Zelf een fundering maken: Een stapsgewijze gids voor duurzaam en veilig bouwen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis van elk bouwproject. Of je nu een woning, schuur of aanbouw wilt realiseren, het correcte uitvoeren van de fundering zorgt voor stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het project. Het is mogelijk om zelf een fundering te maken, mits je de juiste kennis, voorbereiding en gereedschap hebt. In deze gids worden de essentiële stappen, benodigdheden en aandachtspunten besproken, zodat je op eigen kracht tot een betrouwbare fundering kunt komen. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen en richtlijnen uit de bouwsector.

Inleiding

Een fundering vormt de fundamenten van elk bouwwerk en heeft een directe invloed op de levensduur en veiligheid van het project. Vooral bij aanbouwen is het belangrijk om een fundering te maken die goed aansluit bij de bestaande constructie en waarvan de diepte voldoet aan de bouwvoorschriften. Door zelf een fundering te maken, bespaar je op kosten en ben je volledig in beheer over de kwaliteit van de uitvoering. Het is echter essentieel om zorgvuldig te plannen en aandacht te besteden aan technische aspecten. In deze gids leer je hoe je een fundering kunt uitvoeren, welke materialen je nodig hebt en wat de meest voorkomende funderingtypes zijn.

Voorbereiding en bouwtekening

Voordat er iets wordt gegraven, is het essentieel om een gedetailleerde bouwtekening te hebben. Deze tekening dient als leidraad voor de afmetingen, vorm en diepte van de fundering. Naast het bepalen van de funderingsafmetingen, moet rekening worden gehouden met eventuele bouwvoorschriften in de regio. Deze kunnen variëren afhankelijk van de grondsoort, de lading die de fundering moet dragen en de toegestane hoogte van de aanbouw. Het is aan te raden om een terreinverkenning te doen voordat de fundering begint. Dit houdt in dat historische en huidige informatie over het terrein wordt verzameld, zoals afmetingen, begroeiing, leidingen en andere ondergrondse structuren. Deze informatie helpt bij het bepalen van de juiste funderingsoplossing en voorkomt problemen later op het project.

Soorten funderingen

Er zijn verschillende soorten funderingen, waarbij de keuze afhankelijk is van de bouwprojecten en de ondergrond. De meest voorkomende funderingtypes zijn:

Strookfunderingen: Worden vaak gebruikt bij standaard woningen en verdelen het gewicht over een breed oppervlak.
Betonplaten: Ook wel een betonvloer genoemd, worden vooral toegepast in gebieden waar een grote draagkracht van de ondergrond aanwezig is.
Betonnen palen: Geschikt voor zwakke grond, waarbij het gewicht wordt verdeeld op diepe, stevige lagen onder de bouwplaats.

De keuze voor een bepaald type fundering hangt af van factoren zoals de grondsoort, het gewicht van de aanbouw, en de omgevingsomstandigheden. Het is verstandig om hierbij rekening te houden met de bouwvoorschriften en eventueel advies in te winnen van een bouwprofessional.

Benodigde materialen

Voor het zelf maken van een fundering zijn een aantal essentiële materialen nodig. Deze omvatten:

Beton of cementmengsel: De basis van de fundering. Het beton dient van goede kwaliteit te zijn om de belasting van de aanbouw te dragen.
Zand en grind: Deze materialen worden vaak gebruikt voor het opstellen van een vulling onder de fundering of als onderdeel van het betonmengsel.
Wapeningsstaal: Voor extra stevigheid en belastbaarheid.
Hout voor de bekisting: Wordt gebruikt om de vorm van de fundering te bepalen.
Bouw gereedschap: Kruiwagens, schoppen, niveaus, kruislijnen, etc.

Deze materialen zijn meestal verkrijgbaar via bouwmarkten of direct bij leveranciers. Het is belangrijk om van tevoren te plannen hoeveel van elk materiaal nodig is, en waar het moet worden opgeslagen. Zorg dat je kwalitatief hoogwaardige materialen gebruikt om een duurzame fundering te realiseren.

Stappenplan voor het maken van een fundering

Een goed gepland en uitgevoerd stappenplan is essentieel voor het maken van een fundering. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen.

Stap 1: Bouwtekening en voorbereiding

Voordat je begint met het funderingswerk, is het belangrijk om een duidelijke bouwtekening te hebben. Deze tekening geeft de afmetingen van de fundering weer en helpt je bij het uitlijnen van het project. Daarnaast is het verstandig om rekening te houden met eventuele bouwregels of voorschriften in jouw regio. Deze kunnen bijvoorbeeld aangeven hoe diep de fundering moet liggen of of bepaalde materialen verplicht zijn. Naast een bouwtekening is het ook verstandig om een checklist op te stellen met alle benodigde gereedschappen en materialen. Dit voorkomt onnodige vertragingen tijdens het werk.

Stap 2: Graven van de sleuf

Met behulp van een graver of handgereedschap moet een sleuf worden gegraven waar de fundering in zal komen. De diepte en breedte van de sleuf moeten overeenkomen met de afmetingen van de aanbouw en de gewenste belastingcapaciteit. Volgens enkele bronnen moet de fundering minimaal 600 mm onder het maaiveld liggen om te voorkomen dat het wintervries de fundering beschadigt. Ook is het aanbevolen om aan beide kanten van de fundering 10 cm ruimte over te houden voor de bekisting.

