Fundering op staal: Typen, klachten, herkenning en oplossingsstrategieën

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Bij elke bouwactiviteit is een stabiele en betrouwbare fundering van essentieel belang. In Nederland is de fundering op staal een veelgebruikte methode, vooral in regio’s met stevige grondlagen. Deze methode is eenvoudiger en goedkoper dan bijvoorbeeld een paalfundering, maar heeft ook haar beperkingen. Als de ondergrond niet stabiel of sterk genoeg is, kunnen funderingsproblemen ontstaan, zoals scheuren in muren en vloeren, of zelfs een scheefstaande woning. In dit artikel geef ik een overzicht van funderingen op staal, de klachten die hierbij kunnen optreden, hoe je deze herkent en wat de mogelijke oplossingen zijn. De informatie is gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen zoals Bouwman & van Dijk, Peter van Meel, Betonstaal.nl en Hogere Bouwkunde.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal, ook bekend als ondiepe of randfundering, is een constructiemethode waarbij de gebouwconstructie direct op de grond rust. In tegenstelling tot een paalfundering, die gebruik maakt van houten of stalen palen om het gewicht van het gebouw over te dragen op een diepere draagkrachtige laag, maakt een fundering op staal geen gebruik van palen. De constructie bestaat meestal uit een betonnen rand of muren die op de grond rusten.

Volgens Bouw Techno Keuring Nederland is deze methode vooral geschikt voor gebieden met stevige en droge grond. Echter, zoals blijkt uit meerdere bronnen, is deze methode minder geschikt in gebieden met een lage grondwaterstand, veranderlijke ondergrond of waar de zandplaat te dun is. In dergelijke situaties kan de fundering wegzakken of breken, wat leidt tot de klassieke klachten van funderingsproblematiek.

Typen fundering op staal

Er zijn verschillende typen funderingen die vallen onder de categorie ‘fundering op staal’. De keuze van het type fundering hangt af van de belasting, de vorm van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Hieronder worden drie veelgebruikte typen beschreven.

1. Strokenfundering

Bij een strokenfundering wordt een brede betonnen strook onder de dragende muren van het gebouw uitgevoerd. Deze strook zorgt voor een grotere oppervlakte waarop het gewicht van het gebouw wordt verdeeld. Deze methode is vooral geschikt voor gebouwen met homogene bouwmassa, waarbij het funderingsysteem zich steeds herhaalt.

2. Poerenfundering

Een poerenfundering wordt vaak toegepast bij lokaal hoge belastingen, zoals bij liftschachten of kernen. Bij deze methode wordt een breedere ondersteuning uitgevoerd onder bepaalde delen van het gebouw die extra stevige ondersteuning nodig hebben.

3. Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt er op de draagkrachtige grond één dikke betonnen plaat gelegd. Deze methode wordt vaak gebruikt wanneer de draagkrachtige grond te diep zit, bijvoorbeeld bij moeras- of veengrond. De plaat zorgt voor een gelijkmatige drukverdeling over de gehele ondergrond.

Alle drie de methoden maken gebruik van gewapend beton, wat essentieel is voor de duurzaamheid en de stabiliteit van de fundering. De wapening van de fundering wordt meestal uitgevoerd met betonijzer of bouwstaal. Hierbij worden diverse afmetingen en typen gebruikt, afhankelijk van de belasting en de structuur van het gebouw.

Belang van wapening bij fundering op staal

Een goede wapening is essentieel bij de constructie van een fundering op staal. Wapening zorgt ervoor dat het beton bestand is tegen trekkrachten en voorkomt dat de fundering barst of breekt onder invloed van de belasting. Bij de wapening worden diverse materialen gebruikt, waaronder betonijzer, betonbeugels, betonhaken en supportliggers. Deze materialen worden vaak aangeleverd in diverse afmetingen en vormen, afhankelijk van de bouwtekeningen en het ontwerp van het bouwproject.

