Huisfundering en afvoerbuis: functie, risico’s en oplossingen

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Het correct aanleggen van afvoerbuizen onder de fundering van een woning is essentieel voor het voorkomen van waterschade, vochtproblemen en eventuele schadelijke effecten op de structuur van een gebouw. In dit artikel bespreken we de technische aspecten van afvoerbuizen in funderingen, de risico’s van lekkages, en mogelijke oplossingen. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit de bouwsector, zoals technische uitleg en praktische ervaringen. Het doel is om homeowners, DIY-enthusiastes en bouwprofessionals een helder overzicht te bieden van de rol van afvoerbuizen in de fundering, de mogelijke problemen en hoe deze vermeden of hersteld kunnen worden.

Inleiding

Afvoerbuizen die van binnen naar buiten of omgekeerd lopen, moeten doorgaans onder de fundering van een woning worden aangelegd. Deze leidingen dienen om afvalwater, regenwater of sanitair water af te voeren. Het correct installeren van deze buizen is van groot belang om de sterkte en duurzaamheid van de fundering te waarborgen. In de praktijk zijn er echter risico’s verbonden aan het aanleggen van afvoerbuizen onder de fundering, zoals lekkages, grondverzakkingen en wortelindringing.

Omdat de fundering van een woning vaak geïsoleerd is en onder de grondwaterstand kan liggen, is het verstandig om aandacht te besteden aan het materiaal, de bouwtechniek en de dichting van de doorvoeren en leidingen. Deze zaken bepalen niet alleen de duurzaamheid van het afvoersysteem, maar ook de veiligheid en functionele kwaliteit van de woning.

Afvoerbuizen en funderingsdoorvoeren

Een funderingsdoorvoer is een technische oplossing waarbij een leiding van binnen naar buiten of omgekeerd loopt via een gemaakt opening in de funderingsmuur. Deze doorvoeren worden meestal geplaatst op een diepte van 60 tot 100 cm onder het maaiveld, vaak op of onder de grondwaterstand. Dit betekent dat het risico op infiltratie of lekkage aanzienlijk kan zijn.

Volgens bron [1], zijn funderingsdoorvoeren onlosmakelijk verbonden met de meterkastvloerplaten en invoerbochten. De uiteinden van de leidingen worden met behulp van invoerbochten in de vloerplaten geplaatst, terwijl de funderingsdoorvoer voor een stevige bevestiging zorgt. Dit is vooral relevant bij woningbouw, waarin een gasbelemmerende doorvoer van de buitengevel tot in de meterkast kan worden gerealiseerd.

DYKA, in samenwerking met netbeheerders, heeft verschillende funderingsdoorvoeren ontwikkeld, zoals de PP instortset en PP afmontageset. Deze producten voldoen aan het Bouwbesluit en zijn conform Nederlandse norm 2768 en de richtlijnen van IWUN. Dit betekent dat deze oplossingen worden aanbevolen door technische standaarden in de bouwsector.

Bij de plaatsing van een instortset aan de wapening van de fundering, is het mogelijk om de elektriciteit links of rechts aan te sluiten. De standaard breedte voor de buizen is maximaal 400 mm. Bij grotere afmetingen kunnen deze buizen worden vervangen door PVC-buizen, afhankelijk van de functie: 90x3,2 mm voor gas en 70x1,5 mm voor kabels.

Technische richtlijnen voor afvoerbuizen

De keuze van de juiste diameter voor afvoerbuizen is afhankelijk van de aard van het afgevoerde water en het aantal toestellen dat op een bepaalde leiding aangesloten is. Bron [6] geeft een overzicht van de aanbevolen diameter per lozingsunit:

Fontein in toilet: 32 mm
Wastafel: 40 mm
Gootsteen: 50 mm
Bad of douche: 50 mm
Toilet: 110 mm

Het is belangrijk om de grootste diameter te kiezen wanneer meerdere toestellen op dezelfde leiding zijn aangesloten. Bijvoorbeeld bij een wastafel en douche is een minimaal diameter van 50 mm nodig.

