Fundering op hogere zandgronden: Technieken, uitdagingen en aanbevelingen

Funderingen op hogere zandgronden zijn een veelvoorkomende keuze in de bouwsector, met name in regio’s waar het landoppervlak bestaat uit losse of goed verdichte zandlagen. Deze grondsoorten worden vaak gebruikt als basis voor woningen, schuren en lichte commerciële gebouwen. Echter, de geschiktheid van zand als funderingsmateriaal hangt sterk af van de eigenschappen van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de aanwezigheid van grondwater.

In dit artikel behandelen we de belangrijkste aspecten van funderen op hogere zandgronden. We leggen uit welke funderingstechnieken geschikt zijn, hoe het type zand van invloed is op de stabiliteit van een fundering en welke uitdagingen zich kunnen voordoen. Daarnaast bespreken we de invloed van het nationaal Deltaprogramma op het gebruik van zandgronden en geven we aanbevelingen voor bouwprofessionals en particuliere bouwers.

Funderingstechnieken op hogere zandgronden

Bij funderingen op zandgronden zijn meerdere technieken mogelijk, afhankelijk van de kwaliteit van de ondergrond en de belasting die het gebouw zal uitoefenen. De keuze van de juiste fundering is van groot belang om verzakkingen en schade aan het gebouw te voorkomen.

Voetplaat of betonplaat

Een voetplaat of betonplaat is een veelgebruikte funderingstechniek bij goed verdichte zandgronden. Deze techniek verdeelt de belasting over een groter oppervlak en vermindert het risico op verzakkingen. De betonplaat fungeert als een stevige basis die de druk van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond uitdeelt. Deze techniek is met name geschikt voor zandgronden die voldoende draagkracht hebben.

Paalfundering

In gevallen waarin de zandgrond minder draagkracht heeft, kan een paalfundering aangewezen zijn. Hierbij worden palen in de grond geheid of geschroefd om de belasting van het gebouw naar diepere, stevigere lagen over te brengen. Deze techniek is met name nuttig in gebieden waar de zandlaag niet diep genoeg ligt of waar de bovenliggende grond niet geschikt is als funderingsmateriaal.

Een typische aanbeveling is dat bij een zandlaag die binnen 3 meter ligt vanaf het grondoppervlak een fundering op staal kan worden overwogen. Wanneer de zandlaag dieper ligt, is een paalfundering vaak de meest betrouwbare keuze. De keuze moet altijd worden gedaan op basis van een grondonderzoek en eventueel een sondering om de grondopbouw te bepalen.

Strokenfundering

Voor lichtere constructies kan een strokenfundering een efficiënte keuze zijn. Deze techniek bestaat uit stroken beton die de belasting opvangen en gelijkmatig verdelen. Het voordeel van een strokenfundering is dat minder materialen nodig zijn in vergelijking met een volledige voetplaat. Echter, deze techniek vereist wel dat de ondergrond voldoende stevig is en dat het gebouw niet te zwaar is.

Uitdagingen bij fundering op zandgronden

Hoewel zand in veel gevallen een goede fundering vormt, zijn er ook enkele uitdagingen die moeten worden overwogen. Deze kunnen variëren van lage draagkracht tot interactie met grondwater.

Lage draagkracht en losse zandgronden

Niet alle zandgronden zijn geschikt als fundering. In gebieden met zachte of losse zandgronden kan de draagkracht onvoldoende zijn, wat leidt tot een verzwakken van de fundering door de jaren heen. Dit is met name het geval in gebieden met veel grondwater, waar het zand door de jaren heen kan verzwakken. Daarom is het aan te raden om een grondonderzoek uit te voeren voordat een fundering op zand wordt gekozen.

Invloed van grondwater

Grondwater kan een grote invloed hebben op de stabiliteit van een zandfundering. Wanneer zand vochtig is, kan het inzakken of verschuiven onder het gewicht van het gebouw. Dit kan leiden tot scheuren of verzakkingen van het gebouw. Daarom is het belangrijk om de grondwaterstand te bepalen en eventuele maatregelen te nemen om de fundering extra te stabiliseren.

Kiezen van het juiste zand

Het type zand dat wordt gebruikt voor een fundering kan van invloed zijn op de duurzaamheid van de fundering. Niet elk type zand is geschikt voor gebruik onder een fundering. In de praktijk wordt vaak straatzand of funderingszand gebruikt, omdat deze soorten zand een goede drainerende eigenschap hebben en goed te verdichten zijn. Geel zand, hoewel geschikt voor stabilisatie in straatwerk, is niet direct geschikt voor gebruik onder een fundering vanwege de kleine korrelgrootte en de aanwezigheid van leem.

Zand met een grotere korrelgrootte is in veel gevallen beter geschikt, omdat het minder gevoelig is voor inzakkingen en beter te verdichten is. Het is daarom aan te raden om het juiste zand te kiezen op basis van een grondonderzoek en eventuele aanbevelingen van een bouwprofessional.

