Onderblokken voor funderingen: functie, toepassing en uitvoering

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Een goed ontworpen en correct uitgevoerde fundering is essentieel voor de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw of constructie. Onderblokken voor funderingen spelen hierin een belangrijke rol, aangezien zij ervoor zorgen dat de belasting van de constructie correct wordt overgedragen op de ondergrond. In dit artikel wordt ingegaan op de functie, toepassing en uitvoering van funderingsonderblokken, met aandacht voor de meest gebruikte materialen, technieken en situaties waarin ze toegepast worden.

Inleiding

De keuze van het juiste funderingsstelsel en de daarbij behorende ondersteunende elementen, zoals funderingsblokken, is afhankelijk van diverse factoren. Deze omvatten de draagkracht van de ondergrond, de belasting die het gebouw uitoefent, de geometrie van de constructie en eventuele aardse invloeden zoals zetting of lichte beweging van de ondergrond. Onderblokken voor funderingen dienen als een tussenlaag die ervoor zorgt dat de belasting van de bovenliggende constructie gelijkmatig wordt verspreid over de fundering. Zij vormen bovendien een ondersteuning voor elementen zoals betonpoeren of gemetselde kolommen, waardoor de draagkracht van het geheel wordt vergroot.

In de praktijk worden verschillende vormen en materialen van onderblokken gebruikt, variërend van gewoon beton tot zelfverdichtend beton of kalkzandsteen. Het gebruik van deze blokken hangt af van de vereisten van het project en de technische specificaties van de fundering. In het volgende overzicht worden de relevante aspecten van funderingsonderblokken besproken, aan de hand van de technische informatie uit betrouwbare bronnen.

Functie van funderingsonderblokken

Funderingsonderblokken dienen als een ondersteunend element dat ervoor zorgt dat de belasting van de constructie gelijkmatig wordt verspreid over de fundering. Dit is van groot belang bij constructies waarin puntlasten voorkomen, zoals onder een gemetselde kolom of in de buurt van een zware lading. In dergelijke gevallen is het aangrijpingsoppervlak van de constructie klein in vergelijking met de kracht die overgedragen moet worden.

Een funderingsblok verhoogt het draagoppervlak in de grond en zorgt zo voor een betere belastingverdeling. Hierdoor wordt de fundering steviger en is er minder risico op instorting of zetting van het gebouw. Deze blokken worden vaak gebruikt in combinatie met een betonpoer of -plaat, die op hun beurt op de blokken rusten. Het gebruik van funderingsonderblokken is daarom vooral zinvol in situaties waarin de ondergrond niet voldoende draagkracht biedt om de belasting direct te verdragen.

Toepassing van funderingsonderblokken

Funderingsonderblokken worden in verschillende situaties toegepast, afhankelijk van de aard van de constructie en de technische eisen. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende toepassingen besproken.

1. Poerenfunderingen

In het geval van poerenfunderingen wordt vaak gebruikgemaakt van funderingsblokken om het draagoppervlak te vergroten. Deze blokken worden onder de poer geplaatst, zodat de belasting van de bovenliggende constructie beter kan worden overgedragen op de ondergrond. Bