Hoe graaf je een fundering en wat zijn de stappen bij heien?

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Wanneer je een huis bouwt of een woning verbouwt, is de fundering een van de meest kritieke elementen. Het is namelijk het onderste deel van een gebouw dat ervoor zorgt dat het bouwwerk stabiel blijft. De fundering moet de belasting van het gehele bouwwerk kunnen dragen en zich aanpassen aan de grondstructuur en -dragen. In dit artikel leggen we uit hoe je een fundering graaft, wat de verschillende typen zijn, en welke stappen je moet nemen bij heien. We voeren een vergelijking tussen funderingen op staal, funderingen op palen en schuimbeton, en geven aan wanneer welke methode het meest geschikt is. Daarnaast bespreken we mogelijke uitvoeringsfouten en technische overwegingen.

Inleiding

De fundering is het fundament van elk bouwwerk en vormt de basis voor de stabiliteit van de gehele structuur. Het is essentieel om de juiste fundering te kiezen en deze correct aan te brengen. De keuze hangt af van factoren zoals de grondstructuur, het gewicht van het bouwwerk en de omgeving. Tijdens het graaien en heien van een fundering moeten specifieke stappen en technieken worden gevolgd om schade en instabiliteit te voorkomen. In de contextdocumenten worden verschillende funderingstypen, hun voordelen en nadelen, en mogelijke problemen beschreven. Deze informatie is cruciaal bij het bepalen van de meest geschikte fundering en het voorkomen van eventuele structurele problemen.

Soorten funderingen

Fundering op staal

Een fundering op staal is een veel voorkomende methode, vooral in regio’s met zandgronden. Deze fundering wordt direct op de draagkrachtige grond aangebracht, vaak met een verbrede voet, zonder het gebruik van diepe palen. De term "op staal" verwijst hier niet naar het gebruik van het materiaal staal, maar naar de manier waarop het bouwwerk op een vaste grond rust. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige grond zich vlak onder het maaiveld bevindt en voldoende draagkracht heeft om het gewicht van het bouwwerk te dragen. In sommige gevallen kan de grondstructuur verbeterd worden door de slechte grond te vervangen of te verdichten, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een zandkoffer of het trillen van diepliggende zandlagen.

Fundering op palen

Wanneer de draagkrachtige grond te diep ligt, is een fundering op palen nodig. Deze methode is gebruikelijk wanneer de zandlaag zich op een diepte van meer dan 3 meter onder het maaiveld bevindt. Bij deze fundering worden lange betonnen of houten palen in de grond geslagen met een heimachine. Deze palen zorgen voor opwaartse druk die het bouwwerk op zijn plaats houdt. De neerwaartse druk wordt veroorzaakt door het gewicht van het bouwwerk zelf. Een fundering op palen is steviger en kan dus grotere belastingen dragen. Echter, deze methode kan problemen veroorzaken in grond met veen of bij veranderingen in de grondstructuur, zoals het verdwijnen van gas. In dergelijke gevallen kunnen de palen verzakken, wat leidt tot instabiliteit in het bouwwerk.

Fundering met schuimbeton

Een alternatieve methode is het gebruik van schuimbeton voor de fundering. Schuimbeton is een licht bouwmateriaal dat makkelijk te bewerken is en snel aangebracht kan worden. Dit type fundering is ideaal voor lichte bouwwerken, zoals garages of kleinere verbouwingen. Het voordeel is dat de fundering minder diep in de grond hoeft te zitten, waardoor het risico op vochtproblemen en grondwaterproblemen vermindert. De fundering wordt gegraven en afgewerkt met isopact tot de vaste grondlaag. Het is belangrijk dat de fundering dik genoeg is om het gewicht van het bouwwerk te dragen, bijvoorbeeld een dikte van 50 centimeter voor een garage.

Hoe graaf je een fundering?

Het proces van graaien van een fundering houdt meerdere stappen in. Deze stappen zijn afhankelijk van het type fundering dat wordt gekozen. Het is essentieel om eerst de grondstructuur te onderzoeken en de juiste methode te bepalen.

