Funderingsproblematiek in Nederland: Risico’s, oorzaken en nationale aanpak

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Inleiding

In de afgelopen jaren is de funderingsproblematiek in Nederland steeds meer in de belangstelling gekomen, zowel voor woningbouwers als voor eigenaren van woningen. De Volkskrant, bekend om haar kwalitatieve journalistiek en uitgebreide verslaggeving, heeft in verschillende artikelen aandacht besteed aan deze kwestie. Zoals recent gemeld in een artikel van Sweco, zijn er tal van risicogebieden in Nederland waar funderingsproblemen regelmatig voorkomen, en die verder verergen door droogtes en lage grondwaterstanden.

De fundering van een huis is de basis van elke woning. Een goed gefundeerde woning is essentieel voor de duurzaamheid, veiligheid en comfort van de bewoners. Echter, tal van factoren zoals grondsoort, klimaatverandering en bouwmethodes kunnen leiden tot funderingsproblemen. Deze problemen kunnen gevolgen hebben zoals muurscheuren, dichteuren en onherstelbare schade aan het fundament.

In dit artikel wordt ingegaan op de huidige situatie van funderingsproblemen in Nederland, de oorzaken, de risicogebieden, en de maatregelen die worden genomen op nationaal niveau. Het artikel is gebaseerd op feiten en analyses uit betrouwbare bronnen, zoals rapporten van Sweco, RLI en Deltares.

Funderingsproblematiek: een nationaal probleem

In Nederland heeft de funderingsproblematiek zich als een grootschalig probleem opgedoen. Ondertussen treden funderingsproblemen op bij ongeveer 425.000 woningen. Deze gebouwen hebben al schade opgelopen door verzakkingen of kunnen dit in de komende jaren nog verwachten. Zonder maatregelen is het aantal woningen met funderingsproblemen alleen maar stijgend.

Het totale schadebedrag kan oplopen tot 54 miljard euro, wat aantoont dat dit niet alleen een technisch, maar ook een economisch en maatschappelijk belangrijk onderwerp is. De schade is niet alleen financieel zwaar, maar ook emotioneel. Veel mensen voelen zich in hun woning niet meer veilig of gerust wanneer het fundament onstabiel is.

De Volkskrant heeft in meerdere artikelen de funderingsproblematiek besproken, zoals in een interview met Alex Hekman, Business Director Water van Sweco. Hij benadrukt hoe de droogte en lage grondwaterstand in combinatie met zettingsgevoelige grondsoorten zoals klei en veen leiden tot funderingsproblemen. Deze situatie is vooral zichtbaar in regio’s langs grote rivieren en in gebieden waar de grondwaterstand langer dan normaal laag is gebleven.

Oorzaken van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen ontstaan door meerdere factoren, waaronder:

Grondsoort en -druk: Gebouwen op zettingsgevoelige grond, zoals veen of klei, kunnen zich verminderen in volume. Dit proces, ook wel bekend als “zetting”, leidt tot het verlies van ondersteuning voor het fundament, wat weer kan resulteren in scheuren in muren of dichteuren.
Klimaatverandering: De laatste jaren zijn er extreem droge zomers geweest, wat heeft geleid tot een aanzienlijke daling van de grondwaterstand. In combinatie met zettingsgevoelige grondsoorten zorgt dit voor een toename van funderingsproblemen.
Ongemakkelijke bouwmethodes: In sommige gevallen zijn woningen niet op palen gefundeerd, maar direct op de grond. Dit kan bij zettingsgevoelige grond tot problemen leiden, vooral bij regen- of droogteperiodes.
Leeftijd van woning: Oudere woningen zijn vaak op andere bouwmethodes gebouwd dan tegenwoordig gebruikelijk zijn. Deze oudere methodes kunnen minder bestand zijn tegen veranderingen in de grond.

Sweco heeft een kaart gemaakt van de risicogebieden voor funderingsproblemen, op basis van gegevens van Deltares (2011). Deze kaart helpt bij het inzichtelijk maken van waar het risico het hoogst ligt. Vooral gebieden langs grote rivieren, zoals in Noord-Holland en Friesland, zijn sterk betrokken.

Risicogebieden in Nederland

De risicogebieden voor funderingsproblemen zijn vooral gerelateerd aan de grondsoort en de historie van de gebieden. Klei- en veengronden zijn het meest kwetsbaar. In combinatie met droogte en lage grondwaterstand treden hier problemen regelmatig op. Gebieden als:

Friesland
Zevenaar
Geldermalsen
Rivierengebieden in Noord-Holland en Zuid-Holland

zijn recentelijk hard getroffen door funderingsproblemen. De Volkskrant meldt dat ook in minder zettingsgevoelige gebieden meldingen binnenkomen, wat suggereert dat het probleem breder is dan eerst werd gedacht.

