Inbraak onder de fundering: Oorzaken, risico’s en maatregelen

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis voor elke woning en speelt een cruciale rol in de stabiliteit en levensduur van een gebouw. Echter, funderingsproblemen, waaronder inbraak onder de fundering, kunnen ernstige gevolgen hebben, zoals scheuren in muren, verzakkingen en zelfs gevaar voor de structuurveiligheid. In dit artikel bespreken we de oorzaken van inbraak onder de fundering, de risico’s die hiermee gepaard gaan, en de mogelijke oplossingen. De informatie is gebaseerd op recente kennis en aanbevelingen van deskundige bronnen in het veld van funderingsproblematiek en bouwtechniek.

Inleiding

Inbraak onder de fundering, ook wel funderingsverzakking genoemd, is een veelvoorkomend probleem in het bouwbedrijf, vooral in regio’s met instabiele grondstructuren zoals veen- of kleigrond. Deze vorm van inbraak ontstaat doordat de ondergrond onder de fundering zakt of verandert, waardoor de fundering haar draagkracht verliest. In Nederland, waar het klimaat verandert en droogtes vaker voorkomen, groeit het aantal woningen dat risico loopt op funderingsproblemen. Volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) lopen tussen de 487.000 en 537.000 panden momenteel verhoogd risico op verzakking, en zonder actie kan dit aantal zelfs stijgen tot 687.000.

Het herkennen van inbraak onder de fundering is belangrijk voor de veiligheid en de waarde van de woning. Dit artikel legt uit hoe inbraak zich voordoet, welke factoren hieraan bijdragen, en welke maatregelen huiseigenaren kunnen nemen om schade te beperken of te herstellen.

Oorzaken van inbraak onder de fundering

Inbraak onder de fundering ontstaat doordat de ondergrond onder de fundering zakt of verandert. Dit kan verschillende oorzaken hebben. In de volgende subsecties worden deze oorzaken uitgebreid besproken.

1. Bodemdaling

Bodemdaling is een van de belangrijkste oorzaken van inbraak onder de fundering. In Nederland is dit vooral een probleem in gebieden met veen- of kleigrond. Deze grondsoorten zijn minder stabiel en gevoelig voor inklinking. Naarmate de bodem zakt, verliest de fundering haar draagkracht, wat kan leiden tot verzakkingen en scheuren in muren of vloeren.

Veengrond is bijzonder gevoelig voor bodemdaling. Deze grond bestaat uit organisch materiaal dat, wanneer het uitdroogt, oxideren en inklinken ondergaat. Dit proces is bijzonder snel in droogere tijden. Kleigrond daarentegen krimpt en kan scheuren bij uitdroging, wat leidt tot ongelijke verzakking. Omdat de bodemopbouw nooit volledig gelijk is, kan dit resulteren in scheuren in de fundering of muren.

2. Grondwaterproblemen

Schommelingen in de grondwaterstand kunnen de stabiliteit van de fundering sterk beïnvloeden. Een hoge grondwaterstand kan ervoor zorgen dat zandgrond, die bijvoorbeeld in de bouwperiode niet goed werd verdicht, alsnog compact wordt. Dit leidt tot ongelijkmatige verzakking van de fundering.

Aan de andere kant zorgt een dalende grondwaterstand ervoor dat veengronden verder oxideren en inklinken. Kleigronden drogen uit en krimpen, wat opnieuw leidt tot ongelijke verzakking en daarmee inbraak onder de fundering. Dit proces kan langzaam verlopen, maar heeft uiteindelijk grote gevolgen voor de structuur van de woning.

3. Slechte bouwtechnieken

Oudere woningen zijn vaak geconfronteerd met funderingsproblemen die terug te voeren zijn op slechte bouwtechnieken uit de afgelopen eeuwen. In de 19e en vroege 20e eeuw werd bijvoorbeeld veel gebruikgemaakt van houten funderingen, die gevoelig zijn voor schimmel, bacteriële aantasting en rotting. Ook was het niet altijd gebruikelijk om grond goed te verdichten of waterafvoer goed te regelen, wat op lange termijn heeft geleid tot funderingsproblemen.

Bij houten funderingen kan het noodzakelijk zijn om monsters te nemen om de hardheid van het houd te bepalen en te onderzoeken of er schimmel of bacteriële aantasting is. Dit is een onderdeel van een uitgebreid funderingsonderzoek.

Risico’s van inbraak onder de fundering

Inbraak onder de fundering kan zowel kleine als grote schade veroorzaken, afhankelijk van de ernst van het probleem. In de volgende subsecties worden de belangrijkste risico’s besproken.

