Hoe bepaal je of een fundering veilig en goed is geplaatst

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Een goede fundering is het fundament van elke woning. Zonder een betrouwbaar en stabiel geplaatste fundering ligt de veiligheid en duurzaamheid van een woning op het spel. Voor zowel nieuwbouw als verbouwing is het essentieel om te controleren of een fundering goed is uitgevoerd. Dit artikel legt uit hoe je kunt bepalen of een fundering voldoet aan de bouwnormen en veiligheidseisen, wat je moet doen bij twijfel, en wat de mogelijkheden zijn voor herstel of versterking.

Inleiding

Bij nieuwbouw of verbouwing is een fundering verplicht, en voldoet deze constructie aan de juiste normen en regelgeving? Een fundering moet zorgen voor een stabiele onderbouw, krachten overbrengen naar de grond en de woning beschermen tegen verzakkingen, scheuren of schade door weersinvloeden. Als de fundering niet goed is gemaakt of ontworpen, kunnen ernstige problemen ontstaan, waardoor herstelkosten razendsnel oplopen en de woning onbewoonbaar kan raken.

In dit artikel gaan we in op de technische en praktische stappen om te bepalen of een fundering goed is geplaatst. We bespreken bodemonderzoek, constructieberekeningen, inspectie door professionals, en mogelijke maatregelen bij tekortkomingen. Het artikel is bedoeld voor eigenaren, verbouwers en bouwprofessionalen die willen weten of hun fundering aan de eisen voldoet.

1. Wat is een fundering en waarom is het belangrijk?

Wat is een fundering?

Een fundering is het dragende deel van een woning dat het gewicht van de structuur opvangt en dit gelijkmatig overbrengt op de ondergrond. Het zorgt ervoor dat de woning stabiel staat en niet doorzakt of scheurt. Funderingen worden meestal gemaakt van beton, en de keuze van het type fundering hangt af van factoren zoals de grondsoort, de belasting van de woning en de omgevingsomstandigheden.

Waarom is het belangrijk?

Een slecht geplaatste fundering kan leiden tot:

Verzakkingen en scheuren in de muren
Onbewoonbare situaties door instabiliteit
Verhoogde onderhoudskosten in de toekomst
Problemen met vergunningen en bouwvoorschriften

Daarom is het cruciaal om zowel bij nieuwbouw als bij aankoop van een bestaande woning te controleren of de fundering veilig en correct is geplaatst.

2. De basis: Bodemonderzoek en sondering

2.1. Waarom is een bodemonderzoek nodig?

Voordat een fundering kan worden ontworpen of geplaatst, moet worden bepaald hoe de ondergrond is samengesteld. Dit gebeurt via een bodemonderzoek. Het doel is om de draagkracht van de grond, de grondwaterstand, eventuele zwakke lagen en de mogelijke verdringing van de grond onder de woning vast te stellen.

Bij een goede fundering is het essentieel dat de ondergrond sterk genoeg is om het gewicht van de woning aan te kunnen. Als de grond te zacht is, is er een risico op verzakkingen.

2.2. Wat is een sondering en waarom is die belangrijk?

Een sondering is een technisch onderzoek uitgevoerd in de grondmechanica. Het wordt uitgevoerd door een sondeerconus in de grond te drukken. De conus heeft een hoek van 60 graden en heeft een kegelvormig einde. Tijdens het drukken wordt gemeten hoeveel weerstand de grond biedt. Dit geeft een beeld van de draagkracht en waar zandlagen zich bevinden.

Bij een sondering kan worden bepaald of het mogelijk is om een fundering op een bepaalde diepte te plaatsen, of dat er extra maatregelen nodig zijn, zoals het plaatsen van palen.

3. Constructieberekening: Essentieel voor veiligheid

3.1. Wat is een constructieberekening?

Een constructieberekening is een technische berekening die aantoont of een fundering sterk genoeg is om de belasting van de woning aan te kunnen. Deze berekening wordt gemaakt door een constructeur of bouwkundig ingenieur, en is een vereiste voor een bouwvergunning.

De berekening moet aantonen dat de fundering voldoet aan de NEN-EN 1990 normen, die in Nederland worden gebruikt voor bouwconstructies. Deze normen leggen eisen vast aan de veiligheid, bruikbaarheid en duurzaamheid van een fundering.

3.2. Waarom is een constructieberekening nodig?

Zonder constructieberekening is het niet mogelijk om aan te tonen dat een fundering veilig is. De berekening zorgt voor een duidelijk beeld van:

Het gewicht van de woning
De belasting die op de fundering werkt
De draagkracht van de grond
De eventuele invloed van omgevingsfactoren

Als de berekening ontbreekt of niet klopt, is er een risico op schade aan de woning en mogelijke juridische problemen bij de gemeente.

