Funderingsproblemen door lekkage: oorzaken, risico’s en oplossingen

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen door lekkage zijn een alarmerend fenomeen in de Nederlandse woningbouw, met name in regio’s met veen- en kleigrond. Het is niet ongebruikelijk dat lekkages in of rond een woning leiden tot structurele schade aan de fundering, wat gevolgen kan hebben voor de duurzaamheid, veiligheid en waarde van het huis. In dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken van funderingsproblemen door lekkage, de risico’s die hierbij horen, en de maatregelen die kunnen worden genomen om schade te voorkomen of te herstellen. Alle informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen, waaronder het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) en andere relevante experts in de bouwsector.

Oorzaken van funderingsproblemen door lekkage

Lekkage in en rond een woning kan op verschillende manieren leiden tot funderingsproblemen. Het is daarom belangrijk om te begrijpen waarom lekkages zo’n impact kunnen hebben op de fundering.

Slechte waterkering en afdichting

Een van de hoofdoorzaken van funderingsproblemen is het ontbreken of de slechte uitvoering van waterkeringen en afdichtingen. Gebrekkige isolatie, slechte afdichting rond ramen en deuren, of een defecte dakbedekking kunnen ervoor zorgen dat water in de fundering of kelder terechtkomt. Dit vocht kan op korte termijn leiden tot condensatie, en op lange termijn tot structurele schade.

Lekkages in de omgeving van het gebouw

Verstopte regenpijpen, onvoldoende hellingen en slechte afwatering rondom het gebouw kunnen ervoor zorgen dat water zich ophoopt bij de fundering. Dit kan zowel in droge als in natte perioden leiden tot problemen: in droge perioden kan het water de grond te snel uitdrogen, in natte perioden kan het overschot aan water de grond verzadigen en druk op de fundering uitoefenen.

Koudebruggen en condensatie

Binnen het gebouw kunnen koudebruggen, zoals muren met onvoldoende isolatie of muren in contact met de grond, leiden tot condensatie. Deze condensatie kan zich vooral op keldermuren en vloeren afzetten, waardoor de fundering in de loop van de tijd verzwakt. Dit is vooral een probleem in woningen met ondiepe funderingen of in gebieden met hoge vochtige grond.

Houten funderingen en vocht

Houten funderingen zijn zeer gevoelig voor vocht. Rottende houten palen kunnen leiden tot instabiliteit van de fundering. In het geval van houten palen is het belangrijk om paalversterking te overwegen. Dit kan bijvoorbeeld het versterken van de bestaande palen of het opnieuw paalen betreffen. Door de palen te herstellen of te vervangen kan de stabiliteit van de fundering behouden blijven.

Funderingsproblemen en klimaatverandering

Een ander aspect is de impact van klimaatverandering op de grondwaterstanden en de stabiliteit van funderingen. In droge perioden is het belangrijk om de grond rondom het gebouw nat te houden. Dit voorkomt dat de grond uitdroogt en krimpt, wat leidt tot funderingsproblemen. Door de grond regelmatig te bewateren kan de stabiliteit van de fundering behouden blijven.

Risico’s bij funderingsproblemen door lekkage

Lekkages die niet op tijd worden hersteld, kunnen leiden tot verschillende risico’s die zowel de woning als de gezondheid van de bewoners in gevaar brengen.

Structurele schade

Een van de grootste risico’s is structurele schade aan de fundering. Wanneer water zich blijft ophopen rondom de fundering, kan dit leiden tot verzakkingen, scheuren in muren of vloeren, en in het ergste geval tot het instorten van delen van de woning.

Gezondheidsrisico’s

Lekkage en vocht in de fundering kunnen ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Voortdurend vocht en condensatie kunnen leiden tot schimmelvorming, die allergische reacties of ademhalingsproblemen kan veroorzaken. Ook kan vocht in de fundering de kwaliteit van het bouwmateriaal verlagen, wat weer invloed heeft op de ventilatie en luchtkwaliteit in de woning.

Verlies van woningwaarde

Funderingsproblemen door lekkage kunnen ook leiden tot verlies van woningwaarde. Woningen met een geschiedenis van funderingsproblemen zijn moeilijker te verkopen, en kunnen zelfs voor een lagere prijs worden aangeboden. Bovendien kunnen funderingsherstelmaatregelen aanzienlijke kosten met zich meebrengen.

