Funderingsproblemen in de wijk De Korte Akkeren: oorzaken, signalen en herstelmogelijkheden

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Inleiding

De wijk De Korte Akkeren in Gouda is een historisch rijke en cultureel divers gebied dat zich in de schaduw van het stadscentrum bevindt. Deze wijk is gekenmerkt door haar veengebiedsgrond en een oude bouwtraditie waarin funderingen op staal vaak werden gebruikt. In combinatie met de instabiele ondergrond leiden deze funderingen vaak tot zetting en funderingsproblemen. Uit verschillende projecten en onderzoeken is gebleken dat funderingsproblemen in deze wijk regelmatig voorkomen en dat er maatregelen worden genomen om deze te bestrijden. Dit artikel geeft een overzicht van de geschiedenis van de wijk, de funderingssystemen die gebruikt werden, de signalen die wijzen op funderingsproblemen en de herstelmogelijkheden die in Gouda al zijn toegepast. Op basis van de beschikbare gegevens worden ook mogelijke toekomstige maatregelen en de impact van deze problemen op woningwaarden en leefomgeving besproken.

Geschiedenis van de wijk De Korte Akkeren

De Korte Akkeren is een wijk in Gouda die zich zuidwestelijk van het stadscentrum bevindt. De wijk bestaat uit meerdere buurten zoals Korte Akkeren Oud, Korte Akkeren Nieuw, Kromme Gouwe Oost en West, Vogelbuurt en Weidebloemkwartier. In deze wijk wonen ongeveer 9.500 mensen, afkomstig uit meer dan 30 nationaliteiten, waarvan de Marokkaanse Gouwenaars de grootste groep vormen. De geschiedenis van de wijk dateert al van de 14e eeuw. De grond was destijds een veengebied, dat door het rooien van het Goudse Bos en het steken van turf, geleidelijk werd afgewerkt. In 1375 werden percelen onder de naam ‘Corte Ackeren’ verkocht door Jan van Chatillon, graaf van Blois en heer van Gouda.

De Korte Akkeren was oorspronkelijk een tuin- en akkerbouwgebied waarin fruitboomgaarden en groenteteelt centraal stonden. In die tijd ontstonden er ook zomerhuisjes, die de sfeer van huidige volkstuintjes vertegenwoordigen. Deze historische achtergrond heeft invloed gehad op de bouwtraditie in de wijk. De bouwmethoden en funderingen die gebruikt werden, zijn mede het gevolg van de oude grondstructuur en de bouwpraktijken van destijds.

Funderingsproblemen in de Korte Akkeren

In de wijk De Korte Akkeren zijn funderingsproblemen al jaren bekend. Deze problemen zijn versterkt door de veenondergrond en de oude funderingsmethoden die werden gebruikt. In combinatie met jaarlijks bodemsinken en vochtproblemen, leiden deze factoren tot zetting en schade aan woningen. De wijk wordt vaak genoemd als een van de gebieden in Gouda waar funderingsproblemen voorkomen. Dit geldt ook voor de aangrenzende wijken zoals Kort Haarlem, Ouwe Gouwe en Nieuwe Park.

Een van de belangrijkste funderingsmethoden die in deze wijk zijn gebruikt, is de fundering op staal. Deze fundering bestaat uit stalen palen of buizen die in de grond zijn geplant om het gewicht van het gebouw te dragen. Deze methode werd vaak gekozen in straatnauwe omgevingen, zoals in De Korte Akkeren, waar minder ruimte beschikbaar was voor diepe funderingen. De stalen palen zijn relatief licht en kunnen snel worden aangebracht, wat voor de bouwers van die tijd een voordelig alternatief was.

Echter, de veenondergrond in deze wijk zorgt voor onstabiliteit. Veen is een organisch materiaal dat zich door de jaren heen samentrekt en zakt. Als gevolg hiervan kunnen stalen funderingen instabiel worden, wat leidt tot zetting en schade aan de bovenliggende gebouwen. Ook is vocht een belangrijke factor bij funderingsproblemen. In kruipruimtes en kelders kan het vocht verzamelen, wat leidt tot roestvorming op de stalen palen en verder slijten van het funderingssysteem.

Signalen van funderingsproblemen

Er zijn verschillende visuele en functionele signalen die wijzen op funderingsproblemen in woningen. Deze signalen zijn belangrijk om in de gaten te houden, omdat ze vroegtijdig kunnen wijzen op een probleem dat anders levensduur en veiligheid van het gebouw kan aantasten.

Visuele signalen

Scheuren in muren: scheuren die zich horizontaal of diagonaal voordoen kunnen wijzen op ongelijkmatige zetting van het gebouw.
Scheefstaande daken of muren: als het gebouw scheefstaat of de daken niet horizontaal zijn, is dit een duidelijk teken van funderingsproblemen.
Scheuren in vloeren en plafonds: deze kunnen wijzen op verplaatsing van het bouwvolume.
Kapot of weggezakte kelders of kruipruimtes: vochtige of weggezakte kelders zijn een teken van bodemdaling en funderingsproblemen.
Trekplaten in de muren: trekplaten die niet goed zitten of los raken, kunnen wijzen op beweging in de muren.

Functionele signalen

Risico’s bij bouwen of verbouwen: wanneer een woning wordt verbouwd, kan er onverwacht schade ontstaan als de fundering niet stabiel genoeg is.
Voelt het gebouw los of instabiel aan: in sommige gevallen is de instabiliteit van een fundering voelbaar. Dit kan vooral het geval zijn bij stalen funderingen die roestvorming of slijtage hebben ondergaan.
Veranderingen in het gebruik van het gebouw: wanneer deuren en ramen moeilijker sluiten of openen, kan dit wijzen op verplaatsing van het bouwvolume.

Herstelmogelijkheden en praktijkprojecten in Gouda

In Gouda zijn verschillende projecten geweest waarin funderingsproblemen zijn bestreden. Deze projecten geven inzicht in de uitvoering en effectiviteit van herstelmaatregelen. In de wijk De Korte Akkeren zijn er al meerdere herstelprojecten uitgevoerd, waarbij gebruik is gemaakt van stalen buispalen en verbeterde afwatering in kruipruimtes.

Stalen buispalen in smalle straten

In de Korte Akkeren en Kort Haarlem zijn stalen buispalen gebruikt om de fundering van woningen te versterken. Deze palen zijn geschikt voor straatnauwe omgevingen en kunnen snel worden aangebracht. Het gebruik van deze palen heeft geleid tot verbeterde stabiliteit van de funderingen en heeft zetting verlaagd. Deze methode is vooral geschikt in wijken waar de funderingen op staal zijn uitgevoerd en waar de instabiliteit vooral te maken heeft met bodemsinken en roestvorming.

Afwatering en ventilatie in de kruipruimte

In de Ouwe Gouwe zijn woningen waarbij funderingsproblemen zijn opgelost door het verbeteren van de afwatering en ventilatie in de kruipruimte. Hierdoor is het vochtprobleem verminderd en is de woning veiliger geworden. Deze maatregel is vooral effectief bij funderingen waar vocht een rol speelt. Het verbeteren van de afwatering en ventilatie zorgt ervoor dat de fundering minder onder druk staat en dat er minder roestvorming of slijtage optreedt.

Diepere fundering in Nieuwe Park

In Nieuwe Park zijn woningen waarbij de fundering is verdiept en versterkt met zand en beton. Deze aanpak heeft geleid tot minder zetting en meer stabiliteit van het gebouw. Deze methode is geschikt voor gebieden waar de funderingen niet volledig op staal zijn uitgevoerd, maar waar de bodem onstabiliteit toont. De verdieping van de fundering zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw beter wordt verdeeld en dat er minder zetting optreedt.

Impact van funderingsproblemen op woningwaarden en leefomgeving

Funderingsproblemen hebben een aanzienlijke impact op woningwaarden en leefomgeving. In wijken zoals De Korte Akkeren is het risico op funderingsproblemen hoger, wat zich vertaalt in lagere woningwaarden en minder aantrekkende leefomgeving. Inwoners van deze wijk zijn vaak afhankelijk van herstelprojecten en maatregelen van de gemeente om hun woning veilig en leefbaar te houden.

