Hoe weet je of je fundering stabiel is en wat je kunt doen bij risico

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Bij de aankoop van een woning of tijdens het renoveren van een bestaand huis is het belangrijk om de staat van de fundering te begrijpen. Funderingsschade is een landelijke groeiend probleem in Nederland, met een schatting van ongeveer 425.000 gebouwen die al funderingsproblemen ondervinden, of die in de komende jaren risico lopen. Zowel houten paalfunderingen als ondiepe funderingen kunnen aantastingsgevoelig zijn, afhankelijk van de grondwaterstand, ondergrond en bouwjaar. Het herkennen van funderingsproblemen en het begrijpen van je opties als eigenaar zijn essentieel voor het beheren van risico’s.

In dit artikel bespreken we hoe je bepaalt of je fundering stabiel is, hoe je funderingsproblemen herkent en wat je kunt doen als je huis op een risicogebied staat. We leggen ook uit waar je informatie kunt vinden, hoe je funderingsrapporten kunt opvragen en wat de rol is van de overheid en kenniscentra in de nationale aanpak van funderingsproblematiek.

Hoe weet je of je fundering stabiel is?

Om te bepalen of je fundering stabiel is, is het essentieel om te weten hoe je woning is gefundeerd en op welk type bodem. De meeste huiseigenaren weten niet exact hoe hun huis is gefundeerd, maar dit is cruciaal om eventueel risico op funderingsproblemen in te schatten.

1. Informeer bij de gemeente

De eerste stap is om contact op te nemen met de gemeente, waar meestal een funderingsloket of bouw- en woningtoezicht beschikbaar is. Daar kun je de oorspronkelijke bouwtekening van je woning opvragen. Deze tekening geeft aan of je huis is gefundeerd op:

Houten palen
Betonpalen
Ondiepe fundering (bijvoorbeeld metselstenen of gewapend beton)

Daarnaast kun je bij de gemeente ook informatie krijgen over de grondwaterstand in de regio. Dit is vooral van belang als je huis een houten fundering heeft, omdat houten palen snel rotten als ze droog vallen. De grondwaterstand kan veranderen door klimaatverandering of ingrepen van waterschappen, wat het risico op funderingsproblemen verder kan vergroten.

2. Raadpleeg funderingskaarten

Er zijn speciale kaarten beschikbaar, zoals de indicatieve funderingsviewer, die aangeven waar funderingsproblematiek waarschijnlijk voorkomt. Deze kaarten worden door experts zoals Don Zandbergen (geotechnicus) gebruikt om het publiek bewust te maken van risicogebieden.

Een indicatieve kaart geeft echter geen garantie dat je huis een hoge kans heeft op funderingsproblemen. Het is slechts een tool om inzicht te krijgen in de algemene kwetsbaarheid van regio’s. De kwetsbaarheid hangt namelijk ook af van het type fundering, de ondergrond, en veranderingen in klimaat of beleid.

3. Laat een bouwtechnische keuring doen

Als je overweegt een huis te kopen of herstelmaatregelen te overwegen, is het verstandig om een bouwtechnische keuring door een erkende bouwtechnische keurder te laten uitvoeren. Hoewel deze keuring niet altijd funderingsschade detecteert, kan hij signalen opsporen die duiden op mogelijke problemen, zoals:

Scheuren in muren of vloeren
Verzakte vloeren
Klemmende deuren of ramen
Verzakking van de woning ten opzichte van de omgeving

Een bouwtechnische keuring geeft bovendien inzicht in de staat van onderhoud van het huis en mogelijke kosten die kunnen ontstaan bij het kopen of renoveren.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Funderingsproblemen manifesteren zich vaak op visuele of functionele wijze. Het herkennen van deze signalen is cruciaal, omdat funderingsproblemen vaak pas op later stadium zichtbaar worden, maar dan al schade hebben aangericht.

1. Verzakking en scheefstand

Een van de meest opvallende signalen van funderingsproblemen is verzakking of scheefstand van het huis. Dit komt vaak voor bij huizen met een houten paalfundering of bij ondiepe funderingen in veengebieden. In de omgeving zijn vaak andere woningen te vinden met gelijkaars problemen.

Een duidelijk teken is het verschijnsel waarbij de voorkant van het huis lager ligt dan de achterkant of de omtrekkende stoep. Dit verschijnsel wijst op een onzijdige verzakking, wat kan duiden op een slecht functionerende of beschadigde fundering.

