Hoe word een fundering gemaakt: een professionele uitleg over techniek, materialen en voorschriften

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Een fundering is het fundament van elk gebouw en vormt de basis voor de stabiliteit, veiligheid en duurzaamheid van het constructieproject. Tijdens de bouw of verbouw van een woning, schuur of ander bouwwerk is het aanleggen van een correcte fundering van het grootste belang. De kwaliteit van de fundering bepaalt niet alleen het comfort van de gebruiker, maar ook de levensduur van het gebouw. In dit artikel wordt een gedetailleerde en professionele uitleg gegeven over hoe een fundering wordt gemaakt, welke types er zijn, wat de eisen zijn volgens de huidige bouwvoorschriften en welke materialen en technieken daarbij worden ingezet. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit de bouwsector en verwerkt de technische details van de beschikbare bronnen.

De rol van de fundering in de constructie

Een fundering is de draagconstructie die wordt aangelegd onder het maaiveld om het gewicht van een gebouw gelijkmatig op de ondergrond over te brengen. De fundering moet voldoen aan een aantal essentiële eisen:

Sterk en sterk genoeg: De fundering moet het gewicht van het gebouw kunnen dragen zonder te zakken of te vervormen.
Stabiel en stijf: Het mag niet buigen, breken, barsten of anderszins ongecontroleerd vervormen.
Bestand tegen omgevingsinvloeden: De fundering moet resistent zijn tegen grondwater, zout water, droogte, vorst, hitte, schimmels, insecten en andere factoren die kunnen leiden tot slijtage of aantasting.
Duurzaam: De fundering moet zo worden aangelegd dat onderhoud minimaal is en dat de levensduur van het bouwwerk niet wordt beperkt.

Gewapend beton voldoet in de meeste gevallen aan deze eisen. Het is daarom de meest gebruikte materialencombinatie bij de aanleg van funderingen. De keuze voor het type fundering hangt echter ook sterk af van de bodemgesteldheid. In gebieden met een stevige ondergrond is een fundering op staal vaak voldoende, terwijl in zachte of onstabiele bodems een paalfundering of plaatfundering nodig kan zijn.

Belang van de constructieberekening en -tekening

Voor het aanleggen van een fundering is het verplicht om een constructieberekening te maken. Deze berekening wordt op basis van de constructietekening gemaakt, die een visuele voorstelling geeft van de fundering en de daarop aansluitende bouwconstructie. De constructietekening is een essentieel bestand bij de aanvraag van een omgevingsvergunning en wordt gebruikt door de gemeentelijke ambtenaar om te beoordelen of de fundering voldoet aan de veiligheidseisen.

De constructieberekening dient om aan te tonen dat de fundering sterk genoeg is om het gebouw te dragen en voldoet aan de gestelde bouwnormen, zoals de NEN-EN 1990. Deze berekening wordt meestal uitgevoerd door een constructeur of bouwkundig ingenieur. Het is een vereiste om deze berekening aan te vragen bij de gemeente als onderdeel van de vergunningaanvraag. Zonder deze berekening is het bouwen zonder officiële goedkeuring en dus illegaal, wat een groot risico vormt.

Naast de constructieberekening is het ook verstandig om een sondering uit te voeren. Dit is een onderzoek uit de grondmechanica dat het draagvermogen van de ondergrond bepaalt. Een sondeerconus wordt met een hoek van 60 graden in de grond gedrukt om de weerstand te meten. Op basis van deze metingen wordt bepaald waar de zandlaag in de grond begint en of er extra maatregelen nodig zijn, zoals het aanleggen van palen of het verbeteren van de ondergrond.

Soorten funderingen en hun toepassing

Er zijn verschillende types funderingen, elk geschikt voor specifieke omstandigheden. De keuze hangt af van factoren zoals de ondergrond, het gewicht van het gebouw en de omgevingsfactoren.

Fundering op staal

Een fundering op staal is de meest gebruikte methode in gebieden waar de draagkrachtige laag (vaste grondslag) niet te diep zit. Dit type fundering is goedkoper en makkelijker te plaatsen dan andere methodes. Het wordt vaak gebruikt voor losstaande bouwwerken zoals schuren of kassen, waar het minder kritisch is of het licht verzakt.

Voor een fundering op staal wordt de slechte bovengrond meestal verwijderd en vervangen door een zandkoffer of verbeterd door verdichten of groutinjectie. Bij strokenfundering en sleuffundering wordt een verbrede zone gerealiseerd onder alle dragende muren. Een brede muur vereist een bredere ondersteuning dan bijvoorbeeld een dun binnenmuurtje.

Paalfundering

Een paalfundering wordt gebruikt wanneer de draagkrachtige grond te diep zit, zoals bij moerassen, kleigrond of veengrond. In dergelijke gevallen is het nodig om palen te steken die diep in de grond gaan en zo het gewicht van het gebouw op een steviger laag overbrengen. Een paalfundering is steviger dan een fundering op staal, omdat de palen diep in de grond steken en dus beter bestand zijn tegen slijtage en veranderingen in de ondergrond.

Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt er op de draagkrachtige grond één dikke plaat gelegd. Deze methode wordt vaak gebruikt in situaties waar de ondergrond onstabiel is of waar het gebouw een hoge belasting moet dragen. Een plaatfundering biedt een brede ondersteuning en zorgt voor extra stabiliteit.

Bouwvoorschriften en het Besluit bouwwerken leefomgeving

Het aanleggen van een fundering moet voldoen aan de eisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving. Dit is een juridisch kader waarin voorschriften staan voor de veiligheid, bruikbaarheid, gezondheid van gebruikers, milieu en energiezorg. De eerste acht hoofdstukken van dit besluit behandelen de algemene regels en voorschriften, terwijl de latere hoofdstukken specifieke eisen per bouwtype of situatie beschrijven.