De gemeente Gouda heeft in de afgelopen jaren verschillende projecten uitgevoerd om funderingsproblemen in deze wijk aan te pakken. Deze projecten zijn vaak gericht op rioolvervanging, afwatering en funderingsherstel. Zo is er in de Vogelbuurt en Kort Haarlem een nieuw en robuust riool- en waterafvoersysteem gerealiseerd. Deze projecten anticiperen ook op heviger regenval in kortere perioden, wat een extra risico vormt voor funderingen in veenachtige gebieden.

De gemeente stelt verder voor om extra vergroening te realiseren om de wateropname in de bodem te verbeteren. Deze maatregelen zijn bedoeld om funderingsproblemen te voorkomen en de leefomgeving in de wijk De Korte Akkeren te verbeteren. De kosten voor deze projecten zijn aanzienlijk, maar ook de opbrengsten in termen van veiligheid en leefbaarheid zijn hoog.

Mogelijke toekomstige maatregelen

Aangezien funderingsproblemen in de wijk De Korte Akkeren en aangrenzende wijken regelmatig voorkomen, is het van belang om voortdurend te investeren in herstel- en preventiemaatregelen. Mogelijke toekomstige maatregelen kunnen zijn:

Breedgegreide rioolvervanging: een uitgebreid riool- en waterafvoersysteem kan helpen bij het verlagen van vochtproblemen in kruipruimtes en kelders.
Toepassing van moderne funderingstechnieken: bij nieuwbouw en renovatieprojecten kunnen moderne funderingstechnieken worden toegepast die minder gevoelig zijn voor bodemsinken en vocht.
Informatie en communicatie: het informeren van inwoners over funderingsproblemen en herstelmogelijkheden is belangrijk om bewustwording te creëren en preventieve acties te nemen.
Monitoring en onderzoek: het uitvoeren van regelmatige inspecties en onderzoeken op funderingsproblemen kan helpen bij het vroegtijdig detecteren van schade en het nemen van herstelmaatregelen.

Conclusie

De wijk De Korte Akkeren in Gouda is een historisch gebied dat door funderingsproblemen wordt getroffen. Deze problemen zijn versterkt door de veenondergrond en de gebruikte funderingsmethoden. In combinatie met bodemsinken en vochtproblemen leiden deze factoren tot zetting en schade aan woningen. Funderingsproblemen zijn regelmatig aan te treffen in wijken zoals Korte Akkeren, Kort Haarlem, Ouwe Gouwe en Nieuwe Park.

Signalen van funderingsproblemen kunnen visueel en functioneel voorkomen. Visuele signalen zijn bijvoorbeeld scheuren in muren, scheefstaande daken en kapotte kelders. Functionele signalen omvatten veranderingen in het gebruik van het gebouw en risico’s bij verbouwing. Het herkennen van deze signalen is belangrijk voor vroegtijdige herstelmaatregelen.

In Gouda zijn al meerdere herstelprojecten uitgevoerd in deze wijk. Deze projecten hebben bijgedragen aan het verbeteren van funderingsproblemen en het verlagen van zetting. De toepassing van stalen buispalen, het verbeteren van afwatering in kruipruimtes en het verdiepen van funderingen zijn effectieve maatregelen. De gemeente Gouda investeert verder in rioolvervanging en vergroening om funderingsproblemen in de toekomst te voorkomen.

De impact van funderingsproblemen op woningwaarden en leefomgeving is aanzienlijk. Inwoners van deze wijk zijn vaak afhankelijk van herstelprojecten en maatregelen van de gemeente. Het is daarom van belang om voortdurend te investeren in herstel- en preventiemaatregelen. Toekomstige maatregelen kunnen gericht zijn op rioolvervanging, moderne funderingstechnieken, informatie en communicatie en monitoring en onderzoek. Door deze maatregelen te nemen, kan de leefbaarheid in de wijk De Korte Akkeren worden verbeterd en het risico op funderingsproblemen worden verlaagd.