2. Scheuren in muren en vloeren

Scheuren in muren en vloeren zijn een veelvoorkomend teken van funderingsproblemen. Deze scheuren zijn vaak breder dan normale haarscheurtjes en groeien in de loop van de tijd. Dit gebeurt doordat de druk op de constructie toeneemt als de fundering verzakt of instort. De groei van scheuren is een alarmlicht dat aangeeft dat de fundering mogelijk niet langer stabiel is.

Bij binnenmuren en vloeren kunnen de scheuren op den duur groter worden en zelfs leiden tot constructieve instabiliteit van het gebouw. Dit is vooral een risico bij oude huizen die zijn gefundeerd op houten palen of in gebieden met klei of veen.

3. Verstoring van deelconstructies

Verstoringen van deelconstructies, zoals klemmende deuren en ramen, zijn ook tekenen van funderingsproblemen. Dit kan gebeuren als het huis is verzakt en de horizontale of verticale lijnen van het gebouw zijn verstoord. In dergelijke gevallen kan het moeilijk worden om ramen en deuren normaal te openen of te sluiten.

Wat kun je doen als je in een risicogebied woont?

Als je huis in een risicogebied staat, is het belangrijk om actief te zijn in het beheren van het risico. Hieronder geven we een overzicht van de beschikbare opties:

1. Funderingsrapport opvragen

Een funderingsrapport is een gedetailleerde inspectie van de staat van de fundering van je woning. Dit rapport kan worden opgevraagd bij de gemeente of via het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF). Dit centrum biedt toegang tot de FunderMaps-database, waarin informatie staat over funderingsrisico’s per regio.

Een funderingsrapport kan je helpen om te bepalen:

Wat voor type fundering je woning heeft
Of de fundering aantastingsgevoelig is
Of er al eerder onderzoeken zijn uitgevoerd

2. Funderingsonderzoek door een expert

Als de eerste stappen niet genoeg uitleg geven, is het verstandig om een funderingsonderzoek door een gespecialiseerde geotechnicus of ingenieur te laten uitvoeren. Deze expert kan na een grondige inspectie een gedetailleerd funderingsrapport opstellen, waarin aanbevelingen worden gedaan voor eventuele herstelmaatregelen.

3. Nationale aanpak en overheidshulp

De Rijksdienst voor Weg en Verkeer (RDW) en het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek werken samen aan een nationale aanpak van funderingsproblematiek. Het Rli-advies ‘Goed gefundeerd’ stelt voor dat er een doelgerichte aanpak nodig is om funderingsproblematiek doeltreffend te beheren.

Hoewel er momenteel nog geen landelijke richtlijnen zijn voor herstel, is het belangrijk om te bewust te zijn van het probleem en actief te zijn bij het onderhouden van je fundering. De overheid en waterschappen kunnen soms subsidie of ondersteuning bieden bij herstelmaatregelen.

Funderingsproblemen en klimaatverandering

Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol in de opkomst van funderingsproblemen. Door droogtes en veranderende grondwaterstanden kunnen houten palen gaan rotten, wat leidt tot verzakking. Daarnaast kan klimaatverandering het kwetsbaarheidsrisico van gebouwen vergroten, vooral in regio’s met slechte bodem of lage grondwaterstanden.

Het is daarom belangrijk om kennis te nemen van de klimaatontwikkelingen in jouw regio en eventueel aanpassingen in de fundering te overwegen. Experts zoals Maarten Kuiper (expert water en ondergrond) benadrukken dat het belangrijk is om de ondergrond en grondwaterstand in de gaten te houden, zowel voor preventie als voor herstel.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een landelijke groeiend probleem in Nederland, met een schatting van 425.000 gebouwen die al funderingsproblemen hebben of er in de komende jaren mee te maken krijgen. Het herkennen van funderingsproblemen en het begrijpen van je opties als eigenaar is essentieel om risico’s te beheren. Door contact op te nemen met de gemeente, gebruik te maken van funderingskaarten, en een bouwtechnische keuring of funderingsrapport op te vragen, kun je beter inzicht krijgen in de staat van jouw fundering.

Het is verstandig om actief te zijn bij het beheren van funderingsrisico’s, vooral in risicogebieden of bij oudere huizen. Door kennis te nemen van de ondergrond, grondwaterstanden, en klimaatontwikkelingen, kun je ervoor zorgen dat jouw woning blijft staan en beveiligd is tegen mogelijke schade. De overheid en kenniscentra zoals KCAF en Deltares blijven werken aan een nationale aanpak, maar individuele initiatieven zijn essentieel in de aanpak van funderingsproblematiek.