1. Structuurproblemen

De grootste risico’s van inbraak onder de fundering zijn gerelateerd aan de structuur van het gebouw. Wanneer de fundering niet gelijkmatig ondersteunt, kan dit leiden tot scheuren in muren, vloeren en plafonds. Deze scheuren kunnen zich snel verspreiden, vooral wanneer het probleem niet op tijd herkend en hersteld wordt.

In ernstige gevallen kan inbraak onder de fundering leiden tot een totaal verlies van de draagkracht van het gebouw. Dit kan zelfs leiden tot instorting, hoewel dit uiteraard zeldzaam is. Toch is het van groot belang om inbraak vroegtijdig te herkennen en maatregelen te nemen.

2. Verlies van woningwaarde

Een woning met funderingsproblemen heeft een lagere waarde dan een woning zonder dergelijke schade. Inbraak onder de fundering kan leiden tot aanzienlijke kosten voor herstel, wat potentiële kopers afhoudt van een aankoop. Ook verzekeraars zijn vaak terughoudend bij verzekeringen voor woningen met funderingsproblemen, wat opnieuw kan leiden tot hogere premies of beperkte dekking.

3. Gezondheidsrisico’s

Inbraak onder de fundering kan ook leiden tot gezondheidsrisico’s, vooral wanneer de fundering nat is of schimmelvorming ontwikkelt. Houten funderingen zijn bijvoorbeeld gevoelig voor schimmel, wat gezondheidsklachten kan veroorzaken bij bewoners. Ook kan natte fundering leiden tot groeiprocessen van bacteriën en schimmels, die schadelijk kunnen zijn voor de luchtkwaliteit in het huis.

Herkenning van inbraak onder de fundering

Het herkennen van inbraak onder de fundering is essentieel om schade te beperken of te herstellen. In de volgende subsecties worden de tekenen beschreven die wijzen op inbraak onder de fundering.

1. Scheuren in muren en vloeren

Een van de meest voorkomende tekenen van inbraak onder de fundering zijn scheuren in muren en vloeren. Deze scheuren kunnen zich zowel horizontaal als verticaal voordoen. Ze zijn vaak te zien in hoeken van muren, bij ramen of deuren, of langs lintvoegen.

Het is belangrijk om te onthouden dat niet elke scheur automatisch wijst op funderingsproblemen. Veel kleine scheuren zijn normaal in oudere woningen en ontstaan door samentrekking van materialen. Echter, wanneer scheuren groter worden, zich snel verspreiden of bepaalde patronen volgen, kan dit wijzen op inbraak onder de fundering.

2. Onregelmatigheden in vloeren en muren

Een andere manier om inbraak onder de fundering te herkennen is door het controleren van vloeren en muren op onregelmatigheden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer vloeren krom staan of duidelijk verlaagd zijn. Ook kunnen muren schuin staan of afwijken in hun positie.

Bij een uitgebreid funderingsonderzoek worden vloervelden en lintvoegen gemeten met een waterpas om eventuele verzakkingen sinds de bouw in beeld te brengen. Dit geeft een beter overzicht van de mate van inbraak en helpt bij het bepalen van de geschikte herstelmaatregelen.

3. Problemen met deuren en ramen

Wanneer deuren en ramen niet meer goed sluiten, kan dit een teken zijn van inbraak onder de fundering. Dit komt doordat de constructie van het huis verandert, waardoor de openingen in de muren verschuiven of verdraaien. Dit is vaak het geval in combinatie met scheuren of onregelmatigheden in de muren.

Maatregelen tegen inbraak onder de fundering

Als inbraak onder de fundering wordt herkend, is het belangrijk om actie te ondernemen om verdere schade te voorkomen of om de fundering te herstellen. In de volgende subsecties worden de mogelijke oplossingen besproken.

1. Funderingsherstel

Funderingsherstel is een essentieel onderdeel van de aanpak van inbraak onder de fundering. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de ernst van het probleem. Een veelgebruikte methode is het injecteren van hars of andere materialen in scheuren om deze te vullen en verdere uitbreiding te voorkomen.

In ernstige gevallen kan het noodzakelijk zijn om de fundering volledig te herstellen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het aanbrengen van extra funderingspalen of het verstevigen van de bestaande fundering met beton of staal. Deze maatregelen helpen bij het herstellen van de draagkracht van de fundering en voorkomen verdere verzakking.

2. Grondverbetering

Een andere manier om inbraak onder de fundering te beperken is door de grond onder de fundering te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het gebruik van funderingspalen of het injecteren van stabilisatie- of versterkingsmaterialen in de grond. Deze maatregelen helpen bij het voorkomen van verdere verzakking en het herstellen van de stabiliteit van de ondergrond.

