Muren op fundering of omheen: keuzes en voorwaarden voor een stabiele constructie

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Inleiding

Bij het bouwen van een woning, schuur of bedrijfspand is de fundering de onmisbare basis voor de stabiliteit van het gehele gebouw. Maar niet alleen de fundering zelf is belangrijk; ook de manier waarop de muren erop of eromheen worden geplaatst, speelt een cruciale rol. De vraag of muren op een fundering worden geplaatst of juist omheen, hangt af van diverse factoren, zoals de bodemgesteldheid, de gewenste bouwconstructie en de type fundering. In dit artikel geven we een overzicht van de verschillende funderingstypen en de invloed die ze hebben op de constructie van de muren. We leggen uit welke aandachtspunten er zijn bij de keuze van een fundering en hoe deze constructie kan worden afgestemd op de bouwpraktijk.

De functie van een fundering

Een fundering is de ondersteuning van het gehele bouwwerk. Ze draagt het gewicht van muren, daken, vloeren en alle belastingen die op het gebouw rusten. Daarnaast zorgt de fundering ervoor dat de belasting gelijkmatig over de grond wordt verdeeld en voorkomt ze schade door vocht, vriestemperaturen of ongelijke zettingen. Een fundering moet dus sterk, stabiel en duurzaam zijn.

Bij het bouwen van een woning of bedrijfspand is het essentieel om rekening te houden met de bodemgesteldheid, het gewicht van het gebouw en de vochtbeheersing. Op basis van deze parameters wordt bepaald welk type fundering het meest geschikt is. Deze keuze heeft directe gevolgen voor de manier waarop muren op of omheen de fundering worden geplaatst.

De verschillende types funderingen

1. Strokenfundering

Een strokenfundering of fundering op staal is een veelvoorkomende methode bij nieuwbouw. Deze fundering bestaat uit brede stroken van gewapend beton die onder de dragende muren van het gebouw worden aangelegd. De breedte van de strook is afhankelijk van het gewicht van de muur. Hoe breder de muur, hoe breder de strook fundering moet zijn.

Deze fundering is geschikt voor grond met een voldoende draagkracht, zoals zandgrond of leemgrond. De muren worden direct op de strokenfundering geplaatst, wat een stabiele basis biedt voor de rest van de constructie.

2. Paalfundering

Een paalfundering wordt vaak toegepast wanneer de directe ondergrond niet genoeg draagkracht heeft. Dit is bijvoorbeeld het geval bij drassige of zachte grond. Bij deze methode worden sterk versterkte palen diep in de grond geschroefd, geheid of geboord. Deze palen dragen het gewicht van het gebouw en leiden de belasting verder naar de onderliggende, stevige lagen van de bodem.

De muren worden hierbij meestal op een betonnen raster of poeren geplaatst dat bovenop de palen is aangebracht. Een paalfundering is een duurzame keuze, maar vereist meer tijd en geld bij de aanleg. Het is echter essentieel om te zorgen dat de palen voldoende diep worden geplaatst, zodat de stabiliteit van het gebouw gewaarborgd blijft.

3. Poerenfundering

Een poerenfundering, ook wel pijlerfundering genoemd, is een constructie waarbij het gewicht van de muren wordt overgedragen op vrij grote blokken van gewapend beton. Deze blokken worden poeren genoemd. Onder de muren van het gebouw komen daarna balken van gewapend beton die de belasting doorgeven naar de poeren. Deze methode is vooral geschikt voor situaties waar veel puntlasten zijn, bijvoorbeeld bij een woning met een vrijstaande muur of een dakkapellenconstructie.

De muren worden hier op de balken van de fundering geplaatst. Deze constructie zorgt voor een gelijkmatige belastingverdeling en is geschikt voor grond die niet voldoende draagkracht heeft voor een strokenfundering.

4. Algemene funderingsplaat

Een algemene funderingsplaat is een vloerplaat van gewapend beton die het gehele grondoppervlak bedekt. Deze fundering wordt vaak toegepast op percelen waar de grond een onvoldoende draagkracht heeft voor een strokenfundering. De plaat zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig over het gehele oppervlak wordt verdeeld.

De muren worden hier op de plaat geplaatst, die als een soort ‘grondvloer’ fungeert. Het is belangrijk om zorgvuldig te controleren of de draagkracht van de grond over de gehele oppervlakte gelijk is. Anders kan de plaat ongelijk zakken, wat leidt tot scheuren in het gebouw.

