Moet de buitenkant van de fundering ook geïsoleerd worden?

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Het isoleren van funderingen is tegenwoordig een essentiële maatregel in zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Het draagt bij aan een beter energieklimaat binnen het huis, vermindert warmteverlies en voorkomt vochtproblemen. Een veel voorkomende vraag die daarmee samenhangt, is of ook de buitenkant van de fundering moet worden geïsoleerd. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de technieken, materialen, voordelen en nadelen van het isoleren van de buitenkant van de fundering, met het oog op energie-efficiëntie, duurzaamheid en bouwpraktijk.

Inleiding

De fundering vormt de basis van ieder gebouw en speelt een cruciale rol in de stabiliteit en duurzaamheid. Een goed geïsoleerde fundering vermindert warmteverlies, voorkomt vochtproblemen en draagt bij aan een aangenaam binnenklimaat. In de context van energiebesparing en duurzame bouw wordt het isoleren van de fundering steeds belangrijker. Hoewel het meest voorkomende isolatiemethode de buitenkant van de fundering betreft, zijn er ook alternatieven zoals isolatie van binnenuit of van bovenaf.

Het isoleren van de buitenkant heeft meerdere voordelen, zoals het beperken van warmteverlies via de grond en het voorkomen van capillaire opstijging van vocht. Echter, deze methode vereist in veel gevallen het vrijgraven van de fundering, wat niet altijd haalbaar is bij bestaande woningen. In dit artikel bekijken we of de buitenkant van de fundering zeker moet geïsoleerd worden en welke keuzes er beschikbaar zijn.

De noodzaak van funderingsisolatie

Funderingsisolatie is van belang voor meerdere redenen. Ten eerste helpt het bij het verminderen van warmteverlies. Omdat funderingen direct contact hebben met de grond, kan een groot deel van de warmte via deze lagen verloren gaan. Dit heeft een negatief effect op de energie-efficiëntie van het gebouw en leidt tot hogere energiekosten.

Ten tweede voorkomt funderingsisolatie vochtproblemen. Vooral bij funderingen die in een vochtige omgeving liggen, kan capillaire opstijging van water leiden tot schimmelvorming en rotting van de constructie. Door isolatieplaten te plaatsen langs de buitenkant of op andere manieren wordt dit vocht effectief tegengehouden.

Ten derde draagt funderingsisolatie bij aan een beter binnenklimaat. Zowel door het voorkomen van schimmel als door het creëren van een warmere bodem, wordt het comfort van de bewoners verbeterd. Ook geluidsisolatie kan een rol spelen, vooral bij funderingen die grenzen aan wegen of andere geluidsbronnen.

Technieken voor het isoleren van de fundering

Er zijn verschillende technieken voor het isoleren van funderingen, afhankelijk van de toestand van het gebouw en de omgeving. De meest voorkomende methode is het isoleren van de buitenkant van de fundering, maar ook andere oplossingen zijn beschikbaar.

Isolatie van de buitenkant

De meest gebruikelijke methode is om de fundering van buitenaf te isoleren. Dit betekent dat de fundering of kelder moet worden vrijgegraven, zodat isolatieplaten kunnen worden geplaatst tegen de betonconstructie. Deze methode is vooral geschikt voor nieuwbouwprojecten of bij renovaties waar de fundering toegankelijk is.

De voordelen van deze methode zijn duidelijk:

Grote thermische isolatie: Het voorkomt warmteverlies via de grond.
Vochtbeheersing: Capillair water wordt effectief tegengehouden.
Duurzaamheid: Langdurige bescherming van de fundering en het gebouw.

Echter, het vrijgraven van de fundering is een intensieve en kostbare operatie, vooral bij bestaande woningen. Het vereist ook dat er voldoende ruimte is rondom het huis voor de werktarieven.

Isolatie van binnenuit

Een alternatief is om de fundering van binnenuit te isoleren. Deze methode is vaak te gebruiken bij woningen met een kelderruimte. Het voordeel is dat het niet nodig is om de fundering vrij te graven. Echter, er zijn ook nadelen:

Warmteverlies kan niet volledig worden voorkomen, omdat de isolatie binnen de woning ligt en de warmte dus via de grond naar buiten kan lekken.
Koudebruggen kunnen ontstaan, die leiden tot vochtproblemen en schimmel.
Minder effectieve vochtbescherming, omdat het water nog steeds capillair kan opstijgen en tegen de binnenkant van de fundering aankomt.

Isolatie van bovenaf

Wanneer de fundering geen kruipruimte heeft, zoals vaak het geval is bij nieuwbouwprojecten, is het mogelijk om de fundering van bovenaf te isoleren. Dit houdt in dat isolatiemateriaal wordt aangebracht op de betonvloer. De bestaande vloerbedekking moet eerst worden verwijderd, waarna het isolatiemateriaal wordt geplaatst. Vervolgens volgt een laag beschermend plaatmateriaal en wordt de vloerbedekking opnieuw aangebracht.

De voordelen van deze methode zijn:

Geen vrijgraving nodig.
Mogelijkheid tot gebruik van lichte en vochtbestendige materialen zoals EPS-vloerplaten.
Goede thermische en akoestische isolatie.