4. Controle door een professional: Waarom is dat belangrijk?

4.1. Waarom laat je een fundering controleren?

Bij de aankoop van een bestaande woning is het verstandig om de fundering te laten controleren. Een fundering is vaak verborgen en kan jarenlang onzichtbaar problemen veroorzaken. Een professionele inspectie door een constructeur, bouwmeester of grondverzetbedrijf kan voorkomen dat je in een woning komt die niet stabiel is.

Een expert kan:

De constructietekeningen van de fundering bekijken
De actuele staat van de fundering beoordelen
Eventuele scheuren, verzakkingen of schade detecteren
Een handhavigheidsrapport opstellen

4.2. Wanneer is inspectie verplicht?

Als je een woning koopt waarbij de fundering al is geplaatst, is het verstandig om altijd een inspectie door een professional te laten uitvoeren. Dit geldt met name als:

De fundering oud is (meer dan 40 jaar)
De woning schade vertoont (scheuren, neergang van muren)
De fundering niet volgens de huidige normen is gemaakt

5. Soorten funderingen en wanneer ze gebruikt worden

Er zijn verschillende type funderingen, afhankelijk van de omstandigheden. De keuze hangt af van de grondsoort, de belasting van de woning en de beschikbare ruimte.

5.1. Fundering op palen

Een fundering op palen wordt vaak gebruikt op zwakke grond, zoals klei. De palen worden diep in de grond geboord en bereiken stevige zandlagen. Het voordeel is dat de woning goed op een stabiele ondergrond staat, maar de nadeel is de hoge kosten.

5.2. Fundering op staal

Een fundering op staal is goedkoper, maar wordt vaak gebruikt op stevige grond. Het nadeel is dat de fundering minder diep is en minder goed kan meewerken met omgevingsfactoren zoals vocht of bodemdaling.

5.3. Fundering op zand

Als het zand dicht genoeg aan het oppervlak ligt, kan een fundering direct op het zand worden geplaatst. Dit is het meest voordelig, maar vereist dat de bodem niet te vochtig is.

6. Onderscheid tussen funderingsherstel en funderingsversterking

Als een fundering niet goed is geplaatst of begint te verslechteren, zijn er twee opties: funderingsherstel en funderingsversterking.

6.1. Funderingsherstel

Funderingsherstel betekent dat de fundering volledig of gedeeltelijk wordt aangepast, bijvoorbeeld:

Het versterken van losse delen
Het aanbrengen van een kelderbak
Het vervangen van defecte onderdelen

Funderingsherstel is meestal noodzakelijk als de fundering niet meer voldoet aan de eisen, of als de levensduur minder dan 10 tot 15 jaar is.

6.2. Funderingsversterking

Funderingsversterking is een minder ingrijpende maatregel. Bijvoorbeeld:

Het aanbrengen van extra steunpilaren
Het aanvullen van de fundering met beton
Het verhogen van de sterkte zonder de structuur te veranderen

Deze methode is vaak minder duur en geschikt voor woningen met geringe tekortkomingen.

7. Veilige bouwvoorschrachten en normen

In Nederland gelden strikte bouwvoorschrachten voor funderingen. Deze worden gereguleerd door het Besluit bouwwerken leefomgeving, waarin staat dat een fundering moet voldoen aan de NEN-EN 1990 normen.

7.1. Veiligheidseisen

De fundering moet:

Volledig de belasting van de woning opvangen
Bestand zijn tegen externe krachten zoals wind, regen en zon
Voldoen aan de veiligheidsnormen op de locatie
Een levensduur hebben van minstens 50 jaar

7.2. Vergunningen en inspectie

Voor het plaatsen van een nieuwe fundering is meestal een bouwvergunning nodig. Deze vergunning moet worden aangevraagd bij de gemeente en is pas goedkeurig als:

Er een constructieberekening is
Er een constructietekening is
Een sondering is uitgevoerd

8. Fundering en omgevingsfactoren

De omgeving waarin een fundering wordt geplaatst, heeft een grote invloed op de keuze van het type fundering en de levensduur ervan.

8.1. Invloed van vocht

Een fundering die te veel vocht opneemt, kan beschadigd raken. Houten funderingen zijn hierbij gevoeliger dan betonfunderingen. Vooral in vochtige omgevingen is het belangrijk om afwateringssystemen aan te brengen.

8.2. Bomen en bodemdaling

Bomen kunnen de bodem drogen, wat kan leiden tot verzakkingen in de grond. Dit kan de fundering ondermijnen. Daarom is het verstandig om bomen op een afstand van minstens 5 meter te houden van de woning.

