Ondergrondse kabellegging onder funderingen: richtlijnen, technieken en veiligheid

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Het leggen van elektrische kabels onder funderingen is een essentieel onderdeel van elke constructie of renovatieproject. Het vereist zorgvuldige planning, kennis van de juiste technieken en naleving van veiligheidsvoorschriften. In dit artikel bespreken we de kernaspecten van ondergrondse kabellegging onder funderingen, inclusief het kiezen van de juiste materialen, het uitvoeren van het werk, het afhandelen van kruisingspunten, en de noodzaak van professionele toezicht. We zullen rekening houden met zowel praktische tips voor DIY-enthousiastelingen als richtlijnen voor ervaren constructeurs.

Inleiding

Bij de uitvoering van een elektrische installatie in een woning of bijgebouw is het soms nodig om kabels onder of langs de fundering te leggen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het verleggen van groene kabels (voor tv en internet) of bij het aanleggen van elektriciteitsleidingen naar utiliteitsgebouwen zoals schuren of badhuizen. De fundering speelt hierbij een belangrijke rol, omdat deze niet alleen de structuur van het gebouw ondersteunt, maar ook een natuurlijke barrière vormt voor ondergrondse installaties.

De ondergrondse legging van kabels moet met veel zorg gebeuren om schade aan de kabels, en indirect aan het gebouw, te voorkomen. In de onderstaande secties bespreken we de technische en veiligheidsaspecten van deze installaties, op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen en ervaring.

1. Algemene richtlijnen voor kabellegging langs of onder de fundering

1.1. Afstand tot de fundering

Een belangrijke richtlijn bij het leggen van kabels langs de fundering is de minimale afstand. Volgens de regels moet de kabel op een afstand van minimaal 60 cm van de fundering worden gelegd. Dit is belangrijk om schade te voorkomen als gevolg van grond- of gebouwbewegingen. Als de kabel dichter bij de fundering ligt, kan deze tijdens dergelijke bewegingen beschadigd raken en leiden tot storingen of zelfs gevaar voor de gebruiker.

1.2. Kruisingen met andere kabels

Het vermijden van kruisingen met andere kabels is aanbevolen, maar niet altijd mogelijk. Als kruisingen onvermijdelijk zijn, moeten zowel de kruisende kabels in een afdekkap (hoes) worden geplaatst. Deze hoes moet minimaal 1 meter in beide richtingen uitsteken van het kruispunt, en de kabels moeten op minstens 15 cm van elkaar liggen. Dit zorgt voor extra beveiliging en voorkomt eventuele kortsluitingen.

1.3. Het gebruik van buizen

In moeilijke zones, zoals bij funderingsbewegingen of bij kruisingen die niet volledig worden vermeden, is het aan te raden om de kabels niet direct in de grond te leggen, maar in een gegolfde buis, HDPE-buis of metalen buis. Deze buizen fungeren als “gevallen” en beschermen de kabels tegen mechanische schade. Bij het gebruik van meerdere metalen buizen achter elkaar moeten deze gelast worden, zodat er geen zwakke punten zijn die de kabels kunnen beschadigen.

2. Voorbereiding van de gracht

Voordat de kabels worden gelegd, moet er een gracht worden gegraven. De diepte van de gracht moet minstens 70-80 cm zijn, afhankelijk van de omgeving en eventuele regelgeving. De breedte van de gracht hangt af van het aantal kabels dat wordt gelegd:

Bij het leggen van één kabel: de breedte van de gracht is 20-30 cm.
Bij het leggen van twee of meer kabels: de afstand tussen de kabels op de bodem van de gracht moet minstens 10 cm zijn.

Na het graven is het belangrijk om de gracht te reinigen. Alle harde of scherpe voorwerpen zoals wortels, stenen of bouwafval moeten worden verwijderd. Deze kunnen de isolatie van de kabel beschadigen en leiden tot storingen of lekstroom.

