Lenen voor funderingsherstel in Rotterdam: Instrumenten, beleid en samenwerking

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

In de stad Rotterdam staan circa 120.000 woningen op een fundering van houten palen. Van deze woningen zijn er schattingen naar verhouding 20.000 met funderingsproblemen of in de nabije toekomst in risico. Deze situatie heeft geleid tot een uitgebreid beleid door de gemeente Rotterdam om funderingsproblemen aan te pakken. Centraal daarbij staat het verstrekken van financiële middelen via leningen, subsidies en andere instrumenten. In dit artikel wordt ingegaan op de beschikbare leningsopties in het kader van funderingsherstel, de voorwaarden en het beleid dat daarmee verband houdt.

Inleiding: Funderingsproblemen in Rotterdam

Het probleem met houten paalfunderingen is niet nieuw, maar het wordt steeds urgenter door de vergrijzing van de funderingsconstructies en de toegenomen risico’s door bodemdaling en klimaatverandering. De gemeente Rotterdam erkent dit en heeft diverse initiatieven opgezet om zowel individueel als collectief funderingsherstel te stimuleren. Een belangrijk instrument daarbij is de laagrentende lening voor funderingsherstel, die deel uitmaakt van het Fonds Duurzaam Funderingsherstel en andere subsidies.

In het kader van funderingsherstel zijn ook samenwerkingen met derden, zoals banken, verzekeraars en waterschappen, van groot belang. Deze samenwerking is ook duidelijk geworden tijdens de Bestuurlijke Top van 25 november 2024, waarbij wethouder Chantal Zeegers samen met betrokken partijen op zoek ging naar oplossingen voor huizen met meerdere problemen.

Leningen voor funderingsherstel

De nadere regels voor laagrentende leningen

De gemeente Rotterdam biedt sinds 2009 laagrentende leningen aan voor de aanpak van funderingsproblemen. Deze leningen zijn specifiek bedoeld voor woningeigenaren die hun fundering willen herstellen of onderzoeken. De nadere regels zijn vastgelegd in de Nadere regels laagrentende leningen bij funderingsherstel, die geldig zijn vanaf 19 februari 2009 tot heden.

Volgens deze regels is een aanvrager gedefinieerd als een eigenaar-bewoner van een woning, die naast zijn eigen woning in totaal maximaal drie woningen of bedrijfsruimten verhuurt, of een combinatie van beide. Dit betekent dat de lening vooral bedoeld is voor particuliere woningeigenaren en niet voor investeerders of commerciële partijen.

Een bouwkundige eenheid is een groep panden die tegelijkertijd zijn gebouwd volgens een gezamenlijk ontwerp, constructief onlosmakelijk verbonden zijn en dezelfde fundering hebben. Deze term is belangrijk omdat het bepaalt of een funderingsherstel projectmatig of individueel wordt aangepakt.

De budgetplafonds zijn de maximale bedragen die het college van burgemeester en wethouders jaarlijks beschikbaar stelt voor de lening. Deze bedragen worden jaarlijks bepaald en kunnen variëren afhankelijk van de financiële situatie van de gemeente en de druk van funderingsproblemen.

Voorwaarden voor het verkrijgen van een lening

Om een laagrentende lening te kunnen krijgen, moet de aanvrager aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in de regels en zijn als volgt:

Er moet sprake zijn van een bouwkundige eenheid. Dit betekent dat meerdere panden tegelijkertijd zijn gebouwd en constructief verbonden zijn.
Er moet onderzoek zijn gedaan naar de staat van de fundering. Dit onderzoek kan gedaan zijn door de gemeente of door particuliere partijen.
Er moet een herstelplan zijn opgesteld. Dit plan moet duidelijk maken hoe de fundering wordt hersteld en wat de kosten zijn.
De aanvrager moet aantonen dat het herstel financieel haalbaar is. Dit betekent dat de huiseigenaar moet kunnen aantonen dat hij in staat is om de lening terug te betalen.
De lening is alleen toegestaan voor huiseigenaren die meewerken aan een bloksgewijs herstelplan. Dit betekent dat de meeste eigenaren in een bouwkundige eenheid moeten instemmen met het herstelplan.

Deze voorwaarden zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat de lening effectief wordt ingezet en dat de funderingsherstelprojecten financieel haalbaar zijn.

Instrumenten voor funderingsherstel

Buiten de laagrentende lening biedt de gemeente Rotterdam ook andere instrumenten aan voor funderingsherstel. Deze instrumenten zijn bedoeld om zowel individueel als collectief aan funderingsproblemen te werken. De belangrijkste instrumenten zijn:

1. Fonds Duurzaam Funderingsherstel

Het Fonds Duurzaam Funderingsherstel is een financieel instrument dat wordt gebruikt om woningeigenaren te ondersteunen bij het herstellen van hun fundering. Het fonds biedt leningen met een lage rente, zodat de kosten voor funderingsherstel voor eigenaren minder groot zijn.

De leningen uit het fonds zijn bedoeld voor funderingsherstelprojecten die binnen een bouwkundige eenheid worden aangepakt. Dit betekent dat meerdere woningen tegelijkertijd worden hersteld, wat efficiënter en duurzamer is dan individuele herstelprojecten.

Een voorwaarde voor het gebruik van het fonds is dat de meeste eigenaren binnen de bouwkundige eenheid instemmen met het herstelplan. Daarnaast moet er een onderzoek zijn gedaan naar de staat van de fundering en moet er een herstelplan zijn opgesteld.