Nadelen zijn:

De vloer komt iets hoger te liggen, wat kan leiden tot problemen met deuren.
Aanpassingen aan deuropening zijn mogelijk nodig, zoals inkorten van deuren of het plaatsen van ringen tussen de scharnieren.

Materialen voor funderingsisolatie

Bij de keuze van materialen voor funderingsisolatie zijn er meerdere factoren van invloed, zoals de droogte van de omgeving, de druksterkte van het materiaal en de bouwregelgeving. De meest gebruikte materialen zijn XPS (expandable polystyrene) en EPS (expanded polystyrene).

XPS-isolatie

XPS is een drukvast en vochtbestendig isolatiemateriaal dat vaak wordt gebruikt voor funderingen die in droge en vochtige omgevingen liggen. Het heeft een hoge druksterkte, is licht in gewicht en biedt goede thermische isolatie. XPS is geschikt voor zowel nieuwe als bestaande constructies en kan worden geplaatst tegen de buitenkant van de fundering.

EPS-isolatie

EPS is een lichter en goedkoper alternatief voor XPS. Het is echter minder geschikt voor vochtige omgevingen, omdat het iets minder vochtbestendig is. EPS wordt meestal gebruikt in droge delen van het bouwproject, zoals bijvoorbeeld boven de grondoppervlakte. Het heeft een goede isolatiewaarde, maar de druksterkte is lager dan bij XPS.

Foamglas

Foamglas is een relatief nieuw isolatiemateriaal dat steeds populairder wordt bij funderingsisolatie. Het is zeer vochtbestendig, heeft een hoge druksterkte en is brandvertragend. Foamglas kan worden gebruikt in zowel droge als vochtige omgevingen en heeft een lange levensduur. Het is vooral geschikt voor funderingen die in een vochtige of nabevochtige situatie liggen.

Aanbevelingen voor funderingsisolatie

Bij het isoleren van funderingen zijn er verschillende aandachtspunten en aanbevelingen die moeten worden gevolgd, gebaseerd op praktijkervaring en technische voorstellen.

1. Kies het juiste materiaal

Als de fundering direct contact maakt met grond of water, is het aan te raden om XPS-isolatie te gebruiken. Dit materiaal is vochtbestendig en heeft een hoge druksterkte. EPS-isolatie is daarentegen geschikt voor droge delen van het bouwproject.

2. Blijf binnen de bouwregelgeving

Het is belangrijk om rekening te houden met de lokale bouwregelgeving bij funderingsisolatie. In sommige gevallen zijn er minimale eisen qua dikte of type isolatiemateriaal. Deze eisen variëren per regio en moeten daarom altijd worden geraadpleegd.

3. Zorg voor een luchtdichte afwerking

Zowel binnen- als buitengevelisolatie moet luchtdicht zijn. In het geval van houtvezelisolatie is het niet noodzakelijk om een dampdicht scherm toe te passen. Dit is te danken aan de diffusie-open structuur van houtvezelisolatie, die vocht van binnenuit kan afvoeren mits de bouwconstructie goed geventileerd is.

4. Plan vroegtijdig voor funderingsisolatie

Isolatieplaten kunnen op voorhand worden geïnstalleerd, bijvoorbeeld als bekisting voor de fundering. Dit bespaart tijd en middelen in de bouwfasen en zorgt voor een beterere kwaliteit van de fundering.

Voordelen van drukvaste isolatie

Drukvaste isolatie biedt verschillende voordelen ten opzichte van conventionele isolatiemethoden. Hieronder worden de belangrijkste voordelen samengevat:

Voordelen	Uitleg
Warmtebesparing	Voorkomt horizontaal warmteverlies en vermindert energiekosten.
Vochtbeheersing	Capillaire vocht- en opspattend water worden effectief tegengehouden.
Schimmelvorming voorkomen	Door vochtbeheersing wordt schimmelvorming preventief tegengegaan.
Duurzaamheid	Langdurige thermische isolatie en lage onderhoudskosten.
Functionele oplossing	Thermische isolatie en capillaire barrière in één laag.
CO2-reductie	Het gebruik van klimaatvriendelijke materialen zoals XPS met CO2-technologie draagt bij aan duurzame bouw.

Conclusie

Het isoleren van de buitenkant van de fundering is in veel gevallen een essentiële maatregel bij nieuwbouw of renovatieprojecten. Het draagt bij aan energiebesparing, voorkomt vochtproblemen en vermindert het risico op schimmelvorming. Echter, de keuze voor deze methode hangt af van factoren zoals de toegankelijkheid van de fundering, de bouwregelgeving en de omgevingsomstandigheden.

Bij bestaande woningen kan het isoleren van de fundering van binnenuit of van bovenaf een alternatieve oplossing zijn. Het is belangrijk om het juiste isolatiemateriaal te kiezen en rekening te houden met bouwregelgeving en luchtdichtheid. In alle gevallen is het raadzaam om advies in te winnen bij een bouwprofessional of architect, die de beste oplossing kan kiezen op basis van de specifieke situatie.

Bij het isoleren van funderingen speelt duurzaamheid een steeds grotere rol. Het gebruik van klimaatvriendelijke materialen en energie-efficiënte technieken draagt bij aan een betere energieprestatie van het gebouw en een aangename leefomgeving voor de bewoners.