8.3. Grondwaterstand

De grondwaterstand bepaalt hoe diep een fundering geplaatst moet worden. Als het water te hoog ligt, is een diepe fundering noodzakelijk om het risico op schade door vocht te vermijden.

9. Funderingsproblemen: Hoe herken je ze?

Er zijn meerdere symptomen die wijzen op funderingsproblemen. Deze kunnen vroeg worden opgemerkt als je goed op je woning let.

9.1. Scheuren in muren of vloeren

Scheuren die langzaam groeien of zich veranderen in vorm of breedte, kunnen wijzen op verzakkingen in de grond of scheuren in de fundering.

9.2. Onregelmatige vloeren of muren

Als de vloer hoogtes en lage plekken heeft of de muren schuin staan, is dit een teken dat de fundering niet gelijkmatig druk opvangt.

9.3. Verstoring van kozijnen of deuren

Als deuren niet goed sluiten of kozijnen niet lopen, kan dit ook wijzen op verzakkingen of verdraaiing van de structuur.

10. Wat doen bij funderingsproblemen?

Als je funderingsproblemen vermoed, zijn er meerdere stappen die je kunt ondernemen om de situatie te beoordelen en eventueel te herstellen.

10.1. Offertes en vergelijking door deskundigen

Het is verstandig om meerdere offertes van deskundigen in te houden. Deze kunnen de situatie beoordelen en eventueel een herstelplan opstellen. Door een architect of bouwmeester een tekening te laten maken, kun je een goed beeld krijgen van de toekomstige waarde van je woning na herstel.

10.2. Maak een kelderbak

Als de fundering herstel nodig heeft, kan het slim zijn om er een kelderbak onder te maken. Dit zorgt voor extra ruimte, verbetert de isolatie en verhoogt de waarde van de woning. Laat dit echter altijd goed uitrekenen en beoordelen door een professional.

10.3. Beroep op specialisten

Funderingsherstel is specialistisch werk en vereist kennis van grondmechanica, bouwconstructies en veiligheidseisen. Laat je op voorhand goed informeren over de keuze van het bedrijf of adviseur. Een betrouwbare partner kan je ondersteunen tijdens het gehele traject.

11. Voorbereiding voor funderingswerkzaamheden

Als je een nieuwe fundering wil plaatsen of een bestaande wil versterken, is goede voorbereiding essentieel.

11.1. Uitgraven en egalisatie

De ondergrond moet goed worden uitgegraven en geëgaliseerd. Dit zorgt voor een vaste basis waarop de fundering kan worden gestort.

11.2. Bekisting plaatsen

Bij het storten van beton is het noodzakelijk om bekisting te plaatsen. Dit bepaalt de vorm van de fundering en voorkomt dat het beton uitloopt.

11.3. Kiezen van de juiste betonmix

Het kiezen van de juiste betonmix is cruciaal voor de sterkheid van de fundering. De verhouding van cement, zand en grind moet worden afgestemd op de belasting van de woning en de omgevingsomstandigheden.

12. Samenvatting van belangrijke stappen

Om te bepalen of een fundering goed is geplaatst, moet je rekening houden met meerdere factoren. Hieronder een overzicht van de belangrijkste stappen:

Stappen	Omschrijving
1. Bodemonderzoek uitvoeren	Zorg voor een sondering om de draagkracht van de grond te bepalen
2. Constructieberekening maken	Laat een berekening maken door een constructeur om veiligheid en normen te controleren
3. Fundering controleren	Laat een expert de fundering inspecteren, vooral bij aankoop van een bestaande woning
4. Vergunning aanvragen	Zorg voor de benodigde bouwvergunning voordat je begint
5. Fundering herstellen of versterken	Als problemen zijn, kies tussen herstel of versterking
6. Voorbereiding voor storten	Zorg voor uitgraving, bekisting en juiste betonmix

13. Conclusie

Een goede fundering is het fundament van een veilige en duurzame woning. Het is belangrijk om bij zowel nieuwbouw als aankoop van een bestaande woning te controleren of de fundering voldoet aan de bouwnormen en veiligheidseisen. Door middel van een bodemonderzoek, constructieberekening, inspectie door een professional en eventueel herstel of versterking, kun je ervoor zorgen dat je woning stabiel en betrouwbaar blijft.

Bij twijfel is het verstandig om altijd een expert in te schakelen. Dit voorkomt dat je later met dure en onverwachte problemen zit. Bovendien zorgt het voor een rustige verbouwing en een waardevolle woning.

Bronnen

erachter
kom