Hoe weet je of je fundering in goede staat is: signalen, onderzoek en acties

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

De fundering van een woning is het fundament van de constructie. Ze zorgt ervoor dat het gewicht van het huis stabiel en gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld. Als de fundering niet in goede staat is, kan dit leiden tot funderingsproblemen zoals scheuren in muren, verzakte vloeren of klemmende deuren. Het is dan ook van groot belang om te weten hoe je kunt bepalen of de fundering van je woning nog stevig is, en wat je moet doen als er problemen zijn.

In dit artikel wordt uitgelegd hoe je funderingsproblemen kunt herkennen, welke signalen op problemen wijzen, en hoe je als huiseigenaar of woningkoper een onderzoek kunt laten uitvoeren. Daarnaast wordt ingegaan op de rol van funderingsrapporten, risicogebieden in Nederland en de maatregelen die je kunt nemen om schade te voorkomen of te beperken. Het artikel is voornamelijk gericht op woningen met houten paalfundering of ondiepe fundering, die het meest gevoelig zijn voor problemen.

Funderingsproblemen herkennen: 3 belangrijke signalen

Er zijn duidelijke signalen die wijzen op funderingsproblemen. Als je deze herkent, is het verstandig om verder onderzoek te laten uitvoeren. De drie belangrijkste indicatoren zijn:

1. Verzakking en scheefstand

Een van de meest opvallende signalen is verzakking of scheefstand van het huis. Dit komt vaak voor bij huizen die zijn gebouwd op houten funderingspalen of ondiepe funderingen in veengebieden. Verzakking betekent dat een deel van het huis lager ligt dan het andere deel. Bij scheefstand lijkt het huis letterlijk uit zijn evenwicht te zijn. In de omgeving van het huis zijn vaak gelijksoortige woningen te vinden die ook problemen ondervinden.

Dit gebeurt doordat de houten paalfundering kan rotten of de ondergrond vermindert in volume, bijvoorbeeld als gevolg van droogte of bodemdaling. Bij ondiepe funderingen is de grond onder de fundering minder stabiel en kan de fundering dus niet goed het gewicht van het huis dragen.

2. Scheuren in de buitengevel

Bij funderingsproblemen ontstaan vaak brede scheuren in de buitengevel. Deze zijn breder en langer dan de typische haarscheurtjes die vaak optreden door normale samentrekking of ouderdom. De druk die op de muren en constructie werkt, wordt steeds groter als de fundering verzakt of verandert in vorm. Hierdoor ontstaan scheuren die zich verder ontwikkelen, zowel in breedte als lengte.

Als je op meerdere plekken van de gevel brede scheuren ziet, is dit een duidelijk teken dat de fundering mogelijk niet meer sterk genoeg is. Dit geldt vooral als de scheuren snel groeien of als ze op bepaalde plekken duidelijk groter worden.

3. Bredere scheuren in binnenmuren en vloeren

Ook binnen de woning zijn duidelijke signalen te vinden. Binnenmuren en vloeren kunnen scheuren vertonen, met name als de fundering gedeeltelijk verzakt. Omdat de muren dan minder steun krijgen, ontstaan er scheuren die steeds groter worden. Deze scheuren zijn vaak niet alleen in de muren, maar ook in het plafond of op de vloer.

Een ander signaal is de klemmende deur of raam. Als de vloeren verzakken of scheef staan, kan dit ervoor zorgen dat deuren en ramen niet meer goed sluiten. Dit kan vaak een gevolg zijn van een fundering die niet meer gelijkmatig het gewicht van het huis ondersteunt.

Hoe kun je funderingsproblemen voorkomen of herkennen?

Hoewel funderingsproblemen vaak onherkenbaar zijn in de vroegste stadia, zijn er wel acties die je kunt ondernemen om de staat van je fundering te beoordelen.

1. Controleer het type fundering van je woning

Het eerste wat je kunt doen, is uitzoeken welk type fundering je woning heeft. Veel huiseigenaren weten dit niet, maar het is belangrijk om te weten, aangezien het het risico op funderingsproblemen sterk beïnvloedt.