Bron [2] geeft ook aan dat het aanleggen van afvoerbuizen meestal eerst moet gebeuren vóór de aansluiting van sanitaire toevoerleidingen, centrale verwarming en elektriciteitsleidingen. Dit is praktisch omdat grotere leidingen meer ruimte innemen, en het helpt om het afloopcircuit kort en recht te houden, wat het risico op verstoppingen vermindert.

Een belangrijke richtlijn voor de aansluiting van afvoerbuizen is de juiste hellingsgraad. Voor afvoerleidingen in volle grond moet de hellingsgraad minimaal 1 cm per meter zijn. Voor regenwater kan deze hellingsgraad lager zijn, namelijk 0,5 tot 1 cm per meter. Dit helpt bij het voorkomen van stilstaand water en de vorming van verstoppingen.

Daarnaast is het noodzakelijk om de afvoerbuizen te stabiliseren. Dit gebeurt meestal met zand, cement of breekzand. Deze materialen voorkomen verzakkingen van de buizen, waardoor het risico op wateropstapeling en vervolgens verstoppingen wordt verlaagd. Het is ook aan te raden om toezicht T’s of sifonputten aan te brengen voor toegang tot de buizen bij inspectie of onderhoud.

Afvoerbuizen onder de fundering: mogelijkheden en risico’s

Het aanleggen van afvoerbuizen onder de fundering is soms nodig, bijvoorbeeld bij renovatieprojecten waarbij de afvoer niet verlegd kan worden naar andere routes. In bron [3] wordt een casus genoemd waarbij een afvoerbuis van 10 cm diameter, 10 meter lang, onder een geïsoleerde plaatfundering is aangelegd. De afvoerbuizen zijn van goed materiaal gemaakt, wat het risico op lekkage vermindert.

De reden om de afvoer onder de fundering te leggen kan variëren. Een veelvoorkomende motivatie is het voorkomen van schade aan bomen of wortels. Door de afvoer onder de fundering te leggen, kan men wortels beschermen en tegelijkertijd voorkomen dat wortels in de toekomst de buis beschadigen.

Toch zijn er ook risico’s verbonden aan deze methode. Een van de grootste is het risico op lekkage via de doorvoeren in de fundering. Bron [4] legt uit dat lekkages in deze doorvoeren kunnen leiden tot waterschade aan de fundering en eventueel schadelijke effecten op de structuur van de woning. Lekkages kunnen ontstaan door een gebrekkige afdichting, scheuren in de leidingen of een onvoldoende bewegingsruimte in de constructie van de doorvoer.

Een lekkage via een doorvoer kan tot verschillende gevolgen leiden, zoals:

Verzomping van funderingsmuren;
Capillaire vochttransport;
Structuurverzwakking door langdurige vochtbelasting;
Schimmelvorming in kelders of kruipruimtes;
Schade aan vloerbalken of andere ondergrondse constructies.

Drainage aanleggen rond het huis

Een aanvullende maatregel om waterschade te voorkomen is het aanleggen van een drainage rond het huis. Bron [5] geeft twee veelgebruikte methoden:

Grindbed langs de fundering: Dit grindbed fungeert als een filter en drainage voor water dat langs het huis stroomt. Het water wordt opgevangen door een systeem van pijpen en putten en vervolgens afgevoerd naar een sloot of andere afvoer.
Drainagebuis langs de fundering: Deze buis is omhuld door een filterdoek en is verbonden met een systeem van putten en pijpen. Het water wordt opgevangen in de putten en vervolgens afgevoerd.

De voordelen van drainage aanleggen zijn:

Het voorkomt waterschade aan de fundering en het huis;
Het houdt de tuin droog en bruikbaar;
Het voorkomt ophoping van water rond het huis;
Het helpt bij het voorkomen van vochtproblemen en schimmelgroei.

De kosten van drainage hangen af van de grootte van het huis, de tuin en het type drainage. Het is verstandig om meerdere offertes in te winnen. Bovendien is het mogelijk om drainage zelf aan te leggen, maar dit vereist technische kennis en ervaring.

