Funderingsschade door boomwortels: oorzaak, aansprakelijkheid en oplossingen

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

In de bouw- en woningsector zijn funderingsschade en schade veroorzaakt door boomwortels een bekend en vaak lastig probleem. Boomwortels kunnen op verschillende manieren schade veroorzaken aan funderingen van woningen en infrastructuur. Dit kan leiden tot scheuren in muren, verzakkingen van vloeren of zelfs letselschade als gevolg van omhooggedrukte tegels. In dit artikel wordt een grondige uitleg gegeven over de oorzaken van funderingsschade door boomwortels, de aansprakelijkheid van betrokken partijen, en mogelijke oplossingen.

Hoe veroorzaken boomwortels funderingsschade?

Boomwortels groeien meestal in de richting van vocht en voedingsstoffen. Als een boom zich in de buurt van een woning bevindt, kunnen de wortels onder of langs de fundering groeien. Hierdoor ontstaat wortelopdruk die funderingen onder druk zet. Dit kan leiden tot verschillende vormen van schade:

Verzakkingen in muren of vloeren: Als de wortels onder de fundering groeien, kunnen deze de ondergrond onstabiel maken. Hierdoor zakt de fundering weg of verplaatst deze, wat leidt tot scheuren en barsten in muren en vloeren.
Scheuren in muren: De opdruk van wortels kan leiden tot scheuren in muren of zelfs tot scheefstand van muren of deuren.
Schade aan bestrating of oprit: Wortels die onder een bestrating of een oprit groeien, drukken deze omhoog. Hierdoor ontstaan hobbels en ongelijkheden die leiden tot overlast, maar ook tot letselschade.
Verstopping van rioleringen: Bij sommige boomsoorten groeien wortels in leidingen en rioolbuizen. Dit kan leiden tot verstoppingen en schade aan het rioolsysteem.

De schade kan zowel fysiek als visueel duidelijk zichtbaar zijn. Een duidend voorbeeld is een woning waarbij de wortels van een bermboom onder de fundering groeien. Hierdoor kan de fundering verzwakken, wat leidt tot scheuren in de muren en een verdieping die scheef komt te staan. In ernstige gevallen kan dit leiden tot aanzienlijke kosten voor herstelwerkzaamheden aan de fundering.

Aansprakelijkheid bij funderingsschade door boomwortels

Als funderingsschade optreedt door boomwortels, is het belangrijk om te bepalen wie aansprakelijk is voor de schade. De aansprakelijkheid hangt af van wie eigenaar is van de boom, waar de boom staat, en of de eigenaar aan de zorgplicht heeft voldaan. In het Burgerlijk Wetboek zijn diverse regels opgenomen die relevant zijn bij schade veroorzaakt door boomwortels.

Aansprakelijkheid bij schade door bomen van buren

Als de boom die schade veroorzaakt eigendom is van een buur, dan is de buur in principe aansprakelijk. Dit geldt ook als de wortels van de boom op jouw perceel doorgroeien. De eigenaar van de boom is verplicht om ervoor te zorgen dat de boom geen schade veroorzaakt.

Een belangrijk juridisch kader is Artikel 42 van het Burgerlijk Wetboek (Boek 5). Hierin staat dat een boom niet binnen 2 meter van de erfgrens mag staan. Voor struiken en heggen geldt een afstand van minimaal 0,5 meter. Als een boom binnen deze afstand staat, en hierdoor schade ontstaat, is de eigenaar aansprakelijk.

Een voorbeeld van een rechtszaak betreft een boom van een buur die de fundering van een garage beschadigde. De wortels hadden de fundering aangetast, wat leidde tot scheuren in de muren. De rechtbank Noord-Nederland veroordeelde in 2019 de eigenaar tot het betalen van een schadevergoeding van ruim € 73.000 op grond van een onrechtmatige daad (Artikel 162 Burgerlijk Wetboek).

In dergelijke gevallen is het verstandig om:

Eerst contact op te nemen met de buur om de situatie te bespreken en eventueel tot een akkoord te komen.
Een jurist te raadplegen, om de juridische stappen te bespreken en te bepalen of de buur aansprakelijk is.
Een expert in te schakelen, om de schade te beoordelen en eventuele herstelmaatregelen te adviseren.

Aansprakelijkheid bij schade door gemeentelijke bomen

Als de boom die schade veroorzaakt eigendom is van de gemeente, dan ligt de aansprakelijkheid vaak bij de gemeente. De gemeente heeft een zorgplicht om ervoor te zorgen dat haar bomen geen schade veroorzaken aan eigendommen van burgers.