Je kunt bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van je gemeente de oorspronkelijke bouwtekening van je woning opvragen. Daarin staat vermeld hoe de fundering is uitgevoerd. Daarnaast kun je ook informatie krijgen over de grondwaterstand, die vooral van belang is bij een houten paalfundering. Als de paalfundering boven het grondwaterpeil komt te liggen, kunnen de palen gaan rotten, wat op lange termijn tot verzakking kan leiden.

2. Gebruik indicatieve kaarten van risicogebieden

Een andere manier om inschattingen te maken is het gebruik van indicatieve kaarten die risicogebieden aangeven. Zoals Don Zandbergen van het kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen verduidelijkt, zijn er kaarten beschikbaar zoals de indicatieve funderingsviewer. Deze kaarten geven weer waar in Nederland funderingsproblematiek mogelijk kan optreden.

Een dergelijke kaart geeft geen directe risico-inschatting per woning, maar helpt bij het verhogen van bewustwording. Niet elk huis in een risicogebied heeft automatisch funderingsproblemen. De kwetsbaarheid van een woning hangt ook af van het type fundering, de ondergrond en veranderingen in het klimaat of in het beleid.

3. Onderzoek door een geotechnisch expert

Als je vermoedt dat er funderingsproblemen zijn, of als je in een risicogebied woont, is het verstandig om een onderzoek te laten uitvoeren door een geotechnisch expert. Deze specialist kan een gedetailleerd funderingsrapport opstellen, dat informatie bevat over de huidige staat van de fundering en de ondergrond. Dit rapport is bijvoorbeeld essentieel bij een verbouwing of aanpassing van het huis, omdat het aantoont of de fundering extra belasting kan dragen.

Je kunt een funderingsrapport bijvoorbeeld opvragen bij de gemeente of bij gespecialiseerde bedrijven die zich richten op funderingsonderzoek. Veel gemeenten hebben een funderingsloket waar je gegevens over funderingen kunt inzien of bestellen. Een andere bron is het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), dat toegang biedt tot de FunderMaps-database. In deze database staat informatie beschikbaar over funderingsrisico’s en de staat van funderingen in jouw regio.

4. Vraag of er al een rapport bestaat

Vooraleer je een nieuw funderingsrapport aanvraagt, is het handig om te controleren of er al een rapport bestaat. Veel gemeenten houden archieven bij waarin eerder onderzoek op je woning is uitgevoerd. Als je bijvoorbeeld een erfgebruiker bent of een woning koopt, kan het verstandig zijn om dit eerst te checken. Dit bespaart zowel tijd als geld en vermindert het risico op dubbel werk.

De rol van funderingsrapporten in constructieprojecten

Bij constructieprojecten zoals verbouwingen of nieuwbouw is een funderingsrapport een essentieel document. Het biedt cruciale informatie over de huidige staat van de fundering en de ondergrond, wat van groot belang is voor de veiligheid en stabiliteit van de constructie. Het is noodzakelijk om te bepalen of de fundering de extra belasting van een verbouwing of nieuwe constructie kan dragen. Bovendien moet een constructieberekening voldoen aan de geldende bouwvoorschriften en veiligheidsnormen.

Het funderingsrapport is daarom vaak een vereiste bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning. Het toont aan dat de constructie voldoet aan alle regelgeving. Als specialist in constructieberekeningen weet Constructiefgoed precies hoe belangrijk het is om een funderingsrapport te hebben dat nauwkeurig en up-to-date is. Een goed funderingsrapport zorgt ervoor dat het project veilig en volgens de regels wordt ontworpen.

Funderingsproblemen als maatschappelijk en technisch kwestie

Funderingsschade is niet alleen een technisch en financieel probleem, maar ook een maatschappelijk vraagstuk. In veel delen van Nederland, vooral in laaggelegen regio’s met zachte grond, zijn funderingsproblemen al decennia aan de orde. In oudere steden zijn er al maatregelen genomen, maar in andere regio’s is er weinig bewustwording.

