Kostenraming voor funderingen in bouwprojecten: een expertoverzicht

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

In de bouwsector speelt een goed uitgevoerde kostenraming een centrale rol in het plannen en beheren van bouwprojecten. In het bijzonder bij het bouwdel fundering is het van groot belang om deze raming op een nauwkeurige, betrouwbare en gestructureerde manier te maken. Een fundering vormt namelijk de basis van elke constructie en heeft een directe invloed op de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het gebouw. De kosten die hieraan verbonden zijn, vormen vaak een aanzienlijk deel van de totale bouwkosten. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van hoe kostenramingen voor funderingen worden uitgevoerd, welke fasen erin worden onderscheiden, en welke methodologie en standaarden daarbij worden gehanteerd.

Inleiding

Een kostenraming voor funderingen is een essentieel onderdeel van het ontwerpproces in de bouw. Het gaat hierbij niet alleen om het schatten van uitgaven, maar ook om het toetsen van de haalbaarheid van het ontwerp, het beheren van risico's en het bepalen van de nodige bouwmaterialen en arbeidsuren. Een goed uitgevoerde kostenraming voor funderingen maakt het mogelijk om zowel de opdrachtgever als de aannemer een realistisch beeld te geven van de financiële en logistieke inspanningen die nodig zijn om het bouwdeel op een efficiënte en veilige manier uit te voeren.

De informatie die in dit artikel wordt gepresenteerd, is gebaseerd op standaarden en praktijkuitvoeringen zoals beschreven in de NL/SfB-codering (NEN 2699-2017) en wordt ondersteund door diverse bronnen van betrouwbare bouwkundige instanties en experts in de bouwsector. Het artikel richt zich specifiek op kostenramingen voor funderingen en legt uit hoe deze worden uitgevoerd in verschillende projectfasen, welke onderdelen erin worden meegenomen, en welke methodologie er wordt gebruikt.

De rol van kostenraming in bouwprojecten

In de bouwsector wordt een kostenraming gebruikt als een gereedschap voor zowel het budgetteren als het plannen van een project. Het helpt bij het maken van strategische keuzes met betrekking tot financiering, inkoop, projectuitvoering en risicobeheer. In het geval van funderingen is de kostenraming van belang om het budget te bepalen voor grondwerken, materialen, aannemers, en eventuele onvoorziene kosten.

De kostenraming voor funderingen kan op verschillende niveaus worden uitgevoerd, afhankelijk van de mate van detail die nodig is in een bepaalde fase van het bouwproces. Deze niveaus worden gedefinieerd in de NEN 2699-2017, die een standaard biedt voor het uitvoeren van bouwkostenramingen in Nederland. In de volgende subparagrafen wordt ingegaan op de verschillende niveaus van kostenraming en hoe deze specifiek worden toegepast op funderingen.

Kostenraming op basis van kengetallen

Een van de eenvoudigste vormen van kostenraming is de raming op basis van kengetallen, ook wel kengetallenraming genoemd. Deze methode maakt gebruik van standaardkosten per m² bruto vloeroppervlak of per m³ gebouwinhoud. Deze raming wordt vaak uitgevoerd in de vroegste fasen van het ontwerpproces, zoals het Initiatief Ontwerp (IO) of het Schetsontwerp (SO).

De kengetallen zijn meestal afkomstig uit databases of softwaretools die historische bouwkostengegevens verzamelen. Deze gegevens zijn gebaseerd op eerdere projecten en worden regelmatig bijgewerkt om rekening te houden met prijsveranderingen in materialen, arbeidskosten, en andere factoren. Bij funderingen wordt er bijvoorbeeld een kengetal gebruikt dat het verwachte kostenbedrag per m² vloeroppervlak of per m³ ondergrond geeft voor een standaardfundering.

De voordeel van deze methode is de eenvoud en snelheid waarmee een eerste inschatting kan worden gemaakt. Echter, het nadeel is dat de raming niet gedetailleerd is en mogelijk niet accuraat genoeg is voor het uitvoeren van het bouwdeel. Daarom wordt deze methode vooral gebruikt in de vroegste fasen van het project, waarin de hoofdrichtlijnen nog worden bepaald en de details van het ontwerp niet compleet zijn.

