Fundering op kleilaag: Toepassing, risico’s en oplossingen voor stabiliteit

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of uitbreiden van een woning of lichte constructie op een grond met een kleilaag is het van groot belang om de juiste funderingstechniek te kiezen. Kleigrond is vochtgevoelig, heeft een lage draagkracht en is gevoelig voor verzakkingen, wat het risico op schade en instabiliteit vergroot. In dit artikel worden de specifieke kenmerken van funderen op een kleilaag besproken, de voordelen en nadeelen van deze methode, de toepassingsmogelijkheden, en welke technische maatregelen genomen kunnen worden om de stabiliteit van de fundering te waarborgen.

Inleiding: De rol van de kleilaag in funderingstechnieken

Kleigrond is een veelvoorkomende grondsoort in Nederland, vooral in regio’s zoals het Groene Hart, de Haarlemmermeer, en delen van Friesland. Klei is gevoelig voor vochtveranderingen; in natte perioden zet het uit en in droge perioden krimpt het. Dit kan leiden tot verzakkingen en scheuren in traditionele funderingen. Daarom is het essentieel om bij het kiezen van een funderingsmethode rekening te houden met de specifieke eigenschappen van kleigrond.

In de context van funderingstechnieken worden twee voornaamste opties overwogen: funderen op kleef en funderen op de vaste zandlaag. Beide benaderingen hebben hun eigen voor- en nadelen, afhankelijk van de lading van het project, de stabiliteit van de ondergrond en de verwachtingen in termen van duurzaamheid.

Funderen op kleef: Toepassing en techniek

Wat is funderen op kleef?

Funderen op kleef betekent dat de schroefpalen van een fundering in de bovenste toplaag van de grond worden geplaatst, doorgaans in de eerste drie meter van de kleilaag. Deze methode is geschikt voor lichtere constructies, zoals houten schuren, tuinhuisjes of vrijstaande overkappingen. De schroefpalen worden meestal 1,5 tot 2 meter diep in de grond gedraaid, waarbij de kleigrond rondom de palen “aankleef”, waardoor de fundering stabiel blijft zitten.

De techniek is grondverdringend, wat betekent dat de grond niet omhoog komt maar lateraal wordt geduwd. Hierdoor ontstaan er minder grondbewegingen en minder schade aan omliggende constructies. Bovendien is de installatie snel en eenvoudig, zonder zware machines of langdurige uithardingstijd zoals bij traditionele betonfunderingen.

Voordelen van funderen op kleef

Snelle en eenvoudige uitvoering: Schroefpalen kunnen snel worden geplaatst, zonder het nodig te hebben om grote gaten te graven of beton te storten.
Laag gewicht vereist: Funderen op kleef is ideaal voor lichte constructies, zoals vrijstaande schuren of tuinhuisjes.
Minimale grondbewerking: Er is geen sprake van trillingen of grote grondbewegingen, wat gunstig is voor omliggende woningen of objecten.

Nadelen en risico’s

Gevoeligheid voor vochtveranderingen: De kleilaag kan inkrimpen of uitzetten afhankelijk van het grondwaterpeil, wat leidt tot verzakkingen of scheuren.
Minder stabiel dan zand: In vergelijking met funderen op de vaste zandlaag is een fundering op kleef minder duurzaam en draagkrachtig.
Risico op scheef zinken: Als de constructie vastgemaakt wordt aan een bestaand huis, kan het gebeuren dat het huis blijft staan terwijl de kleilagen onder het bouwwerk inklinken. Hierdoor zakt het bouwwerk scheef, wat leidt tot instabiliteit en schade.

Toepassing

Funderen op kleef is geschikt voor: - Vrijstaande constructies (houten schuren, tuinhuisjes, veranda’s) - Lichtere bouwprojecten die geen grote belastingen dragen - Projecten waarbij snelheid en eenvoud belangrijk zijn

Funderen op de vaste zandlaag: Een stabielere oplossing

Wat is funderen op de vaste zandlaag?

Funderen op de vaste zandlaag betekent dat de schroefpalen dieper worden geboord, tot in een stabielere grondlaag. De vaste zandlaag ligt in de meeste gevallen op een diepte van 5 tot 15 meter, onder de bovenliggende klei- of veenlagen. Deze methode wordt gekozen wanneer het project zwaarder is of wanneer extra stabiliteit nodig is, zoals bij het bouwen van een woning, garage of uitbreiding.

De schroefpalen worden verlengd met extra secties van 0,5 tot 2 meter, zodat ze de vaste zandlaag bereiken. Deze laag is veel draagkrachtiger en minder gevoelig voor vochtveranderingen, waardoor het risico op verzakking aanzienlijk kleiner is.

Voordelen van funderen op de vaste zandlaag

Grotere stabiliteit en draagkracht: De vaste zandlaag biedt een veel betere ondersteuning dan de bovenliggende klei- of veenlagen.
Lager risico op verzakkingen: Omdat de fundering dieper ligt, is het minder gevoelig voor veranderingen in het grondwaterpeil of vochtgehalte.
Geschikt voor zwaardere constructies: Deze methode is ideaal voor woningen, garages en andere zware bouwprojecten.