3. Kabelkeuze afhankelijk van de omgeving

De keuze van de juiste kabel is afhankelijk van de omgeving waarin deze wordt gelegd. Ondergrondse kabellegging vereist meestal kabels met extra beveiliging, zoals aluminium of legeringen met verhoogde chemische en mechanische weerstand.

3.1. Kabels voor chemisch actieve grond

In omgevingen met een verhoogde chemische activiteit, zoals kwelders, moerassen of gebieden met veel bouwafval, zijn kabels met aluminium of loodpantsering nodig. Voor dergelijke toepassingen kunnen kabels als AABl, AAShv, AAB2l, ASB, AAPl, ASPl, AAP2l, AAShp, AVBbShv, AVBbShp, APvBbShv worden gebruikt.

3.2. Kabels voor utiliteitsgebouwen

Voor het aansluiten van kleinere gebouwen zoals varkensstallen, kippenhokken of schuren, is een gewone kabel met PVC-mantel voldoende. Deze kabels zijn sterk genoeg en goed afgedicht. Voor de verdeling van verlichting op een terrein worden kabels als NYM, SIP of VVG vaak gebruikt, maar deze zijn niet ontworpen voor ondergrondse legging en kunnen snel falen.

3.3. Speciale kabels voor extreme omstandigheden

In de regio’s van het verre noorden, waar het koud en vorstelijk is, worden kabels met verhoogde weerstand tegen vorst gebruikt. Voor dergelijke omgevingen is PvKShp een veelgebruikte kabeltype.

4. Verbindingen en aansluitdozen

4.1. Verbindingen maken

Het is betrouwbaarder om kabels in hele stukken te leggen, zonder verbindingen. Als het niet mogelijk is om een kabel van de vereiste lengte te vinden, dient de verbinding op de oppervlakte te worden gemaakt. Dit gebeurt in een verzegelde aansluitdoos, waarin de geleiders worden aangesloten. Het is niet aan te raden om verbindingen onder de grond te maken zonder ervaring of speciale uitrusting, omdat dergelijke verbindingen snel kunnen falen.

4.2. Aansluiting in het huis

Bij het binnenkomen van een huis of bijgebouw moet de kabel niet onder de fundering worden gelegd. Dit is onaanvaardbaar, omdat het een risico op schade vormt. In plaats daarvan wordt een buis in de fundering gemetseld. Deze buis moet 4 keer de doorsnede van de kabel zijn, en na het leggen moet de opening worden verzegeld om te voorkomen dat levende wezens erin klimmen.

Het verzegelen kan op meerdere manieren gebeuren, zoals met een doek gedrenkt in cementmelk, of door het gat te vullen met polyurethaanschuim.

5. Kabellegging onder wegen

Het leggen van kabels onder een weg vereist een extra set richtlijnen en procedures. In dergelijke gevallen is het verplicht om toestemming te verkrijgen van de organisatie die verantwoordelijk is voor de weg. Dit is om te voorkomen dat bestaande communicatie- of infrastructuurondergrondse installaties beschadigd worden.

De technologie voor het leggen van kabels onder de weg is hetzelfde als bij normale ondergrondse legging. De diepte van de gracht is 70-80 cm, er is een zandbed en opvulling, en het is aan te raden om de kabel in een asbestcementbuis of dubbelwandige DKS-golf te leggen.

Als het asfalt niet vernietigd mag worden, zijn er alternatieve oplossingen zoals het gebruik van speciale uitrusting om een leiding te graven onder de weg. Hoewel dit een kostbare procedure is, is het vaak goedkoper dan het herstellen van asfalt.

6. Veiligheid en aarding van gepantserde kabels

Bij het gebruik van gepantserde kabels is het belangrijk om het pantser te aarden. Dit wordt gedaan door een draad aan het pantser te solderen of te lassen, en deze draad vervolgens aan te sluiten op nul in het schild.

