Koudebruggen in funderingen: oorzaken, opsporen, en oplossingen

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Koudebruggen in funderingen zijn een veelvoorkomend probleem in woningen, zowel nieuwbouw als bestaande woningen. Deze thermische onderbrekingen kunnen leiden tot condensatie, vochtproblemen, en schimmelvorming, wat niet alleen onaangenaam is, maar ook de levensduur van een woning negatief kan beïnvloeden. In dit artikel bespreken we op basis van actuele informatie wat koudebruggen in funderingen precies zijn, waar ze meestal voorkomen, hoe je ze kunt opsporen, en welke maatregelen je kunt nemen om ze te voorkomen of op te lossen. Bovendien leggen we uit hoe moderne funderingsconstructies zoals de Hectar® fundering kunnen bijdragen aan een koudebrugvrije en energiezuinige woning.

Wat is een koudebrug in een fundering?

Een koudebrug is een thermische onderbreking in de bouwschil van een woning. Dit betekent dat er een weg is waarlangs koude lucht van buiten naar binnen kan stromen, of waarlangs warme lucht van binnen naar buiten kan ontsnappen. Deze onderbreking ontstaat doordat isolatie niet continu is of doordat er gebruik is gemaakt van materialen die slecht geïsoleerd zijn. In funderingen kan dit leiden tot het opstapelen van vocht, omdat de temperatuur in het gebouw lager is dan de omgevingstemperatuur, wat condensatie veroorzaakt.

In de fundering ontstaat een koudebrug vaak bij de aansluiting van de fundering op de opgaande gevel. Hier kan de thermische onderbreking optreden als er geen geschikt isolerend materiaal is gebruikt. Daarnaast kunnen ook spouwankers, leidingen, en defecte waterkeringen bijdragen aan het ontstaan van koudebruggen.

Oorzaken van koudebruggen in funderingen

De oorzaken van koudebruggen in funderingen zijn meestal het gevolg van onvoldoende aandacht voor detailconstructie. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste oorzaken, gebaseerd op de informatie uit de beschikbare bronnen:

1. Gebrekkige aansluiting tussen fundering en gevel

Een veelvoorkomende oorzaak van koudebruggen in funderingen is de aansluiting tussen de fundering en de opgaande gevel. Hier kan er sprake zijn van een thermische brug als er geen isolerend materiaal is geplaatst. Volgens bron [5] is het gebruik van een kimstrook van isolerend materiaal, zoals schuimglas, gasbeton, of holle baksteen, een aanbevolen oplossing. Dit materiaal moet bestand zijn tegen druk- en schuifkrachten, vorst, en water.

2. Slechte of ontbrekende waterkering

Volgens bron [7], is het ontbreken of de slechte uitvoering van waterkeringen en afdichtingen een van de hoofdoorzaken van vochtproblemen in funderingen. Gebrekkige waterkeringen kunnen ervoor zorgen dat water de fundering of kelder binnendringt, wat op lange termijn tot condensatie en schimmelvorming kan leiden.

3. Verouderde of defecte isolatie

In oudere woningen kan de isolatie rond de fundering versleten of ontoereikend zijn, wat eveneens kan leiden tot koudebruggen (bron [2]). Dit kan het geval zijn bij de aansluiting van vloeren, muren, of daken, waarbij de isolatie niet continu is of defect is.

4. Onvoldoende afwatering rond het gebouw

Volgens bron [7], kunnen verstopte regenpijpen, onvoldoende hellingen, en slechte afwatering rondom het gebouw ervoor zorgen dat water zich ophoopt bij de fundering. Dit kan zowel in droge als in natte perioden leiden tot problemen: in droge perioden kan het water de grond te snel uitdrogen, terwijl in natte perioden het overschot aan water de grond verzadigt en druk op de fundering uitoefent.