Het Rli-advies 'Goed gefundeerd' benadrukt de noodzaak van een nationale aanpak. Momenteel is er op nationaal niveau weinig gekende data over hoeveel funderingen gevoelig zijn voor problemen, hoeveel al zijn hersteld, en hoe de problematiek zich zal ontwikkelen. Dit maakt het moeilijk om te bepalen welke gebouwen precies kwetsbaar zijn. Daarom is het belangrijk om meer informatie te verzamelen, zoals het type fundering per gebouw, het reguleren van grondwater, het beter modelleren van krimp-zwelgedrag van klei, en het monitoren en beperken van bodemdaling.

Invloed van klimaatverandering op funderingsproblemen

Klimaatverandering draagt bij aan het verdiepen van funderingsproblemen. Droogte, verhoogde temperatuur en veranderingen in grondwaterstanden kunnen ervoor zorgen dat houten funderingspalen sneller rotten of dat zachte grond verder vermindert in volume. Dit zorgt ervoor dat funderingsproblemen sneller opduiken en erger worden.

Regionaal Energieloket benadrukt dat klimaatverandering samen met verouderde funderingstechnieken een groeiende risico vormt. Daarom is het belangrijk om voorbereid te zijn op deze ontwikkelingen. Huiseigenaren kunnen dit doen door hun fundering te onderzoeken, preventieve maatregelen te nemen, en zich te informeren over de risico’s in hun regio.

Acties die je kunt ondernemen

Als je vermoedt dat je fundering niet in goede staat is, zijn er verschillende acties die je kunt ondernemen:

1. Vraag een funderingsrapport aan

Een gedetailleerd funderingsrapport is essentieel om de staat van de fundering te beoordelen. Dit rapport kan je laten weten of er funderingsproblemen zijn, en wat de oorzaak is. Het is ook nuttig bij verbouwingen of nieuwbouw.

2. Neem contact op met experts

Als het rapport aantoont dat er funderingsproblemen zijn, is het verstandig om contact op te nemen met een geotechnische expert of bouwkundig ingenieur. Deze professional kan bepalen of er maatregelen nodig zijn en welke opties er zijn.

3. Overweeg preventieve maatregelen

Als de fundering nog niet ernstig beschadigd is, maar het risico op schade wel bestaat, zijn er preventieve maatregelen die je kunt overwegen. Deze kunnen variëren van grondwaterregulering tot versterking van de fundering. Het is belangrijk om dit te doen voordat de schade onherstelbaar is.

4. Informeer jezelf over risicogebieden

Door je te informeren over de risicogebieden waarin je woont, kun je beter inschatten of je fundering gevoelig is voor problemen. Indicatieve kaarten zoals de funderingsviewer kunnen je helpen bij deze inschatting.

Conclusie

De fundering van een woning is het fundament van de constructie en van groot belang voor de stabiliteit en veiligheid van het huis. Funderingsproblemen kunnen leiden tot schade aan de muren, vloeren en deuren, en kunnen ook leiden tot verzakking of scheefstand van het huis. Het is daarom belangrijk om te weten hoe je funderingsproblemen kunt herkennen en wat je moet doen als je ze ziet.

Door het controleren van het type fundering, het gebruik maken van indicatieve kaarten, en het aanvragen van een funderingsrapport, kun je inschatten of je fundering in goede staat is. Als er problemen zijn, is het verstandig om contact op te nemen met experts om verdere acties te overwegen. Funderingsproblemen zijn niet alleen technische kwesties, maar ook maatschappelijke en financiële vraagstukken, die op nationaal niveau worden onderzocht en waarop actie moet worden genomen.

Het is belangrijk dat huiseigenaren zich bewust worden van de risico’s, vooral in regio’s met zachte grond of houten fundering. Preventieve maatregelen en tijdige actie kunnen schade beperken en ervoor zorgen dat je woning blijft staan op een stevig fundament.