Voorbereiding

Voordat er wordt begonnen met het graaien van een fundering, dient er een grondonderzoek te worden uitgevoerd. Dit onderzoek geeft informatie over de draagkracht van de grond en de diepte van de zandlaag. Op basis van deze informatie kan worden bepaald of er sprake is van een zandgrond, kleigrond of veengrond. Deze informatie is cruciaal bij het kiezen van de juiste fundering. Bij een zandgrond kan bijvoorbeeld een fundering op staal voldoende zijn, terwijl een veengrond een fundering op palen vereist.

Graaien van de funderingsput

Bij een fundering op staal wordt een funderingsput gegraven tot de draagkrachtige grond. Deze put wordt vaak verbreed in de vorm van een zogenaamde "voet". De breedte en diepte van de funderingsput hangen af van het gewicht van het bouwwerk. Voor lichte bouwwerken zoals garages is een diepte van ongeveer 50 centimeter voldoende. Bij zwaardere constructies is een diepere fundering nodig.

Bij een fundering met schuimbeton wordt eveneens een put gegraven, maar doordat het licht materiaal wordt gebruikt, is de fundering minder diep. De maat van de fundering wordt bepaald door het bouwwerk, waarbij extra 20 centimeter rondom wordt uitgemeten. De fundering moet dik genoeg zijn om het gewicht van het bouwwerk te dragen.

Aanbrengen van wapening

Bij zowel funderingen op staal als schuimbeton wordt meestal wapening aangebracht. Deze wapening bestaat uit stalen staven of roosters die in de fundering worden ingebouwd. De wapening zorgt ervoor dat de fundering bestand is tegen spanningen en scheurvorming. Het is belangrijk dat de wapening correct wordt geplaatst, aangezien foutieve uitvoering kan leiden tot funderingsproblemen.

Betoneren

Na het aanbrengen van de wapening wordt de funderingsput met beton of schuimbeton opgevuld. Bij een fundering op staal wordt meestal gewoon beton gebruikt, terwijl bij een schuimbetonfundering het lichtere materiaal wordt ingezet. Het beton moet goed worden gemengd en gelijkmatig worden aangebracht. Het is belangrijk dat het beton goed uitgehard wordt voordat er verder wordt gebouwd.

Heien van funderingspalen

Wanneer een fundering op palen wordt gekozen, volgt het proces van heien een andere aanpak. Het heien van palen is een ingrijpende techniek die aanzienlijke veranderingen teweegbrengt in de grondstructuur. De keuze van het juiste type paal en de juiste inbrengmethode is cruciaal voor de stabiliteit van de fundering.

Soorten palen

Er zijn verschillende soorten funderingspalen die gebruikt kunnen worden. De keuze hangt af van de inbrengmethode en de draagkracht van de grond. De palen worden ingedeeld in drie categorieën op basis van de mate van grondveranderingen die ontstaan bij het inbrengen:

A. Inbrengmethode met grondverdringing – Dit betreft palen die worden geslagen of gedreven in de grond, waardoor de grond samengedrukt wordt.
B. Inbrengmethode met geen of geringe grondverdringing – Deze palen worden meestal geperforeerd of geboord in de grond, waardoor minder verdringing optreedt.
C. Inbrengmethode met grondverwijdering – Hierbij wordt de grond rondom de paal verwijderd en vervolgens wordt de paal geplaatst.

Inbrengtechniek

De inbrengtechniek van de palen bepaalt niet alleen de draagkracht, maar ook het vervormingsgedrag van de fundering. Het is belangrijk om de juiste techniek te kiezen, aangezien foutieve uitvoering kan leiden tot funderingsproblemen. Bijvoorbeeld, bij grondverdringing kan de grondstructureel veranderen, wat positief kan zijn doordat de grond verdicht, maar ook negatief kan zijn als er onverwachte spanningen ontstaan.

Uitvoering van het heien

Het heien van palen wordt uitgevoerd met een heimachine. Deze machine bevat een zware massa die op de paal wordt gelaten en vervolgens neergelaten wordt om de paal in de grond te drukken. Het proces wordt herhaald totdat de paal de draagkrachtige laag bereikt. Het is essentieel dat de palen correct worden geplaatst, aangezien afwijkingen in de positie of schuinheid van de palen tot instabiliteit in het bouwwerk kunnen leiden.