Nadelen en overwegingen

Hogere kosten: Het gebruik van verlengde schroefpalen en het dieper boren van de palen maken deze methode iets duurder dan funderen op kleef.
Tijd intensievere uitvoering: Het boorgewerk en het montageproces van de palen kan langer duren dan bij funderen op kleef.

Belangrijke verschillen tussen funderen op kleef en funderen op de vaste zandlaag

1. Diepte van de fundering

Kleef: 1,5 tot 2 meter diep in de kleilaag.
Vaste zandlaag: 5 tot 15 meter diep, afhankelijk van de locatie en de stabiliteit van de ondergrond.

2. Stabiliteit

Kleef: De kleilaag is gevoelig voor vochtveranderingen, wat kan leiden tot inkrimping, uitzetting en verzakking.
Vaste zandlaag: De zandlaag is stabieler en minder gevoelig voor vocht, wat een lagere kans op verzakking oplevert.

3. Draagkracht

Kleef: Laagere draagkracht, geschikt voor lichte constructies.
Vaste zandlaag: Hogere draagkracht, geschikt voor zware constructies.

4. Toepassing

Kleef: Ideaal voor houten schuren, tuinhuisjes of vrijstaande constructies.
Vaste zandlaag: Geschikt voor woningen, garages, uitbreidingen en zwaardere projecten.

Technische overwegingen en aanbevelingen

1. Analyse van de ondergrond

Voordat er wordt gekozen voor funderen op kleef of de vaste zandlaag, is het essentieel om een grondanalyse uit te voeren. Hierbij wordt onderzocht: - De diepte van de klei- en veenlagen - De stabiliteit van de onderliggende zandlaag - Het grondwaterpeil en eventuele risico’s op inklinking

2. Kiezen voor schroefpalen

Schroefpalen zijn de meest geschikte keuze voor funderen op kleigrond. Ze zijn: - Duurzaam en snel geïnstalleerd - Zonder zware machines of betonstorting - Geschikt voor natte en problematische bodems

3. Installatieprocedure

De installatie van schroefpalen op kleigrond volgt een bepaalde volgorde: - Verwijdering van bovengrond en vegetatie - Bepaling van de locaties waar de palen worden geplaatst - Boor- en draaimethode van de palen tot in de stevige laag - Bevestiging van de constructie aan de palen

Het is belangrijk dat de palen op regelmatige afstand (meestal 2 meter) worden geplaatst, met extra ondersteuning op hoeken en kruispunten van muren.

Voorbeelden en toepassingen in Nederland

1. Groningen

In het aardbevingsgebied van Groningen wordt vaak gekozen voor funderingen die de instabiliteit van de kleigrond compenseren. Hier wordt vaak gebruikgemaakt van heipalen of schroefpalen die dieper in de grond reiken.

2. Alblasserwaard

In dorpen zoals Kinderdijk zijn woningen gevoelig voor verzakkingen. Hier is het vaak noodzakelijk om funderingen diep in de grond te plaatsen om schade te voorkomen.

3. Haarlemmermeer

In Hoofddorp en omgeving is veengrond de normaalste ondergrond. Hier wordt vaak gebruikgemaakt van funderingen op palen, omdat de bodem niet sterk genoeg is om traditionele funderingen te dragen.

Risico’s en voorzorgsmaatregelen

1. Verzakkingen en scheuren

Kleigrond is gevoelig voor verzakkingen, vooral wanneer het grondwaterpeil daalt. Hierdoor kan de kleilaag inkrimpen, wat leidt tot scheuren in muren of instabiliteit in de fundering.

2. Verbinding met het bestaande huis

Als een constructie vastgemaakt wordt aan een bestaand huis, kan het gebeuren dat het huis blijft staan terwijl de fundering onder het bouwwerk inklinkt. Dit resulteert in scheef zinken en eventuele schade aan het bouwwerk.

3. Toepassing van funderingsplaten

Voor lichtere constructies kan een funderingsplaat met een brede basis helpen om de belasting gelijkmatig te verdelen. Dit voorkomt oneven zinken en stabiliseert de fundering.

Keuze tussen funderen op kleef of funderen op de vaste zandlaag

De keuze hangt af van meerdere factoren: - Het gewicht en de stabiliteit van de constructie - De toegankelijkheid van de vaste zandlaag - Het budget en de tijdsinvestering - De verwachtingen in termen van duurzaamheid en onderhoud

Voor lichte, vrijstaande constructies is funderen op kleef voldoende. Voor zwaardere projecten of wanneer extra stabiliteit gewenst is, is funderen op de vaste zandlaag de betere keuze.

Conclusie

Funderen op een kleilaag is een geschikte oplossing voor lichtere bouwprojecten, zoals houten schuren of tuinhuisjes. De methode is snel, eenvoudig en eenvoudig uit te voeren, maar heeft wel beperkingen in termen van stabiliteit en draagkracht. Kleigrond is gevoelig voor vochtveranderingen, wat leidt tot verzakkingen en schade. Daarom is het belangrijk om voor zwaardere projecten of wanneer extra stabiliteit nodig is, over te schakelen op funderen op de vaste zandlaag. Deze methode biedt een hogere draagkracht en minder risico op verzakkingen, maar vereist wel meer tijd en geld. De keuze tussen deze twee methoden moet steeds worden gemaakt op basis van een grondanalyse en de eisen van het project.