2. Funderingskaart

De funderingskaart is een digitale tool die woningeigenaren informatie geeft over de fundering van hun pand. Deze kaart is ontwikkeld door de gemeente Rotterdam en geeft duidelijk aan of een pand op een houten paalfundering staat en welke risico’s er kunnen zijn.

De funderingskaart is een belangrijk instrument omdat het woningeigenaren helpt om inzicht te krijgen in de staat van hun fundering. Het geeft ook aan of er onderzoek is gedaan en of er al herstelmaatregelen zijn genomen.

3. Subsidie voor bloksgewijs funderingsonderzoek

De gemeente Rotterdam biedt ook subsidies voor bloksgewijs funderingsonderzoek. Deze subsidies zijn bedoeld voor woningcorporaties en woningeigenaren die onderzoek willen doen naar de staat van hun fundering. Het onderzoek kan gedaan worden door professionele partijen en is bedoeld om te bepalen of er funderingsproblemen zijn en hoe deze kunnen worden aangepakt.

De subsidie is bedoeld voor bloksgewijs onderzoek, wat betekent dat meerdere woningen tegelijkertijd worden onderzocht. Dit maakt het onderzoek efficiënter en goedkoper dan individueel onderzoek.

4. Aanschrijvingsbeleid

De gemeente Rotterdam heeft ook een aanschrijvingsbeleid opgesteld voor funderingsonderzoek en funderingsherstel. Dit beleid is bedoeld om ervoor te zorgen dat woningeigenaren hun fundering onderzoeken en eventueel herstellen.

Het aanschrijvingsbeleid houdt in dat de gemeente woningeigenaren kan aanschrijven als er sprake is van duidelijke tekenen van funderingsproblemen, zoals scheefstand of scheurvorming. In dergelijke gevallen moet de woningeigenaar onderzoek laten uitvoeren en eventueel herstelmaatregelen nemen.

5. Verlaging van de onroerendezaakbelasting

Als woningeigenaren meewerken aan funderingsonderzoek of funderingsherstel, kan de gemeente Rotterdam de onroerendezaakbelasting (OZB) verlagen. Dit is een extra stimulans voor eigenaren om mee te werken aan funderingsherstelprojecten.

De verlaging van de OZB is bedoeld om de financiële druk op woningeigenaren te verlichten. Het is een extra maatregel die kan worden genomen naast de leningen en subsidies.

Samenwerking met externe partijen

De rol van banken en verzekeraars

De gemeente Rotterdam werkt samen met banken en verzekeraars om funderingsherstelprojecten te financieren. Deze samenwerking is belangrijk omdat het zorgt voor meer financiële mogelijkheden voor woningeigenaren.

Banken en verzekeraars kunnen bijvoorbeeld specifieke leningen of hypotheekproducten ontwikkelen die gericht zijn op funderingsherstel. Deze producten kunnen lage rentevoeten bieden en langere looptijden, wat het voor woningeigenaren makkelijker maakt om het herstel te financieren.

De leeraanpak voor wijken zoals Bloemhof

In de wijk Bloemhof in Rotterdam-Zuid is een leeraanpak gestart. Deze aanpak is ontwikkeld door de gemeente Rotterdam samen met het Rijk en andere betrokken partijen. Het doel van de leeraanpak is om funderingsproblemen in samenwerking met woningeigenaren, woningcorporaties en financiële instellingen aan te pakken.

In de leeraanpak wordt gewerkt aan financiële producten, zoals leningen en hypotheeken, die specifiek zijn afgestemd op funderingsherstel. Daarnaast worden ook andere oplossingen ontwikkeld, zoals scenario’s voor huizen waarin funderingsherstel niet mogelijk of te duur is.

De leeraanpak is een voorbeeld van hoe samenwerking tussen verschillende partijen kan leiden tot betere oplossingen voor funderingsproblemen. De ervaringen uit deze aanpak kunnen worden toegepast in andere wijken en steden.

Onderzoek en monitoring

Grondwateraanvulling en digitale monitoring

De gemeente Rotterdam onderzoekt ook de mogelijkheid van grondwateraanvulling als oplossing voor funderingsproblemen. Door het aanvullen van het grondwater kan het risico op bodemdaling worden verminderd. Dit is een duurzame oplossing die kan helpen om funderingsproblemen te voorkomen.

Daarnaast wordt ook gebruik gemaakt van digitale monitoring om de staat van funderingen te volgen. Dit betekent dat de gemeente continu metingen doet om te zien of er veranderingen optreden in de fundering. Dit helpt om funderingsproblemen vroegtijdig te detecteren en te voorkomen.

Conclusie

De aanpak van funderingsproblemen in Rotterdam is uitgebreid en multidisciplinair. De gemeente Rotterdam biedt diverse instrumenten aan, waaronder laagrentende leningen, subsidies en verlagingen van de onroerendezaakbelasting. Deze instrumenten zijn bedoeld om woningeigenaren te ondersteunen bij funderingsonderzoek en funderingsherstel. Buiten deze financiële instrumenten is er ook veel samenwerking met externe partijen, zoals banken, verzekeraars en waterschappen. Deze samenwerking is essentieel voor het ontwikkelen van duurzame oplossingen voor funderingsproblemen.

De leeraanpak in wijken zoals Bloemhof is een goed voorbeeld van hoe samenwerking en innovatie kunnen leiden tot betere oplossingen. Door middel van bloksgewijs onderzoek en herstelprojecten kan de stad een duurzame aanpak van funderingsproblemen realiseren. De gemeente Rotterdam blijft hierin investeren en werkt aan het uitbreiden van informatie en kennis over funderingen. In de komende jaren zijn er ook pilotprojecten gepland om nieuwe oplossingen te testen en te verbeteren.