5. Kelderfundering

Een kelderfundering is een type fundering waarbij een ondergrondse ruimte, de kelder, wordt aangelegd. Deze fundering heeft meerdere functies: het zorgt voor stabiliteit van het gebouw, biedt extra opslagruimte en draagt bij aan de thermische isolatie. De muren van het gebouw worden in dit geval meestal op de wanden van de kelder geplaatst.

De constructie van een kelderfundering vereist een uitgebreid bodemonderzoek en een zorgvuldige uitgraving. Bij de aanleg wordt rekening gehouden met de waterstand, de bodemgesteldheid en de wens om een droog en stabiel ondergrondse ruimte te creëren.

Muren op of omheen de fundering: de constructieve keuze

De manier waarop muren op of omheen een fundering worden geplaatst, hangt vooral af van het type fundering en de gewenste bouwconstructie. Bij een strokenfundering worden de muren direct op de stroken geplaatst, terwijl bij een paalfundering of poerenfundering de muren op balken of poeren rusten. In het geval van een algemene funderingsplaat of kelderfundering worden de muren meestal op de bovenkant van de plaat of keldermuur aangebracht.

De keuze voor muren op of omheen de fundering heeft gevolgen voor de stabiliteit, de thermische isolatie en de eventuele mogelijkheid tot uitbreiding. Het is daarom belangrijk om deze keuze te doen in overleg met een bouwkundige of funderingsdeskundige, die rekening houdt met de specifieke omstandigheden van het bouwproject.

Factoren die de keuze van de fundering bepalen

Bij de keuze van een fundering en de manier waarop de muren erop of eromheen worden geplaatst, zijn verschillende factoren van belang:

1. Bodemgesteldheid

De bodemgesteldheid is een van de meest bepalende factoren bij de keuze van een fundering. Zware kleigrond vereist bijvoorbeeld een andere fundering dan zandgrond. Op grond met weinig draagkracht wordt vaak een paalfundering of poerenfundering toegepast, terwijl een strokenfundering geschikt is voor stevige grond.

Bij een bodemonderzoek worden de eigenschappen van de grond bepaald, zoals de draagkracht, de waterstand en de aanwezigheid van zand- of kleilagen. Dit onderzoek is essentieel om de juiste fundering te kiezen en te voorkomen dat het gebouw in de toekomst zal verzakken of scheuren.

2. Gewicht van de constructie

Het gewicht van het gebouw speelt ook een rol in de keuze van de fundering. Een lichtere constructie, zoals een houten woning, heeft een minder zware fundering nodig dan een zwaardere constructie, zoals een beton- of stalen gebouw. De fundering moet in ieder geval sterk genoeg zijn om het gewicht van het gebouw te dragen, zonder te verzakken of te breken.

3. Voorkomen van vocht

Vocht is een belangrijk aspect bij de aanleg van een fundering. Vooral bij een strokenfundering of kelderfundering is het belangrijk om ervoor te zorgen dat vocht vanuit de grond niet in het gebouw terechtkomt. Daarom wordt bij de aanleg van de fundering vaak een dampwerende laag, grindlaag of bekisting aangebracht om de vochtbeheersing te verbeteren.

4. Thermische isolatie

Bij een kelderfundering of algemene funderingsplaat kan de thermische isolatie van het gebouw worden verbeterd. De muren op de fundering kunnen hierbij zowel thermische isolatie bieden als een extra barrière tegen vocht.

5. Kosten en duurzaamheid

De kosten en duurzaamheid van een fundering zijn ook bepalende factoren. Een paalfundering is bijvoorbeeld duurzamer dan een strokenfundering, maar vereist meer tijd en geld bij de aanleg. Het is daarom belangrijk om bij de keuze van een fundering ook rekening te houden met het budget en de levensduur van het bouwwerk.

Aanleg en uitvoering van de fundering

De aanleg van een fundering is een complex proces dat veel aandacht vereist. Bij de aanleg worden de volgende stappen genomen:

1. Voorbereiding

Bodemonderzoek: Voordat de fundering wordt aangelegd, wordt een bodemonderzoek uitgevoerd om de eigenschappen van de grond te bepalen.
Uitgraven: De grond wordt afgewerkeld en een bouwput wordt uitgegraven tot de vereiste diepte.
Bekisting: Een bekisting wordt rond de funderingsplaat of stroken geplaatst om de vorm van de fundering te bepalen.
Grindlaag: Een laag grind of steenslag wordt op de bodem van de bouwput gelegd om drainage te verbeteren.
Dampwerende laag: Arbeiders leggen een dampwerende folie op het grind om opstijgend vocht tegen te houden.
Wapening: Wapeningsnetten of staalmatten worden geplaatst om de funderingsplaat te versterken.

