Hoe herken je funderingsproblemen in je woning? Signalen, risico’s en wat je daaraan kunt doen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Het fundament van een woning is het meest cruciale onderdeel van de bouw. Als de fundering niet stabiel is, kan dit leiden tot ernstige schade aan het gebouw, kosten die in de tienduizenden lopen en zelfs tot onbewoonbaarheid. In Nederland zijn er momenteel 487.000 tot 537.000 woningen met een verhoogd risico op funderingsproblemen, met een landelijke schatting van ongeveer 6%. Deze getallen kunnen zelfs oplopen tot 687.000 als gevolg van klimaatverandering en veranderende grondwaterstanden. Voor huisbezitters is het dus van het grootste belang om vroegtijdig signalen van funderingsproblemen te herkennen en actie te ondernemen. In dit artikel bespreken we hoe je funderingsproblemen kunt herkennen, welke risicogebieden er zijn en wat je kunt doen als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft.

Wat is een fundering en waarom is deze belangrijk?

De fundering is de ondergrondse basisconstructie van een woning die ervoor zorgt dat het gewicht van het gebouw en de bijbehorende krachten gelijkmatig worden overgedragen op de ondergrond. Als de fundering verzwakt of verzakt, leidt dit tot schade boven de grond. Funderingsproblemen kunnen voortkomen uit verschillende oorzaken, zoals:

Verzakking door droogte of bodemdaling
Paalrot bij houten funderingspalen
Ongunstige grondwaterstanden
Constructiefouten tijdens de bouw
Externe factoren zoals trillingen door verkeer of droogte
Verouderde bouwtechnieken

Deze oorzaken kunnen afzonderlijk of gecombineerd voorkomen en leiden tot verschillende vormen van schade. Het is daarom belangrijk om de fundering van je woning goed te begrijpen en eventuele problemen vroegtijdig te herkennen.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Er zijn meerdere signalen die wijzen op mogelijke funderingsproblemen. Deze signalen zijn vaak visueel zichtbaar en kunnen ook functionele problemen veroorzaken. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste herkenningskenmerken:

1. Bredere scheuren in muren en vloeren

Een van de duidelijkste signalen voor funderingsproblemen zijn brede en groeiende scheuren in de muren en vloeren. Deze scheuren zijn vaak groter dan de typische haarscheurtjes die normaal voorkomen in woningen. De oorzaak ligt vaak in een verzwakte of verzakte fundering, die de muren niet meer voldoende ondersteunt. Door de druk die op de constructie werkt, worden de scheuren steeds breder en langer. Als je zulke scheuren opmerkt, is het verstandig om professionele hulp in te schakelen.

2. Klemmende ramen en deuren

Als een fundering verzakt en het gebouw daardoor scheef staat, kunnen ramen en deuren beginnen te klemmen. Dit komt doordat de horizontale en verticale lijnen van het gebouw verstoord raken. Deuren en ramen zitten namelijk meestal in horizontale lijnen, en als het gebouw scheef zit, blijven deze ramen en deuren niet meer in de juiste positie. Dit is een duidelijk teken dat de fundering mogelijk niet meer stabiel is.

3. Aflopende of scheve vloeren

Aflopende of scheve vloeren zijn een ander duidelijk teken van funderingsproblemen. Deze situatie kan zowel esthetische als functionele problemen met zich meebrengen. Denk bijvoorbeeld aan ongelijkheden in vloerbedekkingen, wiebelende meubels of waterafvoerproblemen in badkamers. Een aflopende vloer kan ook wijzen op verzakking, waarbij het gewicht van het gebouw niet meer gelijkmatig over de fundering verdeeld wordt.

4. Verzakking en scheefstand van het gebouw

Verzakking is een van de meest opvallende signalen van funderingsproblemen. Dit komt vaak voor bij huizen met houten funderingspalen of bij huizen met een ondiepe fundering in veengebieden. In dergelijke regio’s is het risico op verzakking vaak hoger, omdat de bodem zich makkelijker kan verplaatsen of verzwakken. Een duidelijk teken is wanneer het gebouw scheef staat of een zichtbaar hoogteverschil ontstaat tussen de woning en de stoep.

5. Verzakking in de omgeving

Het is ook belangrijk om op verzakkingen of verplaatsingen in de omgeving van je woning te letten. Als je buren ook funderingsproblemen hebben, is het mogelijk dat het een algemeen probleem is in de regio. Dit kan wijzen op een algemeen risicogebied, waarin de bodem of de grondwaterstand de funderingen van meerdere huizen beïnvloedt.