Het niet aarden van het pantser kan gevaarlijk zijn. Als er een storing optreedt, kan de fase op het pantser terechtkomen. Iemand die het pantser aanraakt, loopt dan risico op elektrische schokken. Bij een geaarde kabel zal de storing de aardlekschakelaar activeren, waardoor de stroomtoevoer wordt uitgeschakeld tot de oorzaak is geïdentificeerd en opgelost.

7. Kabellegging in meerdere buizen

Als meerdere kabels tegelijk worden gelegd, dient de afstand tussen de kabels minstens 10 cm te zijn. Als de kabels in buis of golving worden gelegd, dient elk kabel een afzonderlijke buis te gebruiken.

Het leggen van een kabel in een golf of buis kan op twee manieren gebeuren:

Golf met sonde: een dunne draad is bijgevoegd waarmee de kabel wordt getrokken.
Golf zonder sonde: in dit geval is het nodig om een touw of kabel te rijgen en deze vervolgens te gebruiken om de kabel te trekken. Dit kan worden gedaan met behulp van een stofzuiger, die een ijle atmosfeer creëert en het touw aan de andere kant van de buis uitwerkt.

8. Kabellegging onder een monolithische fundering

Bij een monolithische fundering is het vaak niet mogelijk om gaten te maken. In dergelijke gevallen kan de kabel worden opgetild in een metalen buis tot het punt waar het inleidende kastje hangt. Op deze hoogte wordt een buis in de muur geplaatst, en de kabel gaat daardoor het huis in.

Deze methode is ideaal als het funderingsoppervlak niet wordt verstoord of als het gewenst is om de structuur niet aan te passen. Het is ook geschikt voor funderingen die niet eenvoudig toegankelijk zijn of die verder moeten worden beschermde.

9. Veiligheid en wettelijke vereisten

Het leggen van kabels onder funderingen valt onder de technische en bouwveiligheidsregels. Het is verplicht om alle voorschriften te volgen om schade aan het gebouw of de elektrische installatie te voorkomen. Dit geldt zowel voor nieuwe constructies als voor renovaties.

Het is ook belangrijk om rekening te houden met elektrische veiligheid. Zonder professionele toezicht kan het leggen van kabels leiden tot onveilige situaties. In sommige gevallen, zoals bij het verlengen van een groene kabel die in een geisoleerde muur zit, is het noodzakelijk om contact op te nemen met een professionele aansluitingsbediende. Zelfdoen is niet aan te raden, omdat dergelijke werken vaak vereisen dat de kabel wordt opgegraven, verlegd en opnieuw aangesloten.

10. Kostenevaluatie en professionele hulp

Een voorbeeld van de kosten en logistiek die betrokken zijn bij dergelijke projecten is beschreven in een casus op Klusidee.nl. De gebruiker wilde een groene kabel verlengen die in een geisoleerde muur zat. Hij had de kabel opgegraven buiten en wilde deze verlengen naar de meterkast. De offerte van professionele bedienden zoals Delta en DNWG gaf echter aan dat het werk als een verplaatsing zou worden gezien en kostte 800 euro.

Hoewel het voor de gebruiker lijkt alsof het werk slechts enkele minuten zou duren, is het veilig en wettelijk om dergelijke werken door professionals uit te voeren. Het is ook belangrijk om rekening te houden met de aansprakelijkheid bij eventuele fouten of schade.

Conclusie

Het leggen van kabels onder of langs funderingen vereist zorgvuldige planning en uitvoering. Het is belangrijk om rekening te houden met de veiligheid, technische richtlijnen, kabelkeuze, en wettelijke vereisten. Hoewel het mogelijk is om enkele stappen zelf uit te voeren, is het aan te raden om professionele hulp in te haken bij complexe of risicovolle projecten.

Bij het juist uitvoeren van dergelijke werken is de levensduur van de elektrische installatie en de veiligheid van het gebouw gegarandeerd. Door het gebruik van geschikte materialen, veilige technieken, en professionele begeleiding, kan het leggen van kabels onder funderingen worden uitgevoerd zonder schade aan de structuur of de elektrische installatie.