Het is verstandig om bij grondverbetering te zorgen dat het werk wordt uitgevoerd door een ervaren aannemer of funderingsdeskundige. Dit zorgt ervoor dat de maatregelen effectief zijn en conform de laatste richtlijnen voor funderingsonderzoek worden uitgevoerd.

3. Waterbeheer

Waterbeheer is een essentieel aspect van de aanpak van funderingsproblemen. Overschot aan water rond de fundering kan leiden tot schade en verdere verzakking. Het installeren van een goed drainagesysteem kan helpen om overtollig water weg te leiden van de fundering en zo verdere schade te voorkomen.

Het is belangrijk om regelmatig het waterafvoer en de afstroming rond de fundering te controleren. Eventuele problemen met regenwater of ondergrondse waterstromen moeten snel worden opgelost om schade aan de fundering te voorkomen.

4. Professionele hulp

Bij funderingsproblemen is het vaak verstandig om professionele hulp in te schakelen. Een funderingsdeskundige of aannemer kan een uitgebreid onderzoek uitvoeren en een passend herstelplan opstellen. Dit is vooral aan te raden bij complexe of ernstige funderingsproblemen.

Het is verstandig om bij het kiezen van een aannemer of funderingsdeskundige rekening te houden met de kwaliteit van hun werk en de ervaring die zij hebben. Het is ook belangrijk dat het onderzoek wordt uitgevoerd volgens de laatste F3O-richtlijnen voor funderingsonderzoek, wat ervoor zorgt dat het onderzoek consistent en objectief is.

Preventie van funderingsproblemen

Hoewel funderingsproblemen zoals inbraak onder de fundering vaak het gevolg zijn van natuurlijke processen of oude bouwtechnieken, zijn er maatregelen die huiseigenaren kunnen nemen om risico’s te beperken.

1. Funderingscheck bij aankoop van een woning

Voor kopers is het aan te raden om bij aankoop van een woning een funderingscheck uit te voeren, vooral bij oude woningen of in risicogebieden. Een uitgebreide funderingscheck kan helpen om eventuele problemen vroegtijdig te ontdekken en maatregelen te nemen om schade te beperken.

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) biedt hierbij een quickscan aan, die een eerste indicatie geeft van het risico op funderingsproblemen. Als de quickscan aangeeft dat er kans is op funderingsschade, is het verstandig om een uitgebreid funderingsonderzoek te laten uitvoeren.

2. Regelmatige inspectie van de woning

Het is belangrijk om regelmatig de woning te inspecteren op tekenen van funderingsproblemen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer scheuren in muren, onregelmatigheden in vloeren of problemen met deuren en ramen worden opgemerkt.

Regelmatige inspecties helpen bij het vroegtijdig herkennen van inbraak onder de fundering en het nemen van passende maatregelen. Dit beperkt schade en zorgt voor een langere levensduur van de woning.

3. Bewustwording van risico’s

Bewustwording van de risico’s op funderingsproblemen is een belangrijk onderdeel van preventie. Huiseigenaren moeten weten dat funderingsproblemen vaak langzaam ontstaan en pas op een later stadium zichtbaar worden. Het is daarom belangrijk om actief te zijn bij het onderhoud van de woning en mogelijke problemen op te sporen.

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek biedt hierbij een kaart aan waarin de risicogebieden voor funderingsproblemen in Nederland worden weergegeven. Deze kaart geeft een overzicht van de gemeenten waar het meeste aantal meldingen van funderingsproblemen zijn gedaan. Huiseigenaren kunnen hiermee bepalen of ze in een risicogebied wonen en passende maatregelen nemen.

Conclusie

Inbraak onder de fundering is een serieus probleem dat huiseigenaren niet langer kunnen negeren. Het ontstaat vaak door natuurlijke processen zoals bodemdaling en grondwaterproblemen, maar ook door oude bouwtechnieken en onvoldoende waterbeheer. Het herkennen van inbraak is essentieel voor de veiligheid van de woning en de beperking van schade. Door scheuren, onregelmatigheden en problemen met deuren en ramen op te sporen, kunnen eigenaren vroegtijdig maatregelen nemen.

De aanpak van inbraak onder de fundering vereist vaak professionele hulp, zoals funderingsherstel, grondverbetering en het installeren van een goed drainagesysteem. Preventie speelt ook een belangrijke rol, bijvoorbeeld door een funderingscheck bij aankoop van een woning uit te voeren en regelmatig de woning te inspecteren. Bewustwording van de risico’s en samenwerking tussen huiseigenaren en experts zijn essentieel voor een duurzame en veilige woningbouwsector.

Bronnen

inbraak