Bij de uitvoering van het heien is het belangrijk om te zorgen dat de palen horizontaal en verticaal correct worden geplaatst. Afwijkingen in de positie kunnen schade veroorzaken aan de fundering en het bouwwerk. Daarnaast moet er rekening mee worden gehouden dat de palen voldoende diep in de grond zijn geplaatst om de belasting van het bouwwerk te dragen.

Constructieberekening

Voor elk bouwwerk is het verplicht om een constructieberekening uit te voeren. Deze berekening bepaalt welke fundering het meest geschikt is en hoe deze moet worden aan gebracht. De constructieberekening houdt rekening met factoren zoals het gewicht van het bouwwerk, de grondstructuur en de belastingverdeling. Door deze berekening te maken, kan worden voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan of dat de fundering niet in staat is om de belasting te dragen.

Bij een fundering op staal wordt bepaald of de draagkracht van de grond voldoende is. Bij een fundering op palen wordt bepaald hoe diep de palen moeten worden ingebracht en welk type paal het meest geschikt is. De constructieberekening is ook belangrijk bij het voorkomen van scheuren in muren en het zorgen voor een stabiele constructie.

Mogelijke funderingsproblemen

Hoewel de keuze van de juiste fundering en de correcte uitvoering van het graaien en heien cruciaal zijn, kunnen er toch funderingsproblemen ontstaan. Deze problemen kunnen ontstaan door foutieve uitvoering, verkeerde keuze van funderingstype of veranderingen in de grondstructuur.

Uitvoeringsfouten

Uitvoeringsfouten zijn een van de belangrijkste oorzaken van funderingsproblemen. Deze fouten kunnen op verschillende manieren voorkomen. Bijvoorbeeld, het aanbrengen van onvoldoende wapening kan leiden tot scheurvorming in de fundering. Scheefstand in de palen tijdens het heien kan leiden tot ongelijkmatige belastingverdeling, wat instabiliteit veroorzaakt. Afwijkingen in de posities van de palen kunnen ook problemen geven, aangezien de belasting niet gelijkmatig over de fundering wordt verdeeld.

Te hoge belasting

Een andere oorzaak van funderingsproblemen is een te hoge belasting. Dit kan ontstaan wanneer aanbouwen of opbouwen worden toegevoegd aan het bouwwerk. Deze aanbouwen zorgen ervoor dat de fundering zwaarder wordt belast dan waarop deze berekend is. Dit kan leiden tot verzakking en scheurvorming in de fundering en het bouwwerk.

Beschadiging door wortels

Planten met sterke wortels kunnen ook schade aanrichten aan de fundering. Een bekend voorbeeld is de Japanse Duizendknoop. Deze plant heeft invasieve eigenschappen en kan de fundering beschadigen door de wortels in de fundering te groeien. Dit kan leiden tot scheuren en instabiliteit in het bouwwerk.

Houten funderingspalen

In Nederland zijn houten funderingspalen historisch veel gebruikt, vooral in het westen van het land. Deze palen zijn meestal gemaakt van Europees naaldhout en hebben in de afgelopen eeuwen bewezen betrouwbaar te zijn. Echter, houten palen zijn kwetsbaar voor vocht en biologische aantasting. Een bekend probleem is paalkoprot, wat ontstaat wanneer de paal in contact komt met vocht en biologische aantasting door schimmel of insecten. Dit kan leiden tot verzwakking van de paal en instabiliteit in de fundering.

Conclusie

De keuze van de juiste fundering en de correcte uitvoering van het graaien en heien zijn essentieel voor de stabiliteit van een bouwwerk. Afhankelijk van de grondstructuur en het gewicht van het bouwwerk kan een fundering op staal, fundering op palen of fundering met schuimbeton het meest geschikt zijn. Het graaien van een fundering vereist voorbereiding, het aanbrengen van wapening en het correct betoneren van de funderingsput. Bij een fundering op palen is het heien van palen een ingrijpende techniek die aandacht vereist voor de juiste inbrengmethode en uitvoering. Het maken van een constructieberekening is verplicht en helpt bij het voorkomen van funderingsproblemen. Mogelijke funderingsproblemen kunnen ontstaan door uitvoeringsfouten, te hoge belasting, schade door wortels of veroudering van houten palen. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te plannen en uit te voeren om schade aan de fundering en het bouwwerk te voorkomen.