Invloed van het nationaal Deltaprogramma op funderingen op zandgronden

Het nationaal Deltaprogramma besteedt aandacht aan de specifieke opgaven van de hoge zandgronden, met name aan de kwantiteit van zoetwater. Voor dit gebied is een voorkeursstrategie opgesteld. Deze strategie is gericht op het beschermen en verbeteren van de waterhuishouding in de hoge zandgronden, die circa de helft van het Nederlandse landoppervlak beslaan.

De hoge zandgronden zijn op verschillende plaatsen in Nederland te vinden, zoals de Hondsrug, de Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe, de Achterhoek en Twente, de Brabantse Wal en de Limburgse Maasduinen. Deze gebieden zijn veelal doorsneden door beekdalen en bestaan uit een mozaïek van akkerbouwgronden, graslanden en waardevolle natte en droge natuurgebieden.

De hoge zandgronden herbergen ook 70 procent van de Nationale Parken, 55 procent van de Natura 2000-gebieden en 50 procent van de Nationale Landschappen. Daarnaast is hier 45 procent van de Nederlandse bevolking gevestigd en draagt het 40 procent van de werkgelegenheid in het land.

Opgaven voor de hoge zandgronden zijn onder andere het tekort aan zoetwater. Deze gebieden zijn grotendeels afhankelijk van regenwater, terwijl drinkwater- en voedingsmiddelenbedrijven, andere industrieën en landbouwers grondwater gebruiken voor hun bedrijfsprocessen en beregening van gewassen.

Deze situatie heeft invloed op de bouwsector, omdat het gebruik van zandgronden als funderingsmateriaal vaak afhankelijk is van de waterhuishouding van de regio. Bouwprofessionals en particuliere bouwers moeten daarom rekening houden met de mogelijke veranderingen in de grondwaterstand en de impact hiervan op de stabiliteit van funderingen.

Aanbevelingen voor bouwprofessionals en particuliere bouwers

Wanneer een fundering op hogere zandgronden wordt overwogen, zijn er enkele belangrijke aanbevelingen die moeten worden opgevolgd om de stabiliteit en duurzaamheid van de fundering te waarborgen.

Uitvoeren van een grondonderzoek

Het uitvoeren van een grondonderzoek is een essentiële stap voordat een fundering wordt uitgevoerd. Dit onderzoek helpt bij het bepalen van de geschiktheid van de ondergrond en eventuele maatregelen die nodig zijn om de fundering extra te stabiliseren. Een grondonderzoek kan ook helpen bij het kiezen van de juiste funderingstechniek.

Kiezen van de juiste funderingstechniek

De keuze van de juiste funderingstechniek hangt af van de eigenschappen van de ondergrond en de belasting die het gebouw zal uitoefenen. In zandgronden zijn meerdere technieken mogelijk, zoals een voetplaat, een paalfundering of een strokenfundering. De keuze moet altijd worden gedaan op basis van een grondonderzoek en eventueel een sondering.

Versterken van de fundering

In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn om de fundering extra te versterken. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door een mengsel van zand en beton te gebruiken om de stabiliteit te verbeteren. In gebieden met minder vaste zandgronden kan een zandbedfundering worden gebruikt als een buffer tussen het gebouw en de ondergrond.

Invloed van grondwater

De invloed van grondwater op de fundering moet worden beoordeeld. In gebieden met veel grondwater kan zand door de jaren heen verzwakken, wat leidt tot een verzwakken van de fundering. Daarom is het belangrijk om de grondwaterstand te bepalen en eventuele maatregelen te nemen om de fundering extra te stabiliseren.

Conclusie

Funderingen op hogere zandgronden zijn een veelgebruikte keuze in de bouwsector, met name in regio’s waar het landoppervlak bestaat uit losse of goed verdichte zandlagen. De geschiktheid van zand als funderingsmateriaal hangt sterk af van de eigenschappen van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de aanwezigheid van grondwater.

Er zijn meerdere funderingstechnieken beschikbaar, zoals een voetplaat, een paalfundering en een strokenfundering. De keuze van de juiste techniek hangt af van de kwaliteit van de ondergrond en de belasting die het gebouw zal uitoefenen. Het uitvoeren van een grondonderzoek is essentieel om de geschiktheid van de ondergrond te bepalen en eventuele maatregelen te nemen om de fundering extra te stabiliseren.

De hoge zandgronden in Nederland zijn van groot belang voor de bouwsector, maar ook voor de natuur en de economie. Het nationaal Deltaprogramma besteedt aandacht aan de specifieke opgaven van deze gebieden en heeft een voorkeursstrategie opgesteld om de waterhuishouding te verbeteren.

Bouwprofessionals en particuliere bouwers moeten rekening houden met de mogelijke veranderingen in de grondwaterstand en de impact hiervan op de stabiliteit van funderingen. Door het uitvoeren van een grondonderzoek, het kiezen van de juiste funderingstechniek en het versterken van de fundering waar nodig, kan de stabiliteit en duurzaamheid van de fundering worden gegarandeerd.

Bronnen

1. Zand onder fundering: Belang, toepassing en beoordeling
2. Fundering op zand
3. Funderen op zandgrond
4. Hoge zandgronden