Oplossingen voor lekkages via doorvoeren

Wanneer een lekkage zich voordoet via een doorvoer in de fundering, zijn er meerdere oplossingen mogelijk. Bron [4] noemt een aantal aanbevolen maatregelen:

Controle en inspectie: Voer regelmatig een inspectie uit via toezicht T’s of sifonputten. Dit helpt bij het vroegtijdig opsporen van lekkages of andere problemen.
Afdichting verbeteren: Zorg ervoor dat de leidingen goed zijn afgedicht, bijvoorbeeld met waterdicht PUR-schuim of andere technische materialen. Vermijd het gebruik van niet-waterdichte materialen.
Herstel of vervanging van leidingen: Bij scheuren of beschadigingen aan de leidingen of bewegingsmuren is het aan te raden om deze te herstellen of te vervangen. Dit kan met PVC of andere duurzame materialen.
Afstand tot grondwater verhogen: Als de doorvoer ligt op of onder de grondwaterstand, is het aan te raden om maatregelen te nemen om de afstand tot de grondwaterstand te verhogen. Dit kan bijvoorbeeld door het aanleggen van een drainage rond het huis.
Technische verbeteringen: Zorg voor voldoende bewegingsruimte in de constructie van de doorvoer om slijtage en uiteindelijke lekkage te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van bewegingsmuren of expansiegassen.

Aandachtspunten bij het aanleggen van afvoerbuizen

Bij het aanleggen van afvoerbuizen onder de fundering zijn er verschillende aandachtspunten die een rol spelen:

Correcte aansluiting van de leidingen: Zorg ervoor dat de leidingen correct worden aangesloten en dat er geen losse of slechte verbindingen zijn. Dit voorkomt lekkages.
Kwaliteit van het materiaal: Gebruik alleen hoogwaardige materialen, zoals PVC of PP, die bestand zijn tegen vocht, druk en slijtage. Vermeed het gebruik van materialen die snel verouderen of beschadigd raken.
Correcte hellingsgraad: Zorg ervoor dat de afvoerbuizen in een gelijkmatige helling zijn geplaatst. Dit zorgt ervoor dat het water vloeiend afgevoerd wordt en niet blijft stilstaan.
Stabilisatie van de buizen: Stabiliseer de buizen met zand, cement of breekzand om verzakkingen te voorkomen. Dit helpt bij het behouden van de structuur en functionaliteit van de leidingen.
Toezicht T’s en sifonputten: Plaats toezicht T’s en sifonputten voor toegang tot de buizen. Dit is essentieel voor inspectie, onderhoud en herstel.
Afstand tot grondwater: Zorg ervoor dat de afvoerbuizen op een voldoende afstand van de grondwaterstand liggen. Dit vermindert het risico op infiltratie en lekkages.
Wortelindringing voorkomen: Als de afvoerbuizen onder bomen zijn aangelegd, is het aan te raden om maatregelen te nemen om wortelindringing te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van wortelbestendige materialen of het aanleggen van wortelbarrières.
Technische ondersteuning: Als je niet zeker weet of de afvoerbuizen correct zijn aangelegd, is het verstandig om contact op te nemen met een aannemer of bouwtechnisch deskundige. Deze kan helpen bij het controleren en eventueel herstellen van eventuele problemen.

Conclusie

Het correct aanleggen van afvoerbuizen onder de fundering van een woning is essentieel voor het voorkomen van waterschade, vochtproblemen en eventuele schadelijke effecten op de structuur van een gebouw. Door funderingsdoorvoeren correct te installeren en afvoerbuizen van hoogwaardige materialen te gebruiken, kan het risico op lekkages worden verlaagd. Bovendien is het aan te raden om aandacht te besteden aan de hellingsgraad, stabilisatie en toezicht T’s om het afvoersysteem functioneel en duurzaam te houden.

Het aanleggen van drainage rond een huis kan ook helpen bij het voorkomen van waterschade en vochtproblemen. Door zowel binnen- als buitenafvoer te coördineren, is het mogelijk om een effectief en betrouwbaar afvoersysteem te creëren. Dit draagt bij aan de duurzaamheid en de leefbaarheid van een woning.

Bij het ontdekken van lekkages of andere problemen met de afvoerbuizen, is het verstandig om regelmatig inspecties te laten uitvoeren. Met behulp van technische verbeteringen en herstelmogelijkheden kan een lekkage snel worden hersteld en verdere schade voorkomen.