Preventie van funderingsproblemen door lekkage

Het is essentieel om funderingsproblemen door lekkage te voorkomen door vroegtijdige actie. Hieronder worden enkele preventieve maatregelen beschreven.

Regelmatige inspecties

Regelmatige inspecties van de woning kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen van lekkages. Een inspectie kan bijvoorbeeld leiden tot het herkennen van kleine lekkages die anders ongezien kunnen blijven en uiteindelijk leiden tot grotere problemen.

Waterkering en afdichting

Het is belangrijk om waterkering en afdichting van de woning op orde te houden. Dit betreft zowel het afdichten van ramen, deuren en de daken, als het zorgen voor goede afwatering rondom het gebouw. Een professionele inspectie van de afdichting en afwatering kan hierbij uitermate nuttig zijn.

Bewatering van de grond

In droge perioden is het aan te raden om de grond rondom het gebouw nat te houden. Dit voorkomt dat de grond uitdroogt en krimpt, wat leidt tot funderingsproblemen. Door de grond regelmatig te bewateren kan de stabiliteit van de fundering behouden blijven.

Houten funderingen onder controle houden

Voor woningen met houten funderingen is het belangrijk om regelmatig de toestand van de palen te controleren. Rottende of beschadigde palen moeten zo snel mogelijk worden hersteld of vervangen. Hierbij kan paalversterking of het opnieuw paalen worden overwogen.

Herstelmaatregelen bij funderingsproblemen

Als funderingsproblemen al zijn ontstaan, is het noodzakelijk om herstelmaatregelen te nemen. De keuze van de juiste maatregel hangt af van de oorzaak van het probleem, de type fundering, en de omstandigheden van het grondoppervlak.

Herstel van beschadigingen

Als er schade is aangetroffen, is het verstandig om deze zo snel mogelijk te herstellen. Dit kan bijvoorbeeld het herstellen van scheuren, het herstellen van lekkages of het herstellen van de afdichting rond ramen en deuren betreffen.

Paalversterking

Voor woningen met houten palen is paalversterking een belangrijke maatregel. Dit kan bijvoorbeeld het versterken van de bestaande palen of het opnieuw paalen betreffen. Door de palen te herstellen of te vervangen kan de stabiliteit van de fundering behouden blijven.

Nieuwe fundering

In sommige gevallen is het noodzakelijk om een volledige nieuwe fundering te maken. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij woningen die vroeger zijn gebouwd met een ondiepe fundering, maar nu op een zachte grond staan. Een diepe fundering op palen kan dan een betere oplossing bieden.

Paalkopverlaging

Bij paalkopverlaging wordt de houten paal voor een deel ontgraven, op een vastgesteld niveau afgezaagd en het tussenstuk voorzien van een vijzel en gewapend beton. Voorwaarden voor paalkopverlaging zijn dat de paal moet worden afgezaagd op 50 cm onder de laagst gemeten grondwaterstand en onder het niveau van binnen-onderkant van het hoofdriool in de straat. De fundering behoort bovendien voldoende draagvermogen te hebben. Er mogen geen grenenhouten palen aanwezig zijn, en worden die tijdens de uitvoering toch aangetroffen, dan behoren deze te worden vervangen door stalen buispalen.

Paalkopverlaging geeft geen verbetering van het totale draagvermogen dus lost het eventuele probleem met negatieve kleef niet op. Het kan zelfs verergeren door het soms aanbrengen van betonbalken (extra gewicht). Deze herstelmethode wordt mede daarom alleen nog toegepast in heel specifieke situaties. In de grote meerderheid van de gevallen wordt deze methode ontraden.

Oplevering en eindafrekening

Na de voltooiing van het werk worden er controles uitgevoerd om te zorgen dat alles volgens plan is verlopen. Soms komt ook bouwtoezicht van de gemeente langs om dit te controleren. Bij de oplevering (als het funderingsherstel klaar is) gaan de eigenaar, de toezichthouder en de aannemer samen na of er opleverpunten overblijven. Als alles is opgeleverd zoals overeengekomen, wordt de eindafrekening opgemaakt.