Peter van Meel Bouwmaterialen benadrukt dat hun medewerkers klanten kunnen adviseren over de juiste bouwmaterialen voor het wapenen en storten van een fundering. De keuze van de juiste materialen is van groot belang voor de stabiliteit van de fundering en het voorkomen van mogelijke funderingsproblemen in de toekomst.

Klachten bij fundering op staal

Hoewel een fundering op staal in de juiste omstandigheden een betrouwbare en economische keuze is, kan deze methode ook problemen opleveren als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft of als de omstandigheden niet stabiel genoeg zijn. De meest voorkomende klachten bij funderingen op staal zijn:

1. Scheuren in muren en vloeren

Een van de meest herkenbare klachten is het optreden van scheuren in muren en vloeren. Deze scheuren ontstaan vaak als gevolg van verzakkingen of ongelijkmatige drukverdeling op de fundering. Als de ondergrond bijvoorbeeld ongelijk zakt, kan dit leiden tot spanningen in de constructie die uiteindelijk scheuren veroorzaken.

2. Ongevoelige deuren en ramen

Een andere klacht is dat deuren en ramen klem kunnen raken of moeilijk open- en dichtgaan. Dit kan gebeuren als de vloeren of muren van het gebouw ongelijk zakken, waardoor de openingen van deuren en ramen veranderen in maat of vorm.

3. Ongelijke vloeren

Ongelijke vloeren zijn een typisch teken van funderingsproblemen. Als delen van de fundering ongelijk zakken, kan dit leiden tot vloeren die scheef of kantelen. Dit kan niet alleen hinderlijk zijn, maar ook gevaarlijk bij het lopen of het gebruik van rollators of rollen.

4. Scheefstaande woning

In ernstige gevallen kan een fundering zo ver zakt dat het hele gebouw scheefstaat. Dit is een duidelijk teken dat er dringend herstelwerkzaamheden nodig zijn. Een scheefstaande woning kan leiden tot aanzienlijke schade aan het gebouw en is vaak ook een gevaar voor de veiligheid van de bewoners.

5. Barsten of breken van muren

In sommige gevallen kunnen muren volledig barsten of zelfs breken, vooral als de fundering niet voldoende ondersteuning biedt. Dit is een ernstig probleem dat professionele interventie vereist en vaak leidt tot aanzienlijke herstelkosten.

Herkenning van funderingsproblemen

Het herkennen van funderingsproblemen is van groot belang om schade en gevaar te voorkomen. Hieronder zijn enkele aanwijzingen die kunnen wijzen op mogelijke funderingsproblemen bij een fundering op staal.

1. Visuele aanwijzingen

Scheuren in muren of vloeren zijn de meest directe aanwijzingen voor funderingsproblemen. Deze scheuren kunnen in diverse vormen voorkomen, zoals rechte, diagonale of willekeurige patronen. De breedte van de scheuren is ook een belangrijk criterium: scheuren die groter dan 2 mm zijn, kunnen wijzen op ernstige problemen.

2. Verandering in de vorm van het gebouw

Als delen van het gebouw scheef of kantelen, is dit een duidelijk teken dat de fundering niet voldoende ondersteuning biedt. Dit kan bijvoorbeeld merkbaar zijn aan deuren en ramen die niet meer correct sluiten of aan hangers die scheef hangen.

3. Verhoogde vochtigheid of lekkages

Een andere aanwijzing voor funderingsproblemen is verhoogde vochtigheid in de kelders of op de vloeren. Dit kan wijzen op infiltratie van grondwater of op een verlaagde grondwaterstand, wat beide gevolgen kunnen hebben voor de stabiliteit van de fundering.

4. Klachten over de sterkte van de vloeren

Bij een fundering op staal kan het voorkomen dat de vloeren klakken of knikken. Dit is een aanwijzing dat de fundering mogelijk niet voldoende stevig is of dat er sprake is van verdeling van de belasting die leidt tot ongelijke drukverdeling.

Oplossingsstrategieën voor funderingsproblemen

Als funderingsproblemen worden herkend, is het essentieel om actie te ondernemen om schade en verdere problemen te voorkomen. Hieronder worden enkele mogelijke oplossingsstrategieën beschreven.

