Funderingsproblemen herkennen en oplossen: Risico’s, signalen en herstel

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen vormen een belangrijke uitdaging voor eigenaren van woningen in Nederland. Zowel oudere huizen uit de 19e eeuw als relatief nieuwe woningen kunnen hier last van ondervinden, afhankelijk van de bouwtechniek, de bodemstructuur en de externe omstandigheden. In dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken, signalen en mogelijke oplossingen voor funderingsproblemen, met een speciale aandacht voor wat betekent: een matige zakking van de fundering. We laten zien hoe dit probleem eruit ziet, wat de gevolgen kunnen zijn, en hoe je dit aanpakt.

Inleiding

De fundering van een woning is de basis van het gebouw. Als deze basis niet stabiel is, kunnen structurele problemen ontstaan. In Nederland is het KCAF (Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek) een centrale organisatie die zich bezighoudt met het in kaart brengen en verhelpen van funderingsproblemen. Volgens KCAF lopen tussen de 487.000 en 537.000 panden momenteel verhoogd risico op funderingsproblemen. Deze getallen kunnen in de toekomst nog verder stijgen door klimaatverandering en andere externe factoren.

Wanneer sprake is van een matige zakking van de fundering, duidt dit op een aanhoudende, maar niet acuut levensbedreigende situatie. Toch is het belangrijk om dit probleem tijdig te herkennen en aan te pakken om verdere schade te voorkomen. In de volgende paragrafen zullen we de oorzaken, signalen en herstelmethoden van funderingsproblemen in kaart brengen, met een focus op matige zakkingen.

Oorzaken van funderingsproblemen

1. Bodemstructuur en grondwaterstand

De bodem waarop een woning is gebouwd, speelt een cruciale rol bij de stabiliteit van de fundering. In zandgebieden zijn funderingen over het algemeen stabiel, maar kunnen problemen ontstaan bij een onjuist gekozen aanlegbreedte of een daling van de grondwaterstand. In klei- en veengebieden is de bodem minder stabiel en kan de fundering dus makkelijker verzakken.

Een daling van de grondwaterstand kan ook leiden tot paalrot, een proces waarbij houten palen die in de fundering zijn verankerd, beginnen te rotten. Dit is vooral een probleem in oude woningen die zijn gebouwd met houten funderingen.

2. Onjuiste bouwtechnieken of constructiefouten

In de 19e eeuw zijn veel woningen verhoogd zonder dat de fundering daarbij is aangepast. Daardoor is het gewicht van het gebouw soms groter geworden dan de fundering aankan. Bovendien kan tijdens de bouw zelf iets zijn fout gegaan, bijvoorbeeld het beschadigen van houten palen tijdens het heien.

3. Externe factoren

Bouwwerkzaamheden in de directe omgeving van een woning kunnen trillingen veroorzaken die de fundering negatief beïnvloeden. Daarnaast kunnen verkeersdrempels of andere infrastructuurprojecten de stabiliteit van de grond onder een woning veranderen. Ook droogte kan leiden tot een daling van de grondwaterstand, wat op zijn beurt paalrot kan veroorzaken.

Signalen van funderingsproblemen

Bij een matige zakking van de fundering is het vaak moeilijk om direct te zien dat er iets mis is. Toch zijn er een aantal duidelijke signalen die kunnen duiden op funderingsproblemen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste signalen.

1. Bredere scheuren in muren en vloeren

Scheuren in muren en vloeren zijn een van de duidelijkste signalen van funderingsproblemen. Wanneer de fundering verzakt, krijgen de muren minder steun en ontstaan er scheuren die met de tijd breder worden. Deze scheuren zijn meestal schuine of diagonale en kunnen zich rondom deuren of ramen vormen.

Verticale scheuren zijn vaak het gevolg van uitzetting en krimp van het metselwerk en zijn meestal niet het gevolg van funderingsproblemen.

2. Klemmende ramen en deuren

Een ander teken van funderingsproblemen is het geleidelijk klemmen van ramen en deuren. Dit komt doordat de woning na verloop van tijd scheef staat, waardoor de openingsbreedte verandert. Dit kan vooral opvallen in oude woningen waarbij de vloeren en muren niet even snel verzakken.

3. Aflopende of scheve vloeren

Scheve of aflopende vloeren zijn een duidelijk teken dat de fundering niet stabiel meer is. Dit kan zowel een esthetisch probleem zijn, zoals ongelijkheden in vloerbedekkingen, als een functioneel probleem, zoals het wiebelen van meubels en waterafvoerproblemen in badkamers.

4. Hoogteverschil tussen de woning en de stoep

Door verzakking kan er een hoogteverschil ontstaan tussen het huis en de stoep. Dit kan het binnenhuis vooral in de winter lastiger maken, maar kan ook duiden op een langdurige zakking van de fundering.

5. Vloerwaterpassing en lintvoegmeting

Voor een professionele beoordeling van de fundering worden technische metingen uitgevoerd zoals vloerwaterpassing en lintvoegmeting. Bij vloerwaterpassing wordt de vloer van een woning in kaart gebracht, meestal op de eerste verdieping, om te zien of er sprake is van scheve of aflopende vloeren. Bij lintvoegmeting wordt de afstand tussen muren gemeten om te zien of deze gelijk zijn.

Acute versus matige funderingsproblemen

Niet alle funderingsproblemen zijn gelijk. Het verschil tussen een acute funderingsprobleem en een matige zakking is belangrijk om te begrijpen, zodat de juiste maatregelen kunnen worden genomen.

1. Acute funderingsproblemen

Acute funderingsproblemen zijn situaties waarin de woning op korte termijn schade kan oplopen of zelfs volledig onbewoonbaar kan worden. Voorbeelden van acute funderingsproblemen zijn:

Plotselinge scheefstand of verzakking van de woning.
Nieuwe schuine scheuren bij muuropeningen of het verdere vergroten van bestaande scheuren.
Wegspoelen van grond onder een fundering op staal.

Deze situaties vereisen directe ingrepen en moeten vaak worden aangepakt door een professionele funderingsbouwer.

2. Matige zakking van de fundering

Een matige zakking is een minder urgente situatie, maar moet wel serieus worden genomen. Het betreft een geleidelijke verzakking van de fundering die niet leidt tot directe schade, maar wel kan groeien in ernst. Signalen van een matige zakking zijn:

Grote, maar niet plotselinge scheuren in de muren.
Klemmende ramen en deuren.
Geringe scheve vloeren.
Kleine hoogteverschillen tussen de woning en de stoep.

Hoewel deze situaties niet acuut gevaarlijk zijn, is het belangrijk om er snel actie op te ondernemen om verdere schade te voorkomen.

Hoe herken je funderingsproblemen tijdig?

Tijdige herkenning van funderingsproblemen is essentieel om schade te beperken. Hieronder volgt een overzicht van de stappen die je kunt nemen om funderingsproblemen op te sporen.

1. Bouwtechnische keuring

Bij het kopen van een huis is het verstandig om een bouwtechnische keuring te laten uitvoeren. Deze keuring geeft inzicht in de staat van de woning en kan signalen naar boven halen die duiden op funderingsproblemen. Hoewel deze keuring niet altijd funderingsproblemen boven water brengt, is het een waardevolle tool om mogelijke risico’s te herkennen.

2. Vragen stellen aan de verkopend makelaar

Bij het kopen van een huis is het verstandig om vragen te stellen aan de verkopend makelaar over de fundering. Gebruik een checklist zoals die van het KCAF om te weten welke vragen je kunt stellen. Dit kan je helpen om mogelijke problemen op te sporen voordat je het huis koopt.

3. Let op signalen in je eigen woning

Als je al in een woning woont, is het verstandig om op signalen te letten die duiden op funderingsproblemen. Dit zijn bijvoorbeeld:

Bredere of nieuwe scheuren in muren.
Klemmende ramen of deuren.
Geringe scheve vloeren.
Kleine hoogteverschillen.

4. Professionele onderzoeksmethoden

Als je vermoedt dat er funderingsproblemen zijn, is het verstandig om professionele onderzoeksmethoden toe te passen. Dit kan bijvoorbeeld een funderingsonderzoek zijn waarbij wordt gekeken naar de huidige staat van de fundering. Eerst wordt met vloerwaterpassing en lintvoegmeting gekeken of er sprake is van scheve vloeren of afwijkingen in de muren. Als dit duidt op funderingsproblemen, kan er verder worden onderzocht met graafwerkzaamheden.

Mogelijke gevolgen van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen zowel functionele als financiële gevolgen hebben. De gevolgen zijn afhankelijk van de ernst van de probleem. Hieronder volgt een overzicht van de meest voorkomende gevolgen.

1. Functionele problemen

Funderingsproblemen kunnen leiden tot een aantal functionele problemen in het dagelijks gebruik van de woning. Denk hierbij aan:

Oncomfortabele ramen en deuren.
Problemen met vloeren die wiebelen of scheef staan.
Problemen met het waterafvoer in badkamers en keukens.
Ongelijke vloerbedekkingen.

Deze problemen kunnen het gebruik van de woning belemmeren en het comfort verminderen.

2. Financiële problemen

Funderingsproblemen kunnen ook financiële gevolgen hebben. De eigenaar moet vaak zelf het herstel betalen, wat kan oplopen tot 50.000 tot 150.000 euro per woning. Daarnaast kan de waarde van de woning dalen, wat het verkopen van de woning lastiger maakt.

3. Psychologische en emotionele impact

Funderingsproblemen kunnen ook stress en zorgen veroorzaken bij eigenaren en bewoners. Het is een lastig en vaak duur probleem dat niet snel opgelost kan worden. Het is daarom belangrijk om tijdig actie te ondernemen om schade te beperken en de zorgen te verminderen.

Hoe aanpakken: Funderingsherstel

Als er funderingsproblemen zijn vastgesteld, is het belangrijk om deze aan te pakken. De aanpak hangt af van de ernst van het probleem en de oorzaak. Hieronder volgt een overzicht van mogelijke herstelmethoden.

1. Funderingsherstel

Funderingsherstel kan op verschillende manieren gebeuren. De meest voorkomende methoden zijn:

Versterken van de fundering met extra palen of funderingsbalken.
Injecteren van de grond om de bodem onder de fundering te versterken.
Vervangen van de fundering in geval van ernstige schade.

De keuze voor een bepaalde methode hangt af van de oorzaak van het probleem en de toestand van de fundering.

2. Preventieve maatregelen

Bij een matige zakking is het vaak mogelijk om preventieve maatregelen te nemen om verdere schade te voorkomen. Denk hierbij aan:

Het regelmatig controleren van scheuren in muren en vloeren.
Het volgen van de grondwaterstand en eventuele maatregelen nemen om deze te stabiliseren.
Het uitvoeren van regelmatige inspecties bij oude woningen.

3. Verplichte herstelmaatregelen

In sommige gemeenten, zoals Amsterdam, is het mogelijk dat de gemeente verplichte herstelmaatregelen oplegt. Aan de hand van een professioneel uitgevoerd onderzoek kan de gemeente vier codes toewijzen aan de fundering van een woning. Als een woning een code 4 krijgt, kan de gemeente de eigenaar verplichten om de fundering te vervangen.

Risicogebieden en funderingsproblemen

Funderingsproblemen komen niet gelijkmatig voor in heel Nederland. In sommige regio’s zijn de risico’s veel hoger dan elders. Het KCAF heeft een kaart gemaakt waarin het risicoprofiel van verschillende gemeenten is weergegeven. Hoe donkerder de kleur van een gemeente op de kaart, hoe meer meldingen zijn geweest over funderingsproblemen in de afgelopen vijf jaar.

Deze kaart is een waardevol instrument om inzicht te krijgen in de risico’s op funderingsproblemen in jouw regio. Het is echter belangrijk om te beseffen dat de kaart geen uitspraken doet over de huidige staat van funderingen in specifieke gebieden. Het geeft alleen een eerste inzicht in waar funderingsproblemen mogelijk kunnen opspelen.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een serieuze uitdaging voor eigenaren van woningen in Nederland. Zowel oude als nieuwe huizen kunnen hier last van ondervinden, afhankelijk van de bouwtechniek, de bodemstructuur en externe omstandigheden. Een matige zakking van de fundering is een minder urgente situatie, maar moet wel serieus worden genomen om verdere schade te voorkomen.

De belangrijkste signalen van funderingsproblemen zijn bredere scheuren in muren en vloeren, klemmende ramen en deuren, scheve vloeren en hoogteverschillen tussen de woning en de stoep. Door tijdige herkenning en professionele onderzoeksmethoden kan schade worden beperkt.

Funderingsherstel is vaak duur, maar noodzakelijk om de waarde en het comfort van de woning te behouden. Het is daarom belangrijk om vroegtijdig actie te ondernemen en eventuele problemen te laten onderzoeken. Zowel bij het kopen van een woning als bij het wonen in een bestaande woning is het verstandig om op funderingsproblemen te letten.

Bronnen

zakk
matig