Een voorbeeld is een rechtszaak in 2019, waarbij de gemeente Nijmegen werd veroordeeld tot het betalen van € 2.000 aan schadevergoeding. De boomwortels van een gemeentelijke boom hadden de kelder van een omwonende beschadigd.

In dergelijke gevallen is het verstandig om:

De schade direct aan de gemeente te melden, en om een inspectie van de boom en de schade te vragen.
Te vragen naar de aansprakelijkheidsregeling van de gemeente, en eventueel een schadeclaim in te dienen.
Een onafhankelijke expert in te schakelen, om de schade te beoordelen en eventuele herstelmaatregelen te adviseren.

Overhangende takken en aansprakelijkheid

Niet alleen wortels, maar ook overhangende takken van bomen van buren kunnen schade veroorzaken. Bijvoorbeeld door vallende takken of door de toestand van de boom, die kan leiden tot schade aan het dak of de constructie van een woning.

Volgens de wet is het in sommige gevallen mogelijk om overhangende takken zelf af te zagen, mits de eigenaar van de boom hiertoe niet eerst is gevraagd. In dat geval is het verstandig om een akkoord te maken met de buur om conflicten te voorkomen.

Oplossingen voor funderingsschade door boomwortels

Als funderingsschade optreedt door boomwortels, zijn er verschillende oplossingen mogelijk, afhankelijk van de omvang van de schade, de toestand van de boom en de aansprakelijkheid van de betrokken partijen.

1. Bouwkundige inspectie uitvoeren

Het eerste wat gedaan moet worden, is een grondige inspectie van de schade. Hierbij wordt bepaald of de schade door boomwortels is veroorzaakt, en wat de omvang is. Dit is belangrijk om te bepalen wat voor herstelmaatregelen nodig zijn.

Een bouwkundige inspectie kan worden uitgevoerd door een gespecialiseerd aannemersbedrijf of door een onafhankelijke expert. Deze inspectie geeft inzicht in:

De mate van schade aan de fundering.
Of de schade leidt tot stabiliteitsproblemen van het gebouw.
Welke herstelmaatregelen noodzakelijk zijn.

2. Herstelwerkzaamheden aan de fundering

Als de schade aan de fundering ernstig is, zijn herstelwerkzaamheden nodig. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het verstevigen van de fundering of het uitvoeren van reconstructie. Dit is meestal een ingrijpende en kostbare maatregel.

Voorbeelden van herstelmaatregelen zijn:

Verstevigen van de fundering met behulp van injectie of het aanbrengen van stalen platen.
Herstel van scheuren in muren met behulp van cement of andere materialen.
Verwijdering van schadepatronen en het herstel van vloeren of muren.

Het is verstandig om deze herstelwerkzaamheden uit te voeren door een gespecialiseerd aannemersbedrijf of bouwkundig expert.

3. Boom verwijderen of herstellen

Als de boom die de schade veroorzaakt in staat tot verdere schade is, kan overwogen worden om de boom te verwijderen. Dit is een drastische maatregel, maar kan noodzakelijk zijn om verdere schade te voorkomen.

In sommige gevallen is het mogelijk om de boom te herstellen, bijvoorbeeld door het snoeien van de wortels of het uitvoeren van een herstelbehandeling. Hierbij wordt bepaald of de boom nog leeft en of het nog mogelijk is om de schade te beheersen.

4. Preventie en onderhoud

Om funderingsschade door boomwortels te voorkomen, is het verstandig om preventieve maatregelen te nemen. Dit kan bestaan uit:

Regelmatig onderhoud aan bomen, zoals snoeien en wortelbeheer.
Bomen planten op een afstand van minimaal 2 meter van de erfgrens, en op een afstand die voldoet aan de toegestane afstand van het bouwwerk.
Een regelmatige inspectie van bomen, om eventuele schade vroegtijdig op te sporen.

Bijvoorbeeld, het regelmatig snoeien van bomen kan helpen om wortelgroei in de richting van funderingen te beperken. Dit is vooral belangrijk bij snelgroeiende boomsoorten.

Conclusie

Funderingsschade door boomwortels is een serieuze aangelegenheid die zowel fysieke als juridische gevolgen kan hebben. Het is belangrijk om vroegtijdig te handelen bij het merken van schade, en om de aansprakelijkheid van de betrokken partijen te bepalen. Door een bouwkundige inspectie uit te voeren, herstelwerkzaamheden te overwegen en preventieve maatregelen te nemen, kan schade worden beheerd of voorkomen.

Als u schade ondervindt van een boom die niet van u is, is het verstandig om contact op te nemen met de eigenaar, een jurist en een expert om eventuele aansprakelijkheid en herstelmaatregelen te bespreken. Met de juiste aanpak en samenwerking is het meestal mogelijk om schade door boomwortels te beheersen.