Deze problemen zijn niet alleen geografisch beperkt, maar ook tijdsgebonden. De droge zomers van de afgelopen jaren hebben het probleem verscherpt. De combinatie van zettingsgevoelige grond, lage grondwaterstand en weinig regen heeft geleid tot een toename in verzakkingen en scheuren in muren.

Nationale aanpak en advies

De demissionaire ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Infrastructuur en Waterstaat hebben in februari 2024 het advies “Goed gefundeerd” ontvangen. Dit advies bevat een aanbeveling voor een nationale aanpak van de funderingsproblematiek. Het doel is om een overkoepelende strategie te ontwikkelen die maatregelen bevat om het aantal woningen met funderingsproblemen te beheersen en de schade zoveel mogelijk te beperken.

De aanpak moet zowel preventief als maatregelgericht zijn. De adviescommissie benadrukt de noodzaak van een coördinatie op nationaal niveau. Dit betekent dat gemeenten, woningbouwcorporaties, particulieren en overheden samen moeten werken aan oplossingen. De aanpak moet ook aandacht besteden aan de financiële aspecten, omdat de schadebedragen aanzienlijk zijn.

Projectleider Joris Stok benadrukt in een interview dat de funderingsproblematiek niet alleen een technisch, maar ook een maatschappelijk en emotioneel probleem is. Het is voor mensen essentieel dat hun woning veilig en betaalbaar is. Funderingsproblemen kunnen dit in het gedrang brengen en het leven sterk onder druk zetten.

Technische oplossingen en preventie

De funderingsproblematiek vereist zowel korte- als lange-termijnmaatregelen. Voor bestaande woningen is het vaak nodig om stabilisatie- en herstelmaatregelen te nemen, zoals:

Injecteren van de grond: Hierbij worden vloeistoffen in de grond geïnjecteerd om de zetting te beperken en het fundament te stabiliseren.
Palen plaatsen: In sommige gevallen is het nodig om palen te plaatsen onder het fundament om het te ondersteunen.
Waterbeheer verbeteren: Het beheer van de grondwaterstand is cruciaal. Door het waterpeil op peil te houden, kan verder zetting worden voorkomen.
Herbouw of nieuwbouw: In extreme gevallen is het noodzakelijk om de woning te verbouwen of te slopen en te herbouwen met een andere fundering.

Voor toekomstige woningen is het essentieel om rekening te houden met de grondsoort en de klimaatverandering. Het gebruik van palen en betere bouwtechnieken kan de kans op funderingsproblemen beperken. Daarnaast is het belangrijk om de grondwaterstand te monitoren en te beheersen, vooral in zettingsgevoelige gebieden.

De rol van de Volkskrant in de discussie

De Volkskrant speelt een belangrijke rol in de discussie over funderingsproblemen. Als kwaliteitskrant die zich richt op een breed publiek, biedt de Volkskrant een podium voor journalistiek en analyses over dit onderwerp. De krant heeft meerdere artikelen gewijd aan de funderingsproblematiek, met onder andere interviews met experts van Sweco en RLI.

Het blad benadrukt ook de emotionele en maatschappelijke gevolgen van funderingsproblemen. De Volkskrant richt zich op zowel nationaal als internationaal nieuws, maar heeft in dit geval een duidelijke focus op landelijke kwesties. De krant benadrukt de noodzaak van transparantie en actie op nationaal niveau.

Daarnaast biedt de Volkskrant ook oplossingsgerichte artikelen, zoals artikelen over technische oplossingen en nationale aanpakken. Het blad benadrukt ook de rol van de overheid, woningbouwcorporaties en particulieren in het oplossen van funderingsproblemen.

Conclusie

Funderingsproblematiek is momenteel een van de grootste uitdagingen voor de woningbouw in Nederland. Het probleem telt honderdduizenden woningen en kan leiden tot schadebedragen van miljarden euro’s. De oorzaken zijn meervoudig en variëren van grondsoort en klimaatverandering tot bouwmethoden en ouderdom van woningen.

De risicogebieden zijn vooral gerelateerd aan zettingsgevoelige grondsoorten en droogtes. De Volkskrant en andere media spelen een belangrijke rol in het oplichten van het probleem en het stimuleren van actie op nationaal en lokaal niveau.

Een nationale aanpak, zoals voorgesteld in het advies “Goed gefundeerd”, is essentieel om de funderingsproblematiek te beheersen. Dit vereist samenwerking tussen overheden, woningbouwcorporaties, particulieren en experts. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met de klimaatverandering in toekomstige bouwprojecten.

Voor eigenaren van woningen is het belangrijk om aandacht te besteden aan mogelijke funderingsproblemen en zich op de hoogte te houden van maatregelen en adviezen. Door vroegtijdig op te treden en professioneel advies in te winnen, kan schade worden beperkt en veiligheid gewaarborgd.

Bronnen

waarop