De fundering moet dus getoetst worden aan de normen en procedures uit het Besluit bouwwerken leefomgeving. Dit betekent dat er rekening moet worden gehouden met:

Veiligheid: De fundering moet zodanig zijn ontworpen en aangelegd dat er geen risico op instorting of scheuring is.
Bruikbaarheid: Het gebouw moet gebruikt kunnen worden zoals bedoeld (bijvoorbeeld als woning, kantoor of industriële ruimte).
Gezondheid van gebruikers: De fundering en het gebouw mogen geen schadelijke stoffen of risico’s bevatten voor de gebruikers.
Milieu: De bouwactiviteiten mogen geen negatieve impact hebben op de omgeving.
Energiezuinigheid: De fundering en het gebouw moeten zodanig zijn aangelegd dat energieverbruik minimaal is.

Praktische stappen bij het maken van een fundering

Het aanleggen van een fundering volgt een aantal standaard stappen die essentieel zijn om veiligheid en kwaliteit te garanderen. Deze stappen zijn:

1. Onderzoek van de ondergrond

Voordat de fundering aangelegd kan worden, dient de ondergrond onderzocht te worden. Dit gebeurt doordat een sondering wordt uitgevoerd om de draagkracht van de grond vast te stellen. De sondeerconus geeft informatie over de diepte en stabiliteit van de ondergrond. Op basis van deze gegevens kan worden bepaald welk type fundering nodig is.

2. Keuze van het funderingstype

Aan de hand van de bodemgesteldheid en het gewicht van het gebouw wordt het juiste funderingstype gekozen. De meest voorkomende types zijn fundering op staal, paalfundering en plaatfundering. In sommige gevallen worden combinaties gebruikt, zoals bij bijzonder zware of complexe constructies.

3. Aanvraag omgevingsvergunning

Voor het aanleggen van een fundering is een omgevingsvergunning nodig. Dit is een juridisch verplichte stap waarbij de gemeente controleert of de fundering voldoet aan de bouwnormen. Bij de aanvraag moeten de constructietekening en constructieberekening worden ingezonden. Deze documenten tonen aan dat de fundering veilig is en voldoet aan de eisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving.

4. Uitvoering van de fundering

De daadwerkelijke bouwactiviteiten van de fundering worden uitgevoerd door een ervaren aannemer. De fundering wordt aangelegd op basis van de constructietekening en de berekening. Afhankelijk van het type fundering worden verschillende technieken gebruikt, zoals het graven van funderingsputten, het steken van palen of het uitvoeren van een plaatfundering.

5. Controle en onderzoek

Na de uitvoering van de fundering dient deze te worden gecontroleerd door een constructeur of bouwkundig ingenieur. Dit betreft zowel een visuele inspectie als eventueel extra onderzoek, zoals het testen van het draagvermogen of het onderzoeken van eventuele scheuren of vervormingen.

Veiligheid en kwaliteit bij funderingaanleg

Veiligheid is de kern van elk bouwproject en de fundering speelt hier een cruciale rol. Een fundering die niet voldoet aan de eisen kan leiden tot scheuren in het metselwerk, instorting van delen van het gebouw of zelfs tot volledige instorting. De fundering moet daarom zorgvuldig worden ontworpen en uitgevoerd.

Een aantal tips om veiligheid en kwaliteit te waarborgen:

Zorg dat de constructieberekening en tekening zijn gemaakt door een erkende constructeur.
Laat een sondering uitvoeren om de ondergrond te onderzoeken.
Volg de richtlijnen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving.
Werk samen met ervaren aannemers en bouwkundige specialisten.
Controleer de fundering na de uitvoering door een onafhankelijke deskundige.

Fundering aanleggen bij verbouwing of kopen van een woning

Bij verbouwingen van bestaande woningen is het belangrijk om te controleren of de fundering nog voldoet aan de huidige eisen. Oude funderingen kunnen vervallen zijn of niet meer voldoen aan de huidige normen. Bij het kopen van een woning is het verstandig om de fundering te laten inspecteren door een constructeur of bouwkundig ingenieur. Deze deskundige kan de bestaande bouwtekeningen bekijken en bepalen of de fundering nog goed is aangelegd.

Bij verbouwingen is het ook verstandig om een verbouwplanning, budget en financieringsplan op te stellen. Dit helpt bij het beheren van de kosten en het voorkomen van onverwachte uitgaven. Bovendien is het verstandig om de verbouwplannen te bespreken met de buren, omdat verbouwingen ook invloed kunnen hebben op het omgevingsbeeld en het gebruik van de buurgracht.

Conclusie

De aanleg van een fundering is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Het bepaalt niet alleen de stabiliteit en levensduur van het gebouw, maar ook de veiligheid en comfort van de gebruikers. De keuze van het funderingstype, het uitvoeren van de constructieberekening en -tekening, en het voldoen aan de bouwvoorschriften zijn cruciale stappen. Het uitvoeren van een sondering en het controleren van de ondergrond zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de fundering veilig is en voldoet aan de gestelde normen. Zowel voor bouwprojecten als verbouwingen is het verstandig om professionele hulp in te huren, zoals een constructeur of bouwkundig ingenieur. Door zorgvuldig te plannen en te werken met ervaren deskundigen, kan men ervoor zorgen dat de fundering een solide basis vormt voor een stabiel en duurzaam bouwwerk.

Bronnen

gemaakt