2. Installatie

Storten van beton: Beton wordt gelijkmatig over de hele oppervlakte gestort, verspreid en gladgestreken.
Poeren of palen: Bij een paalfundering of poerenfundering worden de palen of poeren op de juiste plaats geboord of geschroefd en met beton worden opgevuld.
Balken en wanden: Bij een paalfundering of poerenfundering worden balken of wanden op de fundering geplaatst om de belasting over te dragen naar de poeren of palen.

3. Afwerking

Uitharden: Het beton moet langzaam en gelijkmatig uitharden om scheurvorming te voorkomen.
Verwijderen van bekisting: Nadat het beton volledig is uitgehard, worden de bekistingen verwijderd.
Plaatsing van muren: De muren worden op de fundering geplaatst, op de stroken, poeren of balken. Het is belangrijk dat deze muren goed worden afgestemd op de fundering om scheuren en verzakkingen te voorkomen.

Aandachtspunten bij de aanleg van een fundering

De aanleg van een fundering is een essentieel onderdeel van het bouwproces en vereist veel aandacht voor detail. Hier zijn enkele aandachtspunten die bij de aanleg van een fundering van belang zijn:

1. Kwaliteit van de uitvoering

De kwaliteit van de uitvoering van de fundering is van groot belang. De fundering moet voldoen aan de normen en standaarden van de bouwsector. Het is daarom belangrijk om de fundering aan te leggen door een ervaren bouwbedrijf of funderingsdeskundige. Dit zorgt ervoor dat de fundering voldoet aan de eisen van stabiliteit en duurzaamheid.

2. Opvocht en vriesgevoeligheid

Bij de aanleg van een fundering is het belangrijk om rekening te houden met de gevolgen van vocht en vriezen. Vooral bij een algemene funderingsplaat is het belangrijk om een vorstrand aan te leggen van ongeveer 80 cm diep. Deze vorstrand voorkomt dat bevroren grondwater de plaat omhoog stuwt bij vriestemperaturen.

3. Gelijkmatige belasting

Het is essentieel dat de belasting van het gebouw gelijkmatig over de fundering wordt verdeeld. Bij een strokenfundering, paalfundering of poerenfundering is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de belasting gelijkmatig over de fundering wordt verdeeld, zodat er geen ongelijke zettingen of scheuren ontstaan.

4. Verzakkingen en scheuren

Bij een fundering is het belangrijk om scheuren en verzakkingen te voorkomen. Dit kan worden gedaan door een goede uitvoering van de fundering en het gebruik van geschikte materialen. Het is ook belangrijk om de fundering regelmatig te controleren op gebreken, zoals scheuren of zettingen, die kunnen wijzen op problemen met de fundering.

5. Regelmatige inspectie

Nadat de fundering is aangelegd en het gebouw is geplaatst, is het verstandig om regelmatig inspecties te laten uitvoeren. Tijdens deze inspecties worden eventuele gebreken, zoals scheuren in de muren of ongelijke zettingen, onderzocht. Dit helpt bij het voorkomen van grotere schades en het garanderen van de stabiliteit van het gebouw.

Conclusie

De keuze van de juiste fundering en de manier waarop de muren erop of eromheen worden geplaatst, zijn cruciale beslissingen bij het bouwen van een woning of bedrijfspand. De fundering vormt de basis van het gehele bouwwerk en heeft directe invloed op de stabiliteit, duurzaamheid en thermische isolatie van het gebouw. De keuze van de fundering hangt af van de bodemgesteldheid, het gewicht van het gebouw, de vochtbeheersing en de gewenste constructie.

Bij de aanleg van de fundering is het belangrijk om rekening te houden met diverse aandachtspunten, zoals de kwaliteit van de uitvoering, de gelijkmatige belasting, het voorkomen van vocht en vriezen en regelmatige inspecties. Door deze aandachtspunten te volgen, kan men ervoor zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van stabiliteit en duurzaamheid.

Het is verstandig om bij de keuze van een fundering en de aanleg ervan hulp in te schakelen van een ervaren bouwbedrijf of funderingsdeskundige. Dit zorgt ervoor dat de fundering voldoet aan de normen en standaarden van de bouwsector en dat het gebouw een lange levensduur heeft.

Bronnen

muur