Hoeveel Palen Zijn Nodig voor een Fundering? Belastingen, Posities en Wapening

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

De keuze van het juiste aantal palen voor een fundering is een essentieel onderdeel van elke bouw- of renovatieproject. Funderingspalen zorgen voor stabiliteit, dragen de belasting van de constructie en voorkomen verzakking. Het bepalen van het juiste aantal palen is echter geen willekeurig proces, maar een nauwkeurige berekening die rekening houdt met de belasting, de bodemstructuur, de afmetingen van de palen en de wapening. In dit artikel geven we een overzicht van hoe het aantal funderingspalen bepaald wordt, welke factoren hierin een rol spelen en hoe de posities en wapening worden vastgesteld.

Introductie

Bij het ontwerpen van een fundering op palen wordt het aantal benodigde palen bepaald op basis van een funderingsadvies en de belasting uit de bovenliggende constructie. De fundering bestaat meestal uit stalen balken die smaller, maar hoger zijn dan een fundering op staal. Deze balken worden op de palen geplaatst, en het berekenen van een fundering op palen is vaak ingewikkelder en daardoor duurder dan een fundering op staal.

De berekening moet rekening houden met de draagkracht van de palen en de belasting uit de constructie. Deze twee elementen moeten op elkaar worden afgestemd, waarbij de wapening in de fundering op verschillende posities kan variëren. Daarnaast is het maken van een funderingsplan, een palenplan en een wapeningstekening essentieel bij woningen, terwijl deze stappen bij verbouwingen of kleine klussen soms worden gecombineerd.

Bij lokaal grote belastingen kan het nodig zijn om palen te groeperen onder één funderingselement, wat men een poer noemt. Een poer is door de hoge belasting vaak hoger en breder. Standaard poeren hebben 2, 3 of 4 palen (in een ruit of achter elkaar), maar in uitzonderlijke gevallen kunnen er tien of meer nodig zijn.

Factoren die bepalen hoeveel palen nodig zijn

Het aantal benodigde palen voor een fundering hangt af van een aantal cruciale factoren. Deze worden hieronder besproken.

1. De belasting van de bovenliggende constructie

De belasting die op de fundering komt, is een van de belangrijkste factoren bij het bepalen van het aantal benodigde palen. Deze belasting wordt uitgedrukt in kilonewton (kN) en bevat zowel statische als dynamische lasten. Statische lasten omvatten het gewicht van het gebouw zelf, zoals muren, daken en vloeren, terwijl dynamische lasten het gewicht van bewegende objecten zoals mensen of voertuigen betreffen.

Elke paal heeft een bepaalde draagkracht, die afhankelijk is van het type paal, de bodemstructuur en de installatiemethode. Als de totale belasting van het gebouw bijvoorbeeld 1000 kN bedraagt en elke paal een draagkracht van 200 kN heeft, dan zijn minstens vijf palen nodig. In de praktijk is het echter gebruikelijk om een veiligheidsfactor toe te passen, waardoor het aantal benodigde palen vaak lichtjes toeneemt.

2. De diepte van de zandlaag

Een onofficiële regel die vaak wordt gevolgd is dat funderingspalen nodig zijn wanneer de zandlaag dieper ligt dan 3 meter onder het bouwvlak. In zachte grond of zandlagen die te diep liggen, is het niet mogelijk om een stabiele fundering te creëren zonder palen. In dergelijke situaties dragen de palen het gewicht van het gebouw over naar een draagkrachtigere laag verder onder de grond.

3. De soort en de inbrengmethode van de paal

Er zijn verschillende soorten funderingspalen, waarbij de keuze van het type paal van groot belang is voor het aantal benodigde palen. De inbrengmethode van de paal heeft een directe invloed op de draagkracht en het vervormingsgedrag van de paal. Deze methode bepaalt ook hoeveel verandering in de bodem optreedt bij het inbrengen van de paal.

