Hoe diep moet een fundering liggen? Essentiële factoren voor een stabiele bouw

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Bij elke bouwproject, of het nu gaat om het aanbouwen van een woning, het bouwen van een bedrijfshal of een woning op een nieuwe locatie, is een stevige fundering van het grootste belang. De fundering vormt namelijk de basis van het gehele gebouw en bepaalt de stabiliteit, de duurzaamheid en de veiligheid. Maar hoe diep moet een fundering precies liggen? En welke factoren spelen een rol bij het bepalen van de juiste funderingsdiepte?

In dit artikel wordt uitgelegd wat de essentiële aspecten zijn bij het bepalen van de diepte van een fundering, waarom een correcte funderingsdiepte belangrijk is en welke bouwmaterialen en technieken gebruikt kunnen worden afhankelijk van de ondergrond. De informatie is gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen in de bouwsector, zoals bouwbedrijven, bouwexperts en bouwgerelateerde websites.

De rol van de fundering in de bouw

Een fundering is een essentieel bouwdel dat ervoor zorgt dat het gewicht van het gebouw op de ondergrond wordt overgedragen. Dit zorgt ervoor dat het gebouw stabiel staat en niet verzakt. Bovendien heeft de fundering ook de functie om eventuele bewegingen in de ondergrond op tevangen en te beperken. Daarnaast kan de fundering ook dienen als ondergrondse ruimte, zoals een kelderruimte of parkeergarage.

In Nederland is het vanwege de verschillende bodemgesteldheden niet mogelijk om een uniforme regel te hanteren voor de funderingsdiepte. De optimale diepte varieert per locatie en is afhankelijk van de draagkracht van de ondergrond, de bodemsoort, het grondwaterpeil en de belasting van het gebouw. Daarom is het belangrijk dat voordat een bouwproject begint, een grondonderzoek wordt uitgevoerd om de juiste funderingsdiepte te bepalen.

Waarom een correcte funderingsdiepte belangrijk is

Een fundering die niet diep genoeg is, kan leiden tot een aantal problemen. Zo kunnen scheuren in muren ontstaan, de constructie kan verzakken of er kunnen vochtproblemen ontstaan. Dit kan niet alleen leiden tot kostenposten voor reparaties, maar ook tot een risico op veiligheid en duurzaamheid van het gebouw. Daarom is het cruciaal om de fundering op de juiste diepte te leggen, om de stabiliteit van het gebouw te waarborgen.

Ook de vorst kan een rol spelen bij de funderingsdiepte. In Nederland bevriest de grond meestal tot een diepte van 60 tot 80 cm. Bij extreme kou kan deze diepte zelfs oplopen tot meer dan een meter. Als de fundering hierboven ligt, kan de vorst leiden tot uitzetting van de grond en hierdoor kan de fundering in beweging komen, wat op lange termijn leidt tot scheuren of verzakkingen. Daarom dient de fundering dieper te liggen dan de vorstgrens, om deze invloed te beperken.

Invloed van bodemsoort op funderingsdiepte

De bodemsoort heeft een grote invloed op de diepte en het type fundering. Nederland kent verschillende bodemgesteldheden, elk met hun eigen eigenschappen en uitdagingen. De meest voorkomende bodemsoorten zijn zand, leem, veen en klei. Elke bodemsoort heeft een verschillende draagcapaciteit en reageert anders op vocht, temperatuur en druk. Hieronder wordt uitgelegd hoe deze bodemsoorten beïnvloeden hoe diep een fundering moet liggen.

Funderingen op zandgronden

Zandgronden zijn in Nederland vaak te vinden in het oostelijke deel van het land. Deze grondsoort heeft een hoge draagcapaciteit en is daarom ideaal voor funderingen. Omdat zandgrond niet zo veel vocht vasthoudt en weinig neiging heeft tot uitzetten of krimpen, kan de fundering hier vaak dichter bij het oppervlak liggen. In veel gevallen is een fundering op staal voldoende, waarbij de fundering direct op de draagkrachtige grond wordt geplaatst.

Funderingen op leemgrond

Leemgrond heeft de eigenschap om veel vocht vast te houden en kan krimpen of uitzetten bij droge en natte periodes. Dit maakt de grond instabiel en kan leiden tot bewegingen in de fundering. Daarom dient de fundering op leemgrond dieper te liggen dan op zandgrond, om deze instabiliteit te beperken. Daarnaast kan het noodzakelijk zijn om de ondergrond te verbeteren door slechte grondlagen te vervangen of te verdichten, zodat de fundering op een stabieler grondlaag kan liggen.

Funderingen op veengrond

Veengrond is minder geschikt als funderingsmateriaal, omdat deze grond zwak is en niet genoeg draagcapaciteit heeft. Daarom is het in veel gevallen noodzakelijk om de fundering op palen te leggen of om de ondergrond te verbeteren. Veengrond kan ook leiden tot zinkproblemen, omdat de grond onder water kan zitten en daardoor instabiel is. In dergelijke gevallen is het belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren om te bepalen of de ondergrond geschikt is voor een fundering en welke maatregelen genomen moeten worden om de stabiliteit te waarborgen.

Technieken voor funderingen

Afgezien van de bodemsoort zijn er ook verschillende technieken voor het aanleggen van funderingen. De keuze voor een specifieke funderingsmethode hangt af van de ondergrond, het gewicht van het gebouw, de belastingen en de wettelijke eisen. Hieronder worden de meest gebruikte funderingstechnieken besproken.