Stap 3: Bekisting maken

De bekisting bepaalt de vorm en de afmetingen van de fundering. Het is essentieel om een stevige bekisting op te zetten, want deze moet het gewicht van het beton kunnen dragen tot het is uitgehard. Voor het maken van de bekisting zijn de volgende materialen nodig:

Piketpalen
Metselkoord
Houtenplanken
Schroeven
Rolmaat
Betonwapening/Wapeningsnetten
Plastic bouwfolie
Isolatiemateriaal

De stappen voor het maken van een rechthoekige bekisting zijn als volgt:

Uitzetten van de fundering: Baken de omtrek van de fundering af door middel van het plaatsen van 4 piketpalen in de vorm van het gewenste rechthoek. Span vervolgens het metselkoord tussen de piketpalen. Gebruik eventueel een rolmaat om de juiste afmetingen te verkrijgen.
Graven van de fundering: Graaf het uitgezette gebied minstens 60 cm diep uit. Indien mogelijk is 80 cm gewenst. Graaf aan de zijkanten 10 centimeter extra uit, zodat de bekisting en de versteviging geplaatst kunnen worden.
Maken van de bekisting: Zaag de planken op maat en bevestig deze aan elkaar met schroeven. Zorg ervoor dat de platen goed aan elkaar bevestigd zijn, zo voorkom je dat de bekisting vervormt of dat er betonmortel verloren gaat.
Plaatsen van de bekisting: Zorg ervoor dat de bekisting perfect recht en haaks is. Controleer dit met een waterpas. De bekisting moet stevig zijn en geen vervormingen vertonen. Zorg voor extra stabiliteit door paaltjes of isolatiemateriaal te gebruiken.

Stap 4: Vullen van de fundering

Nadat de bekisting op zijn plaats staat, kan het beton worden gegoten. Het is belangrijk om het betonmengsel volgens de instructies te bereiden, zodat de kwaliteit van de fundering gewaarborgd is. Het beton moet grondig worden gemengd en gelijkmatig verdeeld in de bekisting. Tijdens het gieten is het aan te raden om een trilnaald of por-stok te gebruiken om luchtbellen te verwijderen en het beton goed te verdichten.

Stap 5: Uitharden en afwerken

Na het gieten moet het beton tijdens de uithardeperiode voldoende vocht houden en bescherming bieden tegen weersinvloeden. Het is aan te raden om plastic bouwfolie over de fundering te leggen om te voorkomen dat het beton uitdroogt. De uithardeperiode varieert afhankelijk van de omstandigheden, maar in de regel is het beton na 7 tot 10 dagen voldoende verhard om verder bouwwerk te kunnen uitvoeren.

Aandachtspunten bij het maken van een fundering

Tijdens het proces van het maken van een fundering zijn er een aantal aandachtspunten waar je rekening mee moet houden:

Voorbereiding is essentieel: Zorg ervoor dat je alle benodigde gereedschappen en materialen hebt voordat je begint. Maak een checklist en zorg dat alles gereed is.
Nauwkeurig meten: Meet de afmetingen van de fundering zorgvuldig en markeer de grenzen duidelijk. Dit voorkomt afwijkingen in de constructie.
Grondvoorbereiding: Zorg ervoor dat de grond waarop je de fundering gaat leggen goed is voorbereid. Verwijder obstakels en egaliseer de grond.
Bekisting opzetten: Bouw een stevige bekisting rondom het gebied waar je de fundering gaat leggen. Zorg ervoor dat de bekisting perfect recht en haaks is.
Betonmix bereiden: Volg de instructies nauwkeurig op bij het bereiden van de betonmix. Zorg voor de juiste verhoudingen en meng het beton grondig.

Tips en adviezen

Hieronder volgen enkele extra tips en adviezen die je kunnen helpen bij het uitvoeren van het funderingsproject:

Weersomstandigheden: Let op de weersvoorspellingen en probeer het gieten van het beton te vermijden in extreem koude of hete weersomstandigheden. Dit kan het uitharden van het beton negatief beïnvloeden.
Professionele hulp: Als je twijfelt over de uitvoering van het project of als je niet zeker bent of je de juiste keuzes maakt, is het verstandig om hulp in te schakelen bij een ervaren klusser of professionele aannemer. Dit zorgt voor extra veiligheid en kwaliteit in het project.
Controle en inspectie: Na het voltooien van de fundering is het verstandig om een visuele inspectie uit te voeren. Controleer of de fundering correct is uitgevoerd en of er geen aandachtspunten zijn die aandacht vereisen.
Documentatie: Houd een dossier aan met foto’s en documenten van het proces. Dit kan handig zijn bij eventuele vervolgstappen of bij de afhandeling van eventuele problemen.

Conclusie

Het zelf maken van een fundering is een uitdaging, maar ook een leerzame en kostenefficiënte keuze. Door het proces zorgvuldig te plannen, het juiste materiaal te gebruiken en aandacht te besteden aan de technische aspecten, kan men een stevige en duurzame fundering realiseren. Het is belangrijk om zich bewust te zijn van de bouwvoorschrachten, de grondsoort en de belastingcapaciteit van de fundering. Bij twijfel is het verstandig om hulp in te schakelen bij een ervaren klusser of professionele aannemer. Dit zorgt voor extra veiligheid en kwaliteit in het project. Met een goed uitgevoerde fundering ben je een groot deel van het weg naar een stabiel en duurzaam bouwproject.