De palen worden ingedeeld in drie categorieën, afhankelijk van de mate van grondverandering:

Categorie A (grondverdringing): Palen die aanzienlijke grondverdringing veroorzaken, zoals geslagen of gedreven palen.
Categorie B (geringe grondverdringing): Palen die geringe verdringing teweegbrengen, zoals gedeeltelijk verdrongen palen.
Categorie C (grondverwijdering): Palen die grondontspanning veroorzaken, zoals gegraven of geboorde palen.

De keuze van een paaltype beïnvloedt het aantal benodigde palen, omdat bepaalde types een hogere of lagere draagkracht bieden. Bovendien kan het inbrengen van palen de bodem versterken door middel van verdichting, wat het aantal benodigde palen kan verminderen.

4. De verdeling van de belasting

Niet alleen de totale belasting is bepalend, maar ook hoe deze belasting wordt verdeeld over het bouwvlak. Bij het ontwerpen van een fundering op palen moet rekening worden gehouden met de verdeling van de belasting. In sommige gevallen kan het nodig zijn om palen te groeperen onder een funderingselement, ook wel een poer genoemd.

Een poer is een stuk fundering dat meerdere palen bevat om een hoge belasting te kunnen dragen. Dit is bijvoorbeeld nodig bij zware muren, kolommen of bij het ontwerpen van industriële gebouwen. Standaard poeren bevatten 2, 3 of 4 palen, maar in uitzonderlijke gevallen kunnen er tien of meer nodig zijn. Een poer zorgt voor een gelijkmatige verdeling van de belasting over meerdere palen.

5. De wapening van de fundering

Naast het bepalen van het aantal benodigde palen is ook de wapening van de fundering belangrijk. De wapening moet zorgen voor een goede verdeling van de belasting en voor voldoende sterkte. Voor woningbouw wordt vaak een basiskorf gekozen, waarbij eventueel extra wapening wordt toegevoegd.

Een standaard wapening voor woningbouw bestaat uit 4 ø12 onder en boven, met beugels van ø8-300. Voor de statische berekening wordt een uitvoer gegenereerd die belastingen, combinaties, reacties en balkwapening bevat. Deze berekening helpt bij het bepalen van het juiste aantal palen en de juiste wapening.

De berekening van het aantal palen

Het berekenen van het aantal benodigde palen is een proces dat uit verschillende stappen bestaat. Deze stappen worden hieronder besproken.

1. Het maken van een funderingsadvies

Het proces begint met het maken van een funderingsadvies. Dit advies bevat informatie over de bodemgesteldheid, de belasting van het gebouw en de vereisten voor de fundering. Het advies geeft ook aan welk type fundering het meest geschikt is, bijvoorbeeld een fundering op palen of een fundering op staal.

2. Het bepalen van de belasting

Vervolgens wordt de belasting bepaald. Dit omvat zowel de statische belasting (het gewicht van het gebouw) als de dynamische belasting (het gewicht van bewegende objecten). Deze belastingen worden uitgedrukt in kilonewton (kN) en worden gebruikt om te bepalen hoeveel draagkracht nodig is.

3. Het kiezen van het type paal

Daarna wordt het type paal gekozen. De keuze van het type paal hangt af van de bodemgesteldheid, de belasting en de inbrengmethode. Elke paaltype heeft een bepaalde draagkracht, die gebruikt wordt om te bepalen hoeveel palen nodig zijn.

4. Het bepalen van het aantal palen

Het aantal benodigde palen wordt bepaald door de totale belasting te delen door de draagkracht van één paal. In de praktijk is het echter gebruikelijk om een veiligheidsfactor toe te passen, waardoor het aantal benodigde palen vaak lichtjes toeneemt.

5. Het maken van een palenplan

Nadat het aantal benodigde palen is bepaald, wordt een palenplan gemaakt. Dit plan bevat de exacte posities van de palen, zodat ze tijdens de bouw precies kunnen worden geplaatst. Het palenplan wordt vaak gebruikt in combinatie met een funderingsplan en een wapeningstekening.

6. Het maken van een wapeningstekening

De wapeningstekening bevat informatie over de wapening van de fundering. Deze wapening moet zorgen voor een goede verdeling van de belasting en voor voldoende sterkte. De wapening wordt vaak gecombineerd met het palenplan en het funderingsplan.