Financiële aspecten van funderingsherstel

Funderingsherstel is een kostbaar proces. De kosten variëren afhankelijk van het type fundering en de mate van schade. Voor funderingen op staal kost het versterken van de bodem bij scheuren ongeveer € 1.500 per strekkende meter. Voor een muur van zes meter kan dit tot € 9.000 oplopen.

Bij houten funderingen is een volledige nieuwe fundering vaak de enige uitweg. Voor een woning met een oppervlakte van 50 m² kan dat al snel € 80.000 kosten. Bij een rijtjeshuis is het verstandig om funderingsherstel met de buren samen te doen, omdat anders verzakkingen kunnen blijven optreden.

Nationale financiering en subsidies

In Nederland is er een nationale aanpak ontwikkeld om funderingsproblemen aan te pakken. Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) heeft een kaart gemaakt van gemeenten waar funderingsschade is gemeld. Deze kaart helpt woningeigenaren om te zien of ze in een risicogebied wonen.

Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar voor funderingsonderzoek en herstel. Het Fonds Duurzaam Funderingsherstel biedt een lening voor funderingsherstel in aangesloten gemeenten en provincies. Deze financiering maakt het voor woningeigenaren mogelijk om funderingsproblemen aan te pakken zonder dat ze alle kosten zelf moeten dragen.

Organisatorische aspecten van funderingsherstel

Het funderingsherstelproces vraagt niet alleen om technische expertise, maar ook om goed overleg en coördinatie, vooral bij woningen met meerdere eigenaren.

Overleg met mede-eigenaren

Het is belangrijk om te overleggen met de mede-eigenaren van de bouwkundige eenheid en informatie uit te wisselen over de (mogelijke) funderingsproblemen. Aan te raden valt om alles vast te leggen wat hierover wordt gecommuniceerd. Bij elke volgende stap is overleg met de mede-eigenaren aan te raden.

Bij funderingsproblemen bij particuliere woningbouw kan het jaren duren voordat er voor een aanpak wordt gekozen. Wanneer er sprake is van meerdere eigenaren is het sterk aan te bevelen om het gehele verdere proces van plannen maken, financieren, verdelen van kosten en uitvoering te laten ondersteunen door een (proces)begeleidingsbureau. Als eigenaren weigeren mee te werken, dan zullen zij overtuigd moeten worden van het belang van deelname. Ook wanneer ze niets van zich laten horen, is het goed om ze in het hele traject er bij te blijven betrekken en voortgangsberichten te sturen. Vaak raken mensen er in de loop van de tijd van overtuigd dat het noodzakelijk is om aan te haken.

Coördinatiepunt eigenaren in een bouwkundige eenheid

Het is verstandig om een coördinatiepunt aan te wijzen voor de eigenaren van een bouwkundige eenheid. Dit punt kan zorgen voor betere communicatie en besluitvorming over de aanpak van funderingsproblemen. Het kan ook helpen bij het verdelen van kosten en het bepalen van de verantwoordelijkheid van elk eigenaar.

Conclusie

Funderingsproblemen door lekkage zijn een groeiend probleem in Nederland, met name in gebieden met veen- en kleigrond. Door veranderende weersomstandigheden en klimaatverandering zien we steeds vaker schade aan funderingen. Vooral in oude woningen en in regio’s met houten funderingen is het risico verhoogd.

De slechte afdichting, koudebruggen, lekkages en veranderende grondwaterstanden zijn belangrijke oorzaken van funderingsproblemen. Het is essentieel om deze problemen vroegtijdig te herkennen en aan te pakken. Door regelmatige inspecties, het houden van de grond vochtig en het toepassen van herstelmaatregelen kan de stabiliteit van de fundering behouden blijven.

Financiële hulp is beschikbaar via het Fonds Duurzaam Funderingsherstel, en organisatorische ondersteuning kan worden aangevraagd bij een (proces)begeleidingsbureau. Het is verstandig om hierbij professionele en ervaren partijen te betrekken, omdat funderingsherstel een ingewikkeld proces is dat niet lichtzinnig of onvoorzichtig mag worden uitgevoerd.