breed en 30 cm hoog moet zijn, en dat de onderzijde 80 cm onder maaiveld moet liggen. Deze specificaties zijn gebaseerd op de belasting van de constructie en de grondsoort op de bouwlocatie.

De afmetingen van de fundering moeten dus worden bepaald door een professional indien het project ingewikkeld of gevoelig is. Bij een eenvoudigere constructie, zoals een border of een klein tuinhuis, kunnen standaardafmetingen worden gebruikt, zoals 25 cm breed voor een enkele muur.

Het graven van de sleuf

Diepte van de fundering

De eerste fysieke stap in het proces is het graven van de sleuf. De sleuf moet voldoende breed en diep zijn om de fundering te kunnen ondersteunen. Als richtlijn wordt vaak gesproken over een diepte die onder de vorstgrens ligt, wat meestal ongeveer 60 cm betekent. In sommige gevallen, zoals bij een aanbouw op zandgrond, kan de constructeur aanbevelen om tot een diepte van 80 cm te graven, afhankelijk van de aanwezigheid van grondwater.

Het is van belang om onder de vorstgrens te blijven, omdat vorst de ondergrond kan beïnvloeden en zo de stabiliteit van de fundering kan ondermijnen. Het graven van de sleuf kan handmatig of met een kleine graafmachine worden gedaan. Het is belangrijk dat de sleuf recht loopt, zoals aangegeven door een metselkoord dat tussen paaltjes is gespannen. Dit zorgt ervoor dat de fundering symmetrisch en gelijk is.

Breedte van de fundering

De breedte van de fundering is afhankelijk van de belasting die de fundering zal moeten dragen. Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende, terwijl een spouwmuur meestal een fundering van 40 cm breed vereist. Bij een aanbouw of een zwaardere constructie kan de breedte van de fundering groter worden, zoals 50 cm of meer.

De breedte van de fundering moet dus worden bepaald op basis van de belasting en de aard van het project. Het is verstandig om deze afmetingen te bevestigen bij een bouwkundige of constructeur, vooral bij grotere projecten.

Grondwater en grondtype

Het aanwezig zijn van grondwater kan de keuze van de diepte en breedte van de fundering beïnvloeden. Bijvoorbeeld, bij een aanbouw op zandgrond kan de constructeur adviseren om tot een diepte van 80 cm te graven, omdat er op die diepte al vocht in de grond zit. In dergelijke gevallen is het verstandig om de fundering tot op de witte grond te graven en deze laag te verstevigen met een zandbed en eventueel cement.

Als het grondwater dicht onder maaiveld zit, kan het verstandig zijn om de fundering iets hoger te plaatsen, zodat er een laag droge grond onder blijft zitten. Dit kan helpen om eventuele problemen met opstijgend water en ondergrondse vochtige condities te voorkomen.

Vullen en aantrillen van de sleuf

Na het graven van de sleuf moet het zandbed in de bodem waterpas worden gemaakt en eventueel met water besprenkeld, zodat de ondergrond steviger wordt. Bij het vullen van de sleuf met zand is het verstandig om een lichte trilplaat te gebruiken om de ondergrond aan te trillen. Dit zorgt ervoor dat de grond goed wordt verdicht en zo de stabiliteit van de fundering verhoogt.

In sommige gevallen kan het nodig zijn om zwaarder materieel te gebruiken, afhankelijk van de omvang van het project en de aard van de grond. Het is verstandig om hierover advies in te winnen bij een ervaren klusser of bouwkundige.

Bekisting maken

Materiaal en gereedschap

Nadat de sleuf is gegraven, is het tijd om de bekisting te plaatsen. De bekisting zorgt ervoor dat het beton de juiste vorm aannemt en blijft zitten totdat het volledig is uitgehard. Het is essentieel om de bekisting stevig en recht te plaatsen. Gebruik een waterpas om ervoor te zorgen dat alles goed staat. Er zijn verschillende soorten bekistingen beschikbaar, zoals houten frames, systeembekistingen en verloren bekistingen. De keuze hangt af van het type project en de beschikbare materialen.

Voor het maken van een bekisting zijn een aantal benodigdheden nodig, zoals piketpalen, metselkoord, schroeven, spade, houtenplanken, rolmaat, betonwapening, hamer, paaltjes, spaan, richtlat, plastic bouwfolie, houtzaag, isolatiemateriaal en een waterpas. Deze materialen zijn essentieel voor het juiste uitvoeren van de bekisting.

Stappenplan voor het maken van een bekisting

Uitzetten van de fundering: Baken de omtrek van de fundering af door middel van het plaatsen van 4 piketpalen in de vorm van het gewenste rechthoek. Span vervolgens het metselkoord tussen de piketpalen. Gebruik eventueel een rolmaat om de juiste afmetingen te verkrijgen.
Graven van de fundering: Graaf het uitgezette gebied minstens 60 cm diep uit. Indien mogelijk is 80 cm gewenst. Graaf aan de zijkanten 10 centimeter extra uit, zodat de bekisting en de versteviging geplaatst kan worden.
Maken van de bekisting: Zaag de planken op maat en bevestig deze aan elkaar met schroeven. Zorg ervoor dat de platen goed aan elkaar bevestigd zijn, zo voorkom je dat de bekisting vervormt of dat er betonmortel verloren gaat.
Plaatsen van de bekisting: Zorg ervoor dat de bekisting waterpas is en dat de platen goed bevestigd zijn. Gebruik een waterpas om ervoor te zorgen dat alles goed staat.

Wapening aanbrengen

Wapeningsmatten en staven

Het vermijden van fouten zoals het ontbreken van wapening is essentieel voor de stabiliteit en levensduur van de fundering. Gebruik wapeningsmatten of staven om de fundering extra stevig te maken. Deze wapening zorgt ervoor dat het beton beter kan weerstaan tegen spanningen en voorkomt het ontstaan van kieren.

Het aanbrengen van wapening is een essentiële stap in het proces van het gieten van een fundering. Het is verstandig om hierbij advies in te winnen bij een bouwkundige of ervaren klusser, vooral als het project ingewikkeld is of als er twijfel is over de juiste afmetingen of diepte van de fundering.

Conclusie

Het gieten van een fundering is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Een goed uitgevoerde fundering zorgt voor stabiliteit en duurzaamheid van de constructie. Het proces vereist zorgvuldige voorbereiding, het juiste gereedschap en technische kennis. Door de juiste stappen te volgen, kan iedereen – zowel beginners als ervaren klussers – een stevige fundering gieten. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan details zoals de afmetingen, de wapening en de omstandigheden tijdens het uitharden van het beton. Met de juiste planning en uitvoering kan een fundering jarenlang dienst doen.

Het bepalen en uitvoeren van de juiste afmetingen van de fundering is daarom een cruciale stap in elk bouwproject. Door de richtlijnen te volgen en waar nodig hulp in te huren, kun je ervoor zorgen dat de fundering stevig en betrouwbaar is, zodat de constructie erop veilig en duurzaam kan worden gebouwd.