5. Onvoldoende detaillering in de funderingsaansluiting

Bron [6] benadrukt het belang van goede detaillering bij de funderingsaansluiting. Het voorkomen van indringend vocht en het ontstaan van koudebruggen is essentieel. Het is belangrijk om de aansluiting van het metselwerk op de fundering zorgvuldig uit te voeren, zodat er geen thermische onderbrekingen ontstaan.

6. Leidingen en doordringingen in de fundering

Leidingen die door de fundering lopen, kunnen ook koudebruggen veroorzaken. Deze doordringingen vormen vaak puntvormige thermische bruggen, omdat het geleidende materiaal van de leidingen de isolatie onderbreekt. Bron [5] wijst erop dat het gebruik van goed geleidende materialen, zoals verzinkt staal, moet worden vermeden. In plaats daarvan kunnen al dan niet glasvezelversterkte kunststoffen of roestvast staal worden gebruikt.

Hoe spoor je koudebruggen in funderingen op?

Het opsporen van koudebruggen is essentieel om te bepalen waar verbetering nodig is. Hieronder geven we een aantal methoden die effectief zijn, op basis van de informatie uit de bronnen.

1. Visuele inspectie en voelen

Een eenvoudige manier om koudebruggen op te sporen is door met je hand over de muur te wrijven. Als je een duidelijk verschil in warmte voelt, is er mogelijk sprake van een koudebrug. Dit is vooral handig bij de aansluiting van vloeren of muren (bron [3]).

2. Gebruik van een warmtebeeldcamera

Een warmtebeeldcamera is een betrouwbaar en effectief instrument om koudebruggen op te sporen. Deze camera’s laten met kleur zien waar het warm en koud is, wat het opsporen van koudebruggen gemakkelijk maakt. Deze methode is vooral geschikt voor complexe constructies of moeilijk toegankelijke plekken (bron [3]).

3. Opmerking van vochtplekken of condensatie

Vochtplekken of condensatie zijn duidelijke indicatoren van het aanwezig zijn van een koudebrug. Als je zulke plekken ziet, is het waarschijnlijk dat er ergens in de fundering of omgeving een thermische onderbreking is (bron [3]).

Oplossingen voor koudebruggen in funderingen

Er zijn verschillende maatregelen die je kunt nemen om koudebruggen in funderingen te voorkomen of op te lossen. De keuze voor de juiste maatregel hangt af van de specifieke oorzaak en locatie van de koudebrug. Hieronder bespreken we de belangrijkste oplossingen.

1. Aanbrengen van extra isolatie

Wanneer een koudebrug ontstaat door een onderbreking of gebrek aan isolatie, kan het toevoegen van isolatiemateriaal rond de probleemzone helpen om de thermische onderbreking te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld zijn bij de aansluiting van de fundering op de gevel of bij de aansluiting van de vloer (bron [2]).

2. Gebruik van moderne isolatiematerialen

De keuze van het juiste isolatiemateriaal is van groot belang. Bron [5] stelt dat het gebruik van schuimglas, gasbeton, of holle baksteen bij de aansluiting van de fundering op de gevel een goede oplossing kan zijn. Deze materialen zijn bestand tegen druk- en schuifkrachten, vorst, en water.

3. Verbreiden of verdiepen van de spouw

Een bredere of diepere spouw kan helpen om koudebruggen te voorkomen. Dit is een aanbevolen maatregel bij de funderingsaansluiting, waarbij het voorkomen van condensatie aan de binnenzijde van de constructie een prioriteit is (bron [6]).

4. Verbreken van de thermische brug

Het verbreken van een thermische brug kan worden bereikt door het gebruik van isolerende materialen tussen de koude funderingsbalken en de opgaande gevel. Bron [5] wijst erop dat het gebruik van een kimstrook van isolerend materiaal een effectieve oplossing kan zijn.

5. Moderniseren van schrijnwerk

Oudere raam- en deurkozijnen zonder thermische onderbreking kunnen ook koudebruggen veroorzaken. Het vervangen van deze elementen door moderne, goed geïsoleerde varianten kan het probleem verhelpen (bron [2]).

6. Goede afwatering en afwateringssystemen

Het ontwerpen en onderhouden van een goed afwateringssysteem rond het gebouw is essentieel om koudebruggen te voorkomen. Dit omvat het zorgen voor voldoende hellingen, het onderhouden van regenpijpen, en het vermijden van waterophoping bij de fundering (bron [7]).

7. Verloren EPS-bekisting in funderingsconstructies

De Hectar® fundering is een innovatieve oplossing waarbij prefab en verloren EPS-bekisting elementen worden gebruikt. Deze constructie zorgt voor een koudebrugvrije en energiezuinige fundering. De EPS elementen vormen een versterkte strook onder de buitengevels en zorgen voor een vorstrand van meer dan 80 cm onder het maaiveld. Daarnaast zorgen de opleg nokken van ultralicht beton voor een koudebrugvrije constructie (bron [1]).

Innovatieve funderingsconstructies en koudebruggen

Moderne funderingsconstructies zoals de Hectar® fundering zijn ontworpen om koudebruggen te voorkomen en te vergroten van het vorstvrij gedeelte. Deze constructies zijn voorzien van verloren EPS-bekisting elementen die zorgen voor een horizontale vorstrand. Hierdoor is het vorstvrij gedeelte van de fundering groter dan 80 cm onder het maaiveld. Dit zorgt voor extra bescherming tegen vorst en vermindert het risico op koudebruggen (bron [1]).

Daarnaast zijn deze constructies ontworpen om zonder kruipruimte te bouwen, wat energie bespaart omdat de bodem onder het gebouw warmte vasthoudt. De horizontale vorstrand werkt als een extra laag isolatie en vermindert het risico op vochtproblemen in de fundering.

De rol van detaillering in het voorkomen van koudebruggen

Detaillering speelt een cruciale rol in het voorkomen van koudebruggen in funderingen. Het CUR-aanbeveling 93-2 'Detailleren met baksteen’ bevat een groot aantal aanwijzingen voor een goede detaillering met bakstenen in het gemetselde buitenspouwblad. Deze aanbevelingen zijn niet alleen gericht op de funderingsaansluiting, maar ook op andere bouwkundige voorzieningen zoals waterkerende muurafdekking, het dakoverstek, en dilatatievoegen in metselwerk (bron [6]).

Het detailleren van de funderingsaansluiting is van groot belang om te voorkomen dat grondwater in de buitenwand kan dringen en het thermisch isolatiemateriaal langdurig kan bevochtigen. Door goede detaillering is het mogelijk om koudebruggen en condensatie aan de binnenzijde van de constructie te voorkomen.

Conclusie

Koudebruggen in funderingen kunnen ernstige gevolgen hebben, zoals condensatie, vochtproblemen, en schimmelvorming. Het is daarom essentieel om koudebruggen zowel tijdens de bouw als in bestaande woningen te voorkomen of op te lossen. De oorzaken van koudebruggen variëren van gebrekkige aansluitingen tot slechte afwatering en verouderde isolatie. Het opsporen van koudebruggen kan op verschillende manieren, waaronder visuele inspectie, voelen met de hand, en het gebruik van een warmtebeeldcamera.

De oplossingen voor koudebruggen zijn even divers als de oorzaken. Het aanbrengen van extra isolatie, het gebruik van moderne isolatiematerialen, en het verbreken van thermische bruggen zijn allemaal effectieve maatregelen. Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan de detaillering van de funderingsaansluiting en het onderhouden van een goed afwateringssysteem.

Moderne funderingsconstructies zoals de Hectar® fundering bieden een innovatieve oplossing voor het voorkomen van koudebruggen. Deze constructies zijn ontworpen om koudebruggen te voorkomen en te vergroten van het vorstvrij gedeelte, wat bijdraagt aan een energiezuinige en duurzame woning.

Door aandacht te besteden aan detailconstructie en het kiezen van geschikte materialen, is het mogelijk om koudebruggen in funderingen effectief te voorkomen en te elimineren.

Bronnen

koudebruggen