Funderingen op staal

Een fundering op staal is een van de meest voorkomende funderingstypen in de bouw. Deze methode wordt vaak toegepast wanneer de draagkrachtige grondlaag zich vlak onder het maaiveld bevindt en voldoende is om het gewicht van het gebouw te dragen. De fundering wordt direct op deze grondlaag geplaatst, vaak met een verbrede voet, zonder gebruik te maken van palen of andere diepgaande funderingstechnieken.

De term “op staal” verwijst niet naar het gebruik van het metaal staal, maar komt van het Oudgermaanse stal en Oudfranse estal, wat ‘stand, vaste plaats of staan op, rusten op’ betekent. Deze fundering is ideaal voor gebieden met zandgrond, zoals in het oostelijke deel van Nederland.

Funderingen op palen

Een fundering op palen wordt vaak gebruikt wanneer de draagkrachtige grondlaag diep ligt. In dergelijke gevallen wordt gebruikgemaakt van heipalen of schroefpalen om de fundering tot op de dragende grond te brengen. Deze methode is vooral geschikt voor gebieden met instabiele ondergrond of voor gebouwen met een zwaar gewicht. De palen worden in de grond geslagen of geschroefd tot de dragende laag is bereikt, waarbij het gewicht van het gebouw op de palen wordt overgedragen.

Deze methode is bijvoorbeeld vaak nodig in gebieden met veen of kleigrond, waar de draagcapaciteit van de ondergrond niet voldoende is voor een fundering op staal. De palen zorgen ervoor dat de fundering op een stabieler grondlaag ligt en het gebouw daarop veilig en stabiel kan worden gebouwd.

Schroeffundering

Een schroeffundering is een modernere vorm van fundering die vaak wordt gebruikt bij kleinere bouwprojecten of bij renovaties. Deze methode maakt gebruik van schroefpalen die in de grond worden geschroefd tot de dragende laag is bereikt. Deze palen kunnen snel worden geplaatst en zijn minder invasief dan heipalen. Daarnaast is het mogelijk om de fundering later te verwijderen of te hergebruiken, wat de methode geschikt maakt voor tijdelijke constructies of voor situaties waarbij de fundering later nog aangepast kan worden.

Belang van grondonderzoek

Voordat een fundering wordt aangelegd, is het essentieel om een grondonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek helpt bij het bepalen van de samenstelling van de ondergrond, de draagcapaciteit van de grondlagen, het grondwaterpeil en andere factoren die van invloed zijn op de funderingsdiepte. Het onderzoek omvat zowel veldonderzoek (zoals boringen en proeven in de grond) als laboratoriumonderzoek (analyse van grondmonsters).

Het grondonderzoek is van grote betekenis om te voorkomen dat ongeschikte funderingsmethoden worden gebruikt. Bijvoorbeeld: het aanleggen van een fundering op staal op los zand of vleem is niet mogelijk, omdat deze grondsoorten niet voldoende draagcapaciteit hebben. Daarom dient het onderzoek te leiden tot een beslissing over de juiste funderingsmethode en de benodigde diepte.

Bij het bepalen van de draagcapaciteit van de fundering is het ook belangrijk om rekening te houden met omgevingsinvloeden. De fundering moet bestand zijn tegen invloeden zoals grondwater, zout water, droogte, vorst, hitte, schimmels en insecten. In de meeste gevallen voldoet gewapend beton aan deze eisen, maar in sommige gevallen kan een andere materiaalkeuze aangewezen zijn.

Mogelijke funderingsproblemen en oplossingen

Hoewel een juiste funderingsdiepte essentieel is voor de stabiliteit van een gebouw, kunnen er toch funderingsproblemen ontstaan. Deze problemen zijn vaak te herkennen aan bepaalde symptomen, zoals scheuren in muren of vloeren, klemmende ramen of deuren, en verzakkingen. Een van de meest voorkomende oorzaken van funderingsproblemen is een ongeschikte funderingsdiepte of een ongeschikte funderingsmethode.

Een ander oorzaak van funderingsproblemen is het gebruik van houten palen in combinatie met een laag grondwaterpeil. In dergelijke gevallen kan het hout van de palen verrotten en het gebouw kan verzakken. Dit probleem komt vaak voor bij huizen die zijn gebouwd voor 1970. In dergelijke gevallen is het nodig om de fundering te onderhouden of te herstellen, bijvoorbeeld door de houten palen te vervangen door stalen of betonnen palen.

Daarnaast kan het ook nodig zijn om de ondergrond te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door slechte grondlagen te vervangen of te verdichten. In sommige gevallen kan dit gedaan worden door de grond te verdichten met trillingen of door de grond te vervangen door zand of andere stabilere materialen.

Conclusie

De juiste funderingsdiepte is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. De diepte hangt af van meerdere factoren, zoals de ondergrond, de belastingen, de klimaatomstandigheden en het ontwerp van het gebouw. Het is daarom belangrijk om eerst een grondonderzoek uit te voeren en vervolgens samen met een bouwkundig expert de meest geschikte funderingsmethode te bepalen.

Of het nu gaat om een fundering op staal, fundering op palen of een schroeffundering, het uiteindelijke doel is om een stabiele, duurzame en veilige fundering te realiseren die het gebouw gedurende jarenlang kan dragen. Door rekening te houden met de bodemsoort, de vorstgrens, de draagcapaciteit van de grond en de belastingen van het gebouw, kan men ervoor zorgen dat de fundering op de juiste diepte ligt en het gebouw veilig en stabiel blijft.

Bronnen

grond
hoeve