Posities van de palen

De posities van de palen zijn essentieel voor het functioneren van de fundering. De palen moeten op de juiste posities worden geplaatst om zowel de belasting als de wapening correct te kunnen dragen.

Waar nodig worden palen verschoven, bijgeplaatst of verwijderd, totdat alle paallasten voldoen aan de vereisten. Dit proces wordt vaak ondersteund door een statische berekening, die de belastingen, combinaties, reacties en balkwapening bevat. Deze berekening helpt bij het bepalen van de juiste posities van de palen.

Wapening van de fundering

De wapening van de fundering is even belangrijk als het aantal en de posities van de palen. De wapening moet zorgen voor een goede verdeling van de belasting en voor voldoende sterkte.

Voor woningbouw wordt vaak een basiskorf gekozen, waarbij eventueel extra wapening wordt toegevoegd. Een standaard wapening voor woningbouw bestaat uit 4 ø12 onder en boven, met beugels van ø8-300. Voor de statische berekening wordt een uitvoer gegenereerd die belastingen, combinaties, reacties en balkwapening bevat.

Handige tips voor het bepalen van het aantal palen

Bij het bepalen van het aantal benodigde palen zijn er een aantal handige tips die kunnen helpen om tot het juiste aantal te komen.

1. Zorg voor een gedetailleerde bodemonderzoek

Een gedetailleerd bodemonderzoek is essentieel voor het bepalen van het aantal benodigde palen. Het bodemonderzoek geeft informatie over de structuur van de bodem, de draagkracht van de ondergrond en eventuele problemen zoals zandlagen of verzakkingen.

2. Gebruik een funderingsadvies

Een funderingsadvies is een waardevolle bron van informatie bij het bepalen van het aantal benodigde palen. Het advies bevat informatie over de bodemgesteldheid, de belasting van het gebouw en de vereisten voor de fundering.

3. Wees voorzichtig met veiligheidsfactoren

Bij het bepalen van het aantal benodigde palen is het belangrijk om voorzichtig te zijn met veiligheidsfactoren. Een te grote veiligheidsfactor kan leiden tot een te hoge hoeveelheid palen, wat het bouwproject durender maakt.

4. Overweeg het gebruik van een poer

Bij lokaal grote belastingen kan het nodig zijn om een poer te gebruiken. Een poer is een funderingselement dat meerdere palen bevat om een hoge belasting te kunnen dragen. Dit is bijvoorbeeld nodig bij zware muren, kolommen of bij het ontwerpen van industriële gebouwen.

5. Werk met een professional

Het bepalen van het aantal benodigde palen is een complex proces dat vaardigheden en ervaring vereist. Het wordt sterk aanbevolen om een professional in te schakelen om de berekening uit te voeren. Een professional kan ervoor zorgen dat het aantal benodigde palen correct wordt bepaald en dat de fundering veilig en sterk is.

Conclusie

Het bepalen van het aantal benodigde palen voor een fundering is een essentieel onderdeel van elke bouw- of renovatieproject. Het aantal palen wordt bepaald op basis van de belasting van het gebouw, de bodemgesteldheid, het type paal en de inbrengmethode. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de verdeling van de belasting, de posities van de palen en de wapening van de fundering.

Het proces begint met het maken van een funderingsadvies en het bepalen van de belasting. Vervolgens wordt het type paal gekozen en wordt het aantal benodigde palen berekend. Daarna wordt een palenplan gemaakt en wordt de wapening van de fundering bepaald.

Het bepalen van het aantal palen is een complex proces dat vaardigheden en ervaring vereist. Het wordt sterk aanbevolen om een professional in te schakelen om de berekening uit te voeren. Een professional kan ervoor zorgen dat het aantal benodigde palen correct wordt bepaald en dat de fundering veilig en sterk is.

Door rekening te houden met de bovenstaande factoren en tips kan men tot het juiste aantal benodigde palen komen, zodat de fundering veilig en sterk is en het gebouw goed functioneert.