Duurzaamheid in het ontwerp: de rol van de MPG in de bouw

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In de hedendaagse bouw is duurzaamheid een cruciaal onderdeel geworden. De milieuprestatie van gebouwen (MPG) speelt hierbij een centrale rol, niet alleen als maatstaf voor de milieubelasting van materialen, maar ook als hulpmiddel in het ontwerpproces. De MPG is een objectief instrument dat helpt bij het bepalen van de duurzaamheid van een gebouw, en wordt steeds belangrijker in de totale milieubelasting. In dit artikel wordt ingegaan op de betekenis van de MPG in het ontwerp, hoe deze wordt berekend, en welke rol deze speelt in de bouwsector.

Wat is de MPG?

De MPG, of Milieuprestatie Gebouwen, is een maatstaf voor de duurzaamheid van een gebouw. Het geeft aan wat de milieubelasting is van de materialen die in een gebouw worden toegepast. De MPG is een belangrijk hulpmiddel in het ontwerpproces en wordt gebruikt in programma's van eisen om het resultaat van een ontwerpproces vast te leggen. Het doel van de MPG is om de duurzaamheid van een gebouw te meten en te vergelijken met een standaardniveau.

De MPG wordt berekend op basis van de materialen die in het gebouw worden gebruikt. Elk materiaal moet worden geïdentificeerd en bepaald hoeveel er van wordt toegepast. Daarnaast moet ook rekening worden gehouden met de materialen die tijdens de levensduur van het gebouw vervangen worden. De totale milieubelasting wordt gedeeld door de levensduur en de bruto vloeroppervlakte van het gebouw. De MPG wordt vervolgens uitgedrukt in de schaduwkosten per m² bvo per jaar.

Hoe reken je een MPG uit?

Om de milieubelasting van een enkel materiaal te bepalen, wordt een LevensCyclusAnalyse (LCA) uitgevoerd. De LCA moet worden uitgevoerd door een gekwalificeerde deskundige. De LCA resulteert in 11 indicatoren voor de milieubelasting van een product. Deze 11 indicatoren worden samengevoegd tot één waarde: de schaduwkosten. Per 1 januari 2025 zijn dit 19 indicatoren.

Het is niet nodig om steeds opnieuw een LCA van hetzelfde product/materiaal uit te voeren. Voor Nederland worden de kenmerken van materialen uit de LCA’s verzameld in de Nationale MilieuDatabase. Deze database wordt beheerd door de Stichting NMD. Een producent of leverancier moet er zelf voor zorgen dat een product in de NMD wordt opgenomen.

Wanneer moet je een MPG-berekening uitvoeren?

De MPG is bij elke aanvraag voor een omgevingsvergunning verplicht. De MPG geeft aan wat de milieubelasting is van de materialen die in een gebouw worden toegepast. Het gaat hierbij om nieuwe kantoorgebouwen (groter dan 100 m²) en om nieuwbouwwoningen. De MPG is ook van toepassing op gebouwen met andere gebruiksfuncties, zoals sportvelden, winkelpanden, en andere gebouwen.

Voor welke gebouwen moet u een milieuprestatieberekening uitvoeren? - Gebouwen met een hoofdfunctie wonen of kantoor; - Nevenfuncties bij een kantoorgebouw.

Voor welke gebouwen hoeft u geen milieuprestatieberekening uit te voeren? - Kantoor dat deel uitmaakt van een gebouw met andere gebruiksfuncties dan een kantoorfunctie; - Gebouw met een instandhoudingstermijn van ten hoogste 15 jaar op dezelfde locatie.

Wat zijn de belangrijkste gebouwdelen die bijdragen aan de MPG?

De gebouwdelen die de grootste bijdrage leveren aan de MPG zijn fundering, gevels, vloeren en installaties. In totaal is dit vaak 60% tot 80% van de MPG. Een en ander kan echter sterk variëren, afhankelijk van de geometrie en het installatieconcept.

De fundering is het belangrijkste onderdeel van een gebouw. De milieubelasting van de fundering hangt af van het type grond, de afmetingen en het gebruikte materiaal. De gevels bepalen ook de milieubelasting van het gebouw. De vloeren en installaties spelen eveneens een rol in de MPG. De installaties, zoals verwarming, koeling en luchtverversing, zijn belangrijk voor de energieprestatie van het gebouw.

Wat is de invloed van materialen op de MPG?

De keuze van materialen heeft een grote invloed op de MPG. Materialen die langer mee gaan, hebben niet altijd een lagere milieubelasting. De totale milieubelasting is sterk afhankelijk van bijvoorbeeld toepassing, ontwerp en onderhoud. Bij een constructie in een gebouw kan de milieubelasting van tropisch hout hoger zijn dan van Europees naaldhout. Maar bij een damwand kan in verband met vervanging, de milieubelasting van tropisch hardhout over 30 jaar lager zijn dan van Europees naaldhout of staal.

De MPG berekent de milieubelasting van het gehele gebouw of gww-werk (grond-weg-water). Hierbij zijn de wijze van toepassing, levensduur en hergebruik (module D) bepalend voor de totale milieubelasting.

De rol van de MPG in duurzaamheidinstrumenten

De MPG is opgenomen in belangrijke duurzaamheidinstrumenten zoals Breeam-NL en GPR Gebouw. In Breeam-NL is de MPG-berekening opgenomen in MAT 1. In totaal kunnen met MAT 1 maximaal 8 credits worden behaald. De 8 credits worden verkregen als de schaduwprijs 60% onder de referentiewaarde ligt. Ook in het instrument GPR Gebouw is de MPG integraal opgenomen. Het GPR Gebouw is een digitaal instrument om de duurzaamheid van gebouwen te meten. Het onderdeel milieu in dit instrument bestaat voor 35% uit de MPG-berekening. De berekende MPG wordt vergeleken met de MPG van een gebouw die gebouwd is volgens een standaardniveau.

Conclusie

De MPG is een belangrijk instrument in de bouwsector om de duurzaamheid van gebouwen te meten. De MPG helpt bij het bepalen van de milieubelasting van materialen en wordt gebruikt in programma's van eisen om het resultaat van een ontwerpproces vast te leggen. De MPG is ook van toepassing op gebouwen met andere gebruiksfuncties, zoals sportvelden, winkelpanden, en andere gebouwen. De keuze van materialen heeft een grote invloed op de MPG, en de MPG is opgenomen in belangrijke duurzaamheidinstrumenten zoals Breeam-NL en GPR Gebouw. Door de MPG te gebruiken, kunnen ontwerpers en bouwbedrijven ervoor zorgen dat hun gebouwen duurzamer zijn en aan de huidige milieunormen voldoen.