Klimaatbestendig maken van de wijk Klapwijk: een innovatieve aanpak voor duurzame ruimte

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

De wijk Klapwijk in Pijnacker-Nootdorp is in de jaren ’90 gebouwd en heeft sindsdien te maken met aanzienlijke bodemdaling. Op sommige plekken is de bodem zelfs met 70 centimeter gezakt. Dit heeft geleid tot problemen met de riolering, die niet meer goed functioneert. In reactie hierop heeft de gemeente Pijnacker-Nootdorp een ambitieus project gestart om de wijk klimaatbestendig te maken. Hierbij speelt de aanpak van de riolering een cruciale rol, gevolgd door een breed scala aan maatregelen om de openbare ruimte te herinrichten en het grondwaterpeil stabiel te houden.

Inleiding

De wijk Klapwijk is een voorbeeld van hoe een combinatie van innovatieve technieken en ruimtelijke herinrichting kan bijdragen aan een duurzame en klimaatbestendige wijk. De aanpak van de riolering is hierbij een belangrijk onderdeel, waarbij wordt gekeken naar zowel de huidige situatie als de toekomstige uitdagingen. Het project om de wijk klimaatbestendig te maken, dat in 2020 is gestart en tot 2028 loopt, omvat meerdere fasen en technische maatregelen. De focus ligt hierbij op het hergebruik van regenwater, het opvangen van overlast bij regenbuien, en het stabiliseren van het grondwaterpeil.

De uitdagingen van de riolering in Klapwijk

De riolering in de wijk Klapwijk werkt niet meer volledig goed, waardoor er onder meer plassen ontstaan en de bereikbaarheid beïnvloed wordt. De gemeente heeft daarom in 2020 met het vervangen van de riolering begonnen. Tijdens deze werken worden ook de verhardingen, kabels en leidingen vernieuwd, en wordt de openbare ruimte opnieuw ingedeeld. De herinrichting van de openbare ruimte is onderdeel van het grotere project om de wijk klimaatbestendig te maken. Hierbij worden nieuwe bestratingen, groenvoorzieningen en speeltoestellen aangelegd, waarmee de wijk op een duurzame manier wordt voorbereid op een klimaat met meer en hevige regenbuien en langere droge periodes.

Fase 1 tot en met 6: een gestage uitvoering

Het project is opgedeeld in zes fasen. Fase 1 is in 2021 afgerond, waarin de bovengrondse afwatering een zichtbare plek kreeg. In fase 2 en 3 wordt de openbare ruimte heringericht, met oog voor klimaatbestendigheid, zoals groene parkeervoorzieningen en vernieuwde beplanting. Fase 4, 5 en 6 zijn nog in uitvoering, waarbij de herinrichting van fase 6 in 2029 verwacht wordt. De gemeente start in 2025 met een participatietraject voor de bewoners, waarin de nieuwe inrichting van de wijk wordt besproken.

De Urban Waterbuffer: een innovatief systeem

Een van de belangrijkste technische maatregelen is de aanleg van de Urban Waterbuffer in het Wijkpark van Klapwijk. Dit systeem, ontwikkeld door onderzoek binnen TKI Watertechnologie, is bedoeld om het regenwater op een slimme manier af te voeren en te hergebruiken. Het systeem werkt door het regenwater op tevangen, vast te houden, te zuiveren, op te slaan en te hergebruiken. Het verschil met een traditioneel systeem is dat het regenwater niet horizontaal wordt afgevoerd, maar verticaal de diepte ingaat.

De Urban Waterbuffer is in Pijnacker-Nootdorp een primeur, aangezien het voor het eerst de combinatie van Urban Waterbuffer en Actief Grondwaterpeilbeheer bevat. Dit systeem is ontworpen om de bodemdaling in de wijk te beheersen en het grondwaterpeil stabiel te houden. In het park zijn nieuwe paden aangelegd, speelvelden en een speelheuvel met een waterpomp en waterloop zijn toegevoegd, en aan de randen zijn parkeerplaatsen aangelegd met TTE-elementen, waardoor de parkeervakken groen blijven.

Actief Grondwaterpeilbeheer: een aanvullende maatregel

Naast de Urban Waterbuffer speelt Actief Grondwaterpeilbeheer (AGWP) een belangrijke rol in de aanpak van de bodemdaling. Dit is een methode om schommelingen in het grondwater te beperken, wat van groot belang is voor Klapwijk. De bodem in de dertig jaar oude buurt is inmiddels met 60 tot zelfs soms 80 centimeter gedaald, terwijl 1 centimeter per jaar gebruikelijk is in de rest van Pijnacker. Door het combineren van de Urban Waterbuffer en AGWP wordt geprobeerd de bodemdaling te minimaliseren en de toekomstige zettingen te verminderen.

Participatie van bewoners: een essentieel onderdeel

Deelname van bewoners speelt een belangrijke rol in de nieuwe inrichting van de wijk. Hun inbreng wordt verzameld via diverse inloopavonden en buurtwandelingen. Voor de aanleg van het warmtenet werden bewoners geïnformeerd en betrokken via webinars en bijeenkomsten. In 2023 bleek dat minder dan 50% van de bewoners een aansluiting op het warmtenet wilde. Hoewel het aardgasvrij maken van de wijk met een warmtenet niet volledig is gelukt, is er geleerd hoe er optimaal kan worden samengewerkt tussen partijen. Flexibiliteit en volharding bleken belangrijke voorwaarden.

Samenwerking en uitwisseling van ervaringen

Het project is niet alleen een technische uitdaging, maar ook een sociaal proces. Er is een opschaalbare participatie- en communicatie-aanpak ontwikkeld, waarbij het verhaal helder is en het aanbod aan bewoners duidelijk is. Zorg dat je de omgeving kent en in de wijk zichtbaar bent, dichtbij en met persoonlijke communicatie. Bereikbaar zijn is belangrijk, maar alles wat je zegt nakomen is nog veel belangrijker.

Conclusie

De aanpak van de riolering in de wijk Klapwijk is een belangrijk onderdeel van het grotere project om de wijk klimaatbestendig te maken. Het project omvat meerdere fasen, waarbij technische maatregelen zoals de Urban Waterbuffer en Actief Grondwaterpeilbeheer worden toegepast. Daarnaast speelt de deelname van bewoners een cruciale rol, waarmee een betere samenwerking en communicatie worden gegarandeerd. De wijk Klapwijk is hiermee op weg naar een duurzamere en klimaatbestendige toekomst, waarin de openbare ruimte opnieuw wordt ingedeeld en het grondwaterpeil stabiel wordt gehouden.