6. Problemen met het onderhoud van de woning

Funderingsproblemen kunnen ook indirect duidelijk worden door het noodzakelijke onderhoud van de woning. Denk bijvoorbeeld aan het herstellen van kelderschade, het herstellen van muren of het vervangen van vloeren. Als deze problemen zich regelmatig voordoen, kan dit wijzen op een onderliggend funderingsprobleem dat niet opgelost is.

Hoe weet je of je in een risicogebied woont?

Het weten of je in een risicogebied woont is belangrijk bij het beoordelen van de kans op funderingsproblemen. In Nederland zijn er indicatieve kaarten beschikbaar die het risico op funderingsproblemen inzichtelijk maken. Een voorbeeld is de indicatieve funderingsviewer, die risicogebieden aangeeft waar funderingsproblematiek kan voor komen. Deze kaarten geven echter geen garantië dat elk huis in dat gebied schade oploopt. Veel factoren spelen een rol, zoals het type fundering van het huis en de huidige grondwaterstand.

Een expert in bodemdaling en funderingen, Maarten Kuiper, benadrukt dat huizen met betonpalen die na 1980 zijn geplaatst in de regel geen hoog risico lopen. Daarentegen lopen huizen met houten palen een hoger risico, vooral als deze boven de waterstand komen te staan. In dat geval kunnen de palen gaan rotten en leiden tot verzakking.

Geotechnicus Don Zandbergen wijst erop dat indicatieve kaarten vooral dienen om bewustwording te creëren. Het is echter belangrijk om te beseffen dat niet elk huis in een risicogebied even aantastingsgevoelig is. Daarom is het verstandig om voor een betere beoordeling contact op te nemen met de gemeente of een bouwkundige.

Risicogebieden in Nederland

In Nederland zijn er verschillende regio’s waar het risico op funderingsproblemen aanzienlijk hoger is dan elders. Deze regio’s zijn vaak gelegen in veen- en zandgebieden, waar de bodem zich makkelijker verplaatst of waar de grondwaterstand snel kan veranderen. Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) heeft een landelijk loket opgericht waarin meldingen van funderingsschade worden bijgehouden. Door middel van deze meldingen wordt een kaart gemaakt die de risicogebieden inzichtelijk maakt. Hoe donkerder de kleur van een gemeente op de kaart, hoe meer meldingen er zijn geweest van funderingsproblemen in de afgelopen vijf jaar.

Als je wilt weten of je in een risicogebied woont, kun je deze kaart op de website van KCAF raadplegen. Op deze kaart kun je ook inzoomen op je eigen gemeente of regio om te zien of er meldingen zijn geweest in jouw omgeving.

Wat kun je doen als je funderingsproblemen vermoedt?

Als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft, is het verstandig om vroegtijdig actie te ondernemen. Hoe eerder de problemen worden herkend, hoe minder ingrijpend het herstelproces is. Hieronder geven we een overzicht van de stappen die je kunt nemen als je funderingsproblemen vermoedt:

1. Onderzoek naar de fundering van je woning

Het eerste wat je kunt doen, is onderzoek doen naar de fundering van je woning. Veel huiseigenaren weten niet hoe hun huis is gefundeerd, wat belangrijk is om te bepalen of het risico op funderingsproblemen groot is. Je kunt bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van je gemeente de oorspronkelijke bouwtekening van je woning opvragen. Daarnaast kun je ook informatie krijgen over de grondwaterstanden, die met name van belang zijn als je huis een houten paalfundering heeft.

2. Laat een bouwtechnische keuring doen

Als je overweegt om een huis te kopen of als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft, is het verstandig om een bouwtechnische keuring te laten uitvoeren. Dit is een inspectie van de bouwconstructie van het huis, inclusief de fundering. Een bouwtechnische keuring geeft inzicht in de staat van het onderhoud van het huis en kan eventuele problemen naar boven halen. Hoewel een bouwtechnische keuring niet altijd funderingsproblemen boven water brengt, kan het wel signalen naar boven halen die duiden op mogelijke schade.

3. Stel vragen aan de verkopende makelaar

Bij het kopen van een huis is het belangrijk om vragen te stellen over de fundering aan de verkopende makelaar. Je kunt bijvoorbeeld vragen of er ooit meldingen zijn geweest van funderingsproblemen in de woning of in de omgeving. Gebruik een checklist bij de bezichtiging om zorgvuldig te beoordelen of er aanwijzingen zijn voor funderingsproblemen.