Bouwdelenraming

Een bouwdelenraming is een verfijnde vorm van kostenraming die wordt uitgevoerd in de Schetsontwerp (SO)-fase. In deze raming wordt het project opgesplitst in losse bouwdelen, zoals gevel, skelet, fundering, daken, vloeren enzovoort. Voor elk bouwdel wordt een aparte raming gemaakt, waardoor het project beter kan worden beoordeeld op kosten, uitvoerbaarheid en mogelijkheden voor optimalisatie.

In het geval van funderingen wordt dit bouwdel nader onderzocht, met aandacht voor het type fundering (bijvoorbeeld paalfundering, plaatfundering, of radier), de benodigde materialen (zoals beton, staal, of grondversterking), en de benodigde arbeidsuren. De raming wordt uitgevoerd conform de NL/SfB-codering (NEN 2699-2017, Niveau 3), wat betekent dat de bouwdelen volgens een gestandaardiseerde indeling worden geclusterd.

De bouwdelenraming biedt een betere inzicht in de kostenverdeling en maakt het mogelijk om eventuele kostenovereenkomsten met aannemers en leveranciers al vroegtijdig te bespreken. Het is echter nog steeds een voorlopige raming en moet in latere fasen worden geïntegreerd in meer gedetailleerde berekeningen.

Elementenraming

In de Voorlopig Ontwerp (VO)-fase wordt een elementenraming uitgevoerd. Deze methode is meer gedetailleerd dan een bouwdelenraming en wordt uitgevoerd conform de NL/SfB-codering (NEN 2699-2017, Niveau 4). Hierbij worden de bouwdelen opgesplitst in losse elementen, zoals bijvoorbeeld de funderingsplaat, de paalgracht, de armatuurwerken, en de grondverzetwerken.

Voor elk element wordt een aparte raming gemaakt, wat betekent dat de totale kosten van het bouwdel fundering kunnen worden berekend door de kosten van elk los element bij elkaar op te tellen. Deze methode maakt het mogelijk om kosten te vergelijken op basis van materialen, arbeidsuren, en eventuele onvoorziene kosten.

De elementenraming is een stuk nauwkeuriger dan een bouwdelenraming, omdat het rekening houdt met de specifieke kenmerken van elk bouwelement. Het is echter nog steeds een schatting en moet worden gecontroleerd in de laatste ontwerpfasen.

Elementenbegroting

In de Definitief Ontwerp (DO)- en Technisch Ontwerp (TO)-fase wordt een elementenbegroting uitgevoerd. Deze raming is het meest gedetailleerd en wordt uitgevoerd conform de NL/SfB-codering (NEN 2699-2017, Niveau 5). Het betreft hier een volledige, gedetailleerde raming die niet alleen de kosten, maar ook de onderbouwingen, berekeningsmethoden en eventuele reserves bevat.

Voor funderingen betekent dit dat de elementenbegroting een volledige overzicht geeft van alle kosten die verband houden met het uitvoeren van het bouwdel. Dit omvat bijvoorbeeld:

De kosten van het grondverzet (afvoeren en opslaan van grond)
De kosten van het aanleggen van de funderingsplaat of paalfundering
De kosten van het aanbrengen van armatuur
De kosten van het betonmengsel en het betoneren van de fundering
De huurkosten van machines en apparatuur
De arbeidskosten van de aannemers

De elementenbegroting is bedoeld als een eindversie van de kostenraming en wordt vaak gebruikt als basis voor het aanbesteden van het bouwdeel. Het biedt een realistisch en gedetailleerd beeld van de kosten en maakt het mogelijk om eventuele kostenovereenkomsten met aannemers en leveranciers op een juridisch en financieel verantwoorde manier af te sluiten.

Onvoorziene kosten in funderingsramingen

Een belangrijk aspect van elke kostenraming, ook voor funderingen, is het opnemen van onvoorziene kosten. Deze kosten zijn een buffer voor onverwachte uitgaven die tijdens de uitvoering van het bouwdeel kunnen ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan:

Extra materiaalbehoeften
Onverwachte vertragingen in de planning
Extra grondwerken door onverwachte bodemomstandigheden
Aanvullende werkzaamheden die nodig blijken te zijn

De hoeveelheid onvoorziene kosten varieert afhankelijk van het project en de mate van detail in de raming. In een grove kengetallenraming kan het percentage hoger liggen (zoals 10-15%), terwijl het in een elementenbegroting lager kan zijn (zoals 3-5%).