1. Versterking van de fundering

Een van de meest gebruikte oplossingen is het versterken van de fundering. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de oorzaak van het probleem. Bijvoorbeeld:

Injectie van cement of grout in de ondergrond om de draagkracht te vergroten.
Verharden van de grond door middel van verdichting of het aanbrengen van een zandkoffer.
Aanleg van een extra funderingslager onder de bestaande fundering om het gewicht van het gebouw beter te verdelen.

2. Aanleg van funderingspalen

In zware gevallen, waarbij de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft, kan het nodig zijn om funderingspalen aan te leggen. Deze palen dragen het gewicht van het gebouw over op een diepere, draagkrachtige laag. De keuze voor funderingspalen is echter een ingrijpende maatregel en vereist vaak professionele advies en uitvoering.

3. Herstel van de constructie

Als de fundering al is beschadigd, kan het nodig zijn om delen van het gebouw te herstellen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij scheuren in muren of vloeren die de structuur van het gebouw beïnvloeden. De herstelmaatregelen kunnen variëren van het invullen van scheuren tot het herstellen van gehele muren of vloeren.

4. Herstel van de grondwaterstand

In gevallen waarin de funderingsproblemen veroorzaakt worden door een lage of veranderlijke grondwaterstand, kan het nodig zijn om de grondwaterstand te herstellen of te stabiliseren. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door het aanleggen van infiltratie- of afvoerkanalen of door het gebruik van grondwaterbeheermaatregelen.

5. Preventie en onderhoud

Om funderingsproblemen te voorkomen is het belangrijk om regelmatig onderhoud te verrichten aan de fundering en de omgeving daarvan. Dit omvat onder andere het controleren van de grondwaterstand, het herstellen van scheuren en het verhinderen van infiltratie van water of chemicaliën.

Betrouwbaarheid van informatie

De informatie over funderingen op staal is afkomstig van diverse betrouwbare bronnen, waaronder Bouwman & van Dijk, Peter van Meel, Betonstaal.nl en Hogere Bouwkunde. Deze bronnen bieden gedetailleerde uitleg over de constructie, de klachten en de oplossingsstrategieën die bij funderingsproblematiek kunnen worden gebruikt. Echter, is het belangrijk om rekening te houden met de beperkingen van de informatie. De beschikbare gegevens zijn vooral gericht op de technische aspecten van funderingen en geven beperkt inzicht in de langdurige effecten van funderingsproblematiek of de invloed van omgevingsfactoren zoals veranderingen in de grondwaterstand of klimaatverandering.

Bijvoorbeeld, er is weinig informatie beschikbaar over de effectiviteit van bepaalde herstelmaatregelen in de praktijk of over de kosten van dergelijke maatregelen in vergelijking met andere oplossingsstrategieën. Daarom is het aan te raden om professioneel advies in te winnen bij het herkennen en oplossen van funderingsproblemen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector en kan een betrouwbare en economische keuze zijn in gebieden met stevige grondlagen. Echter, als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft of als de omstandigheden niet stabiel genoeg zijn, kunnen funderingsproblemen ontstaan. Deze problemen kunnen zich uiten in scheuren in muren en vloeren, klemmende deuren en ramen, ongelijke vloeren of zelfs een scheefstaande woning.

Het herkennen van funderingsproblemen is van groot belang om schade en gevaar te voorkomen. Typische aanwijzingen zijn visuele tekens zoals scheuren, veranderingen in de vorm van het gebouw en verhoogde vochtigheid. Bij het ontdekken van funderingsproblemen is het essentieel om actie te ondernemen, bijvoorbeeld door de fundering te versterken, funderingspalen aan te leggen of de grondwaterstand te herstellen.

In het kader van preventie en onderhoud is het belangrijk om regelmatig de fundering en de omgeving daarvan te controleren. Dit helpt om mogelijke problemen vroegtijdig te herkennen en maatregelen te nemen om schade te voorkomen. In alle gevallen is het aan te raden om professioneel advies in te winnen bij het oplossen van funderingsproblemen.

Bronnen

ijzer