4. Controleer je opstalverzekering

Een ander belangrijk aspect is om te controleren of funderingsschade is gedekt in je opstalverzekering. Volgens de meeste opstalverzekeringen worden funderingsproblemen door veel voorkomende oorzaken zoals verzakking, bodemdaling en paalrot niet gedekt. Dit geldt ook voor schade die is veroorzaakt door ongunstige grondwaterstanden, constructiefouten of achterstallig onderhoud. Funderingsschade door brand of storm kan wel gedekt zijn. Het is daarom verstandig om de voorwaarden van je opstalverzekering te controleren en contact op te nemen met je verzekeraar of verzekeringsadviseur.

5. Neem contact op met een funderingsbureau

Als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft, is het verstandig om contact op te nemen met een funderingsbureau of een bouwkundige. Deze experts kunnen onderzoek doen naar de oorzaak van de schade en eventueel funderingsherstel voorstellen. Het is belangrijk om professionele hulp in te schakelen, omdat funderingsproblemen vaak ingewikkeld zijn en niet eenvoudig te herstellen zijn.

Funderingsherstel: wat kost het en wie betaalt?

Als funderingsproblemen worden vastgesteld en herstel nodig is, dan is het belangrijk om te weten wat de kosten zijn en wie deze kosten draagt. Volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) kost funderingsherstel gemiddeld tussen €50.000 en €150.000 per woning. De eigenaar is meestal verantwoordelijk voor de kosten van funderingsherstel, omdat funderingsschade door veel voorkomende oorzaken niet gedekt is door de opstalverzekering. Het is daarom belangrijk om vroegtijdig actie te ondernemen om de kosten zo laag mogelijk te houden.

De eigenaar is meestal verantwoordelijk voor funderingsherstel, omdat de schade vaak het gevolg is van verouderde bouwtechnieken, droogte, paalrot of andere factoren die niet direct verband houden met incidentele schade zoals brand of storm. Funderingsschade door brand of storm kan wel gedekt zijn, afhankelijk van de voorwaarden van de opstalverzekering.

Als je vermoedt dat je funderingsproblemen hebt of als je in een risicogebied woont, is het verstandig om contact op te nemen met een funderingsbureau of bouwkundige om een onderzoek te laten uitvoeren. Dit kan je helpen bij het bepalen van de oorzaak van de schade en het opstellen van een herstelplan.

Wat zijn de gevolgen van funderingsproblemen?

Funderingsproblemen kunnen zowel financiële als emotionele gevolgen hebben. De kosten van funderingsherstel kunnen aanzienlijk zijn, met een gemiddelde van €50.000 tot €150.000 per woning. Daarnaast kunnen funderingsproblemen ook leiden tot een daling van de waarde van de woning. In ernstige gevallen kan de woning zelfs onbewoonbaar worden, wat leidt tot extra kosten en het noodzakelijk maken om tijdelijk elders te wonen.

Bovendien kunnen funderingsproblemen stress en onrust veroorzaken bij eigenaren en bewoners. Het is daarom belangrijk om funderingsproblemen vroegtijdig te herkennen en actie te ondernemen. Niets doen is geen toekomstbestendige optie, omdat funderingsproblemen zich vaak verder ontwikkelen als ze niet worden aangepakt.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een serieuze aangelegenheid die niet alleen financiële gevolgen kan hebben, maar ook het welzijn en de veiligheid van de bewoners in het geding brengt. Het herkennen van funderingsproblemen is daarom van het grootste belang. Signalen zoals brede scheuren in muren en vloeren, klemmende ramen en deuren, aflopende vloeren en verzakking zijn duidelijke tekenen dat de fundering van je woning mogelijk niet stabiel is. Als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft, is het verstandig om vroegtijdig actie te ondernemen.

Het is ook belangrijk om te weten of je in een risicogebied woont, omdat dit de kans op funderingsproblemen verhoogt. Indicatieve kaarten zoals de indicatieve funderingsviewer kunnen helpen bij het bepalen van het risico, maar het is verstandig om ook contact op te nemen met de gemeente of een bouwkundige voor een betere beoordeling. Als funderingsproblemen worden vastgesteld, is funderingsherstel vaak nodig. De kosten van funderingsherstel kunnen aanzienlijk zijn, en de eigenaar is meestal verantwoordelijk voor deze kosten.

Door funderingsproblemen vroegtijdig te herkennen en actie te ondernemen, kun je schade beperken en de waarde van je woning behouden. Het is daarom belangrijk om regelmatig je woning te controleren op mogelijke funderingsproblemen, vooral als je in een risicogebied woont of als je vermoedt dat je huis een houten paalfundering heeft. Door bewustwording en actie te combineren, kun je ervoor zorgen dat je woning veilig en duurzaam blijft.