Het opnemen van onvoorziene kosten is van groot belang om risico's te beheren en om ervoor te zorgen dat het project binnen budget blijft, ook als onverwachte kosten zich voordoen.

Directe en indirecte kosten in funderingsprojecten

In een kostenraming worden zowel directe als indirecte kosten meegenomen. Deze kosten zijn van belang om het totale budget van het bouwdeel fundering te bepalen.

Directe kosten

Directe kosten zijn kosten die direct kunnen worden toegeschreven aan het bouwdeel. Voor funderingen zijn dit bijvoorbeeld:

Materialen: Beton, staal, grondversterking, en andere benodigdheden
Arbeidskosten: Lonen van de aannemers en werknemers die betrokken zijn bij de fundering
Huur van apparatuur: Machines zoals kraan, bulldozer, en andere bouwmachines

Indirecte kosten

Indirecte kosten zijn kosten die niet direct kunnen worden toegeschreven aan het bouwdeel, maar die wel noodzakelijk zijn voor de uitvoering. Voor funderingen kunnen dit bijvoorbeeld zijn:

Administratiekosten: Kosten voor het beheer van het project en het maken van rapportages
Verzekeringen: Verzekeringen tegen schade, aansprakelijkheid, en andere risico’s
Projectleiderskosten: Lonen van de projectleiding die betrokken is bij het ontwerp en de uitvoering van het bouwdeel

De verhouding tussen directe en indirecte kosten hangt af van het type project en de mate van detail in de raming. In een grove raming kan het aandeel van indirecte kosten relatief hoog liggen, terwijl het in een gedetailleerde raming lager kan zijn.

De rol van experts in funderingsramingen

Het maken van een kostenefficiënte en betrouwbare kostenraming voor funderingen vereist niet alleen kennis van de bouwtechnieken, maar ook van de financiële en logistieke aspecten van het project. Daarom is het vaak verstandig om een onafhankelijke, deskundige partij in te schakelen om deze raming te maken.

Experts in funderingsramingen hebben jarenlange ervaring met de bouwplaats en kunnen een realistisch beeld geven van de kosten en de uitvoerbaarheid van het bouwdeel. Ze gebruiken standaardkosten, historische gegevens, en softwaretools om een nauwkeurige en gestructureerde raming te maken. Bovendien kunnen ze eventuele risico’s en onzekere factoren meenemen in de raming, waardoor het project binnen budget kan blijven.

Samenwerking met aannemers en leveranciers

Een goed uitgevoerde kostenraming voor funderingen maakt het mogelijk om effectief samen te werken met aannemers en leveranciers. Door een gedetailleerde raming te maken, kan het budget voor elk bouwelement worden vastgesteld, en kunnen eventuele kostenovereenkomsten op een verantwoorde manier worden afgesloten.

Het is belangrijk om tijdens de raming al rekening te houden met de mogelijkheden en beperkingen van aannemers en leveranciers. Zo kan bijvoorbeeld worden vastgesteld of een bepaalde aannemer beschikt over de benodigde apparatuur en kwalificaties om het bouwdeel uit te voeren, of of er sprake is van een oververhitting in de markt die invloed heeft op de prijzen van materialen en arbeidskosten.

Door vroegtijdig contact op te nemen met aannemers en leveranciers, kan worden voorkomen dat er tijdens de uitvoering van het bouwdeel onverwachte kosten of vertragingen ontstaan. Dit helpt om het project binnen budget en binnen de geplande tijdsplanning te houden.

Conclusie

Een goed uitgevoerde kostenraming voor funderingen is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Het helpt bij het beheren van het budget, het toetsen van de haalbaarheid van het ontwerp, en het bepalen van de nodige materialen en arbeidsuren. Door gebruik te maken van verschillende niveaus van kostenraming – zoals kengetallenraming, bouwdelenraming, elementenraming, en elementenbegroting – kan een realistisch en gedetailleerd beeld van de kosten worden gemaakt.

Het is belangrijk om rekening te houden met zowel directe als indirecte kosten, evenals onvoorziene kosten die tijdens de uitvoering van het bouwdeel kunnen ontstaan. Daarnaast is het verstandig om een onafhankelijke en deskundige partij in te schakelen om de raming te maken, zodat het project binnen budget kan blijven en binnen de geplande tijdsplanning kan worden uitgevoerd.