De minimale funderingsdiepte bepalen: richtlijnen, factoren en praktijkvoorbeelden

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

De bouw van een huis, uitbreiding, garage of tuinhuis begint met een stevige fundering. Een correct aangelegde fundering is essentieel om stabiliteit en duurzaamheid van het bouwwerk te waarborgen. In Nederland zijn er duidelijke richtlijnen voor de minimale diepte van een fundering, die sterk afhankelijk zijn van de bodemgesteldheid, klimatologische omstandigheden en het type bouwwerk. In dit artikel geven we een overzicht van de factoren die bepalen hoe diep een fundering moet liggen, de richtlijnen volgens de huidige bouwvoorschriften en praktische voorbeelden voor verschillende bouwprojecten.

Inleiding

Een fundering moet op vaste, dragende grond worden aangelegd, zodat het gewicht van het bouwwerk gelijkmatig wordt verdeeld over de ondergrond. In Nederland is het doel om eventuele verzakkingen en vorstschade te voorkomen, wat voornamelijk geregeld wordt door de fundering onder het vriesniveau te leggen. De minimale diepte van een fundering hangt dus af van de diepte van de vorstgrens, de stabiliteit van de bodem en de type bouwwerk. In dit artikel leggen we deze factoren uit en geven we richtlijnen voor de juiste funderingsdiepte in verschillende situaties.

De invloed van bodemgesteldheid op de funderingsdiepte

De bodemgesteldheid is een van de belangrijkste factoren die bepalen hoe diep een fundering moet worden aangelegd. In Nederland komen verschillende bodemtypen voor, zoals zand, klei, leem en veen. Elke bodemtype heeft een verschillend draagvermogen en gedraagt zich anders bij veranderingen in klimaat of belasting.

Zandgrond

Zandgrond is meestal stabiel en heeft vaak een minder diepe fundering nodig. Voor bouwwerken op zandgrond is een minimale funderingsdiepte van 80 cm aan te raden. Dit is voldoende om de fundering onder het vriesniveau te leggen en eventuele verzakkingen te voorkomen.

Klei- en leemgrond

Klei- en leemgrond zijn minder stevig dan zandgrond en kunnen onderhevig zijn aan uitdijing of krimpen bij droog- of regenseizoenen. Voor bouwwerken op deze grondsoorten is een funderingsdiepte van minimaal 90 cm aan te raden. Dit helpt om eventuele bewegingen in de ondergrond te compenseren en de stabiliteit van het bouwwerk te waarborgen.

Veengrond

Veengrond is in de meeste gevallen niet geschikt voor een ondiepe fundering. Omdat veen wegzakt onder belasting, is het noodzakelijk om een fundering op palen aan te leggen. De palen worden in de grond geslagen tot ze een dragende laag bereiken. Dit type fundering is vaak nodig in regio’s met een hoge veenlaag.

De rol van de vorstgrens in het bepalen van de funderingsdiepte

In regio’s met strenge winters, waar de grond kan bevriezen, is het belangrijk om rekening te houden met de vorstgrens. Bij bevriezen kan de grond opzwellen, wat kan leiden tot schade aan de fundering. Om dit te voorkomen, is het noodzakelijk om de fundering dieper te leggen dan de vorstgrens.

In Nederland ligt de vorstgrens meestal tussen de 40 en 60 cm onder het maaiveld. Voor bouwwerken in regio’s met een vorstgrens van bijvoorbeeld 60 cm is het aan te raden om de fundering ten minste 70 cm of dieper te graven. Dit helpt om eventuele schade door vorst op te vangen.

Bouwvoorschriften en normen

Elke regio heeft specifieke bouwvoorschriften en normen die moeten worden nageleefd. Deze bepalen vaak de minimale funderingsdiepte en andere technische eisen. Het is daarom altijd aan te bevelen om deze regels te raadplegen of advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of gemeente.

De funderingsdiepte kan ook bepalend zijn voor de bouwvergunning. Zonder de juiste fundering kan het project niet worden goedgekeurd. Daarom is het belangrijk om vroeg in het bouwproces een grondonderzoek uit te voeren en eventuele bouwvoorschriften te raadplegen.

Praktische richtlijnen voor de funderingsdiepte

Minimale diepte

In de praktijk wordt vaak een funderingsdiepte van minstens 60 cm onder maaiveld aangeraden voor een aanbouw. Deze diepte is voldoende om de stabiliteit te waarborgen in vele situaties, mits de bodemgesteldheid gunstig is. In een voorbeeld uit de bronnen wordt een funderingsdiepte van 80 cm onder maaiveld genoemd, waarbij het grondwater al dichtbij ligt. In dergelijke gevallen kan het noodzakelijk zijn om de fundering dieper te leggen of extra maatregelen te nemen.

Breedte en hoogte van de fundering

De breedte en hoogte van de fundering zijn eveneens belangrijk. Bij een aanbouw van bijvoorbeeld 3×4 meter is een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende, mits de bodem voldoende stevig is.

Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende. Voor een spouwmuur is een breedte van 40 cm aan te raden. De hoogte van de fundering is afhankelijk van de diepte, maar moet zorgzamer worden bepaald bij zachte of instabiele bodems.

Voorbeelden van funderingsdiepte per bouwwerk

Het is niet alleen belangrijk om de algemene richtlijnen te kennen, maar ook om te weten hoe diepe fundering nodig is per type bouwwerk. Hieronder geven we enkele voorbeelden.

Aanbouw of uitbouw

Voor een aanbouw of uitbouw is een fundering van minimaal 80 cm diep aan te raden. De breedte van de fundering hangt af van de muurbreedte. Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende, terwijl een spouwmuur een fundering van 40 cm breed vereist.

Garage

De fundering van een garage moet minimaal 110 cm diep zijn aan de zijzijden om vorstschade te voorkomen. De binnenzijde mag iets minder diep zijn, namelijk 80-90 cm. Dit zorgt ervoor dat de garage stabiel staat en niet onderhevig is aan verzakkingen.

Tuinhuis

Voor een tuinhuis is een fundering van 30-35 cm diep voldoende. De fundering moet tien cm verder uitsteken dan het toekomstige vloeroppervlak. In sommige gevallen kan de diepte hoger liggen, afhankelijk van de bodem en het gewicht van het tuinhuis.

Stappenplan voor het bepalen van de funderingsdiepte

Het bepalen van de juiste funderingsdiepte is een proces dat meerdere stappen omvat. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste stappen.

1. Grondonderzoek uitvoeren

Voordat er begonnen kan worden met de bouw, is het belangrijk om een grondonderzoek te laten uitvoeren. Dit geeft inzicht in de bodemgesteldheid, grondwaterstand en eventuele problemen. Een grondonderzoek helpt om te bepalen of de bodem geschikt is voor een ondiepe fundering of of er extra maatregelen nodig zijn, zoals een fundering op palen.

2. Bouwvoorschriften en normen raadplegen

Het is belangrijk om de bouwvoorschriften en normen van de betreffende regio te raadplegen. Deze bepalen vaak de minimale funderingsdiepte en andere technische eisen. Het is aan te bevelen om deze regels te nemen als uitgangspunt bij het bepalen van de funderingsdiepte.

3. Advies inwinnen bij een bouwkundig deskundige

Als er twijfel is over de juiste funderingsdiepte of de keuze van het type fundering, is het verstandig om advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of bouwmeester. Deze deskundigen kunnen een constructieberekening maken en eventuele risico’s inschatten.

4. Bouwvergunning aanvragen

Veelgemaakte fouten bij een fundering en hoe deze te voorkomen

Een verkeerde fundering kan grote gevolgen hebben voor uw bouwproject. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende fouten en hoe deze te voorkomen.

1. Te ondiepe fundering

Als de fundering niet diep genoeg is, kan deze wegzakken of ongelijk verzakken, wat leidt tot scheuren in de muren. Dit kan ook leiden tot instabiliteit en vochtproblemen. Om dit te voorkomen, is het belangrijk om de fundering onder het vriesniveau te leggen.

2. Slechte drainage

Een fundering zonder goede drainage kan wateroverlast veroorzaken, met vochtproblemen als gevolg. Het is belangrijk om een goede afwatering aan te leggen, bijvoorbeeld door een afwateringsleiding of een drainagegracht.

3. Geen rekening houden met aangrenzende gebouwen

Een aanbouw kan invloed hebben op de fundering van naastgelegen gebouwen. Laat een constructieberekening maken om schade te voorkomen. Het is belangrijk om rekening te houden met de stabiliteit van aangrenzende constructies en eventuele belasting.

Type fundering bepalen

Er zijn drie hoofdtype funderingen die vaak worden onderscheiden:

Fundering op staal (ondiep aangelegde fundering): Deze fundering wordt vaak gebruikt voor kleinere constructies of aanbouwen. De sleuven worden traditioneel gegraven tot circa 80 cm beneden het maaiveld. Deze fundering is vorstvrij in meeste situaties.
Fundering op palen (diep aangelegde fundering): Deze fundering wordt vaak gebruikt in regio’s waar de dragende grondlaag diep ligt. Hierbij worden heipalen in de grond geslagen tot de dragende laag bereikt wordt. Deze fundering is geschikt voor zachte of instabiele bodems.
Tussenvormen, zoals fundering op putten of grondverbetering: Deze funderingen worden gebruikt wanneer de ondergrond licht instabiel is, maar toch geschikt is voor een ondiepe fundering. Een fundering op putten wordt vaak gebruikt in regio’s met een hoge grondwaterstand.

De keuze voor een specifiek type fundering hangt af van de locatie en de aard van de ondergrond. Het is aan te bevelen om een bouwkundig deskundige te raadplegen om de juiste keuze te maken.

De rol van wapening in de fundering

Het gebruik van betonstaal in de fundering zorgt ervoor dat de fundering sterk genoeg is om het gewicht van het bouwwerk te dragen. Wapening is vooral belangrijk bij funderingen op zachte of instabiele bodems, waar extra sterkte nodig is.

Wapening kan in vorm van rooster staan of in vorm van staven. Het aantal en de positie van de wapening moet worden bepaald door een bouwkundig deskundige of bouwmeester. In de meeste gevallen is een wapening van 4-6 mm aan te raden voor een standaard fundering.

Conclusie

De diepte waarop een fundering moet worden aangelegd, is een essentieel aspect van elk bouwproject. Het hangt af van meerdere factoren, waaronder de bodemgesteldheid, grondwaterstand, belasting en klimatologische omstandigheden. In Nederland gelden richtlijnen die aangeven dat een fundering in de meeste gevallen minimaal 80 cm diep moet zijn, zodat het onder het vriesniveau ligt.

Het is belangrijk om deze richtlijnen te volgen en waar nodig extra maatregelen te nemen, zoals een fundering op palen of extra isolatie. Door een grondonderzoek te laten uitvoeren en de juiste funderingsoptie te kiezen, zorgt men ervoor dat het bouwwerk stabiel, duurzaam en veilig is. In alle gevallen is het aan te bevelen om advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of bouwmeester, zodat eventuele risico’s worden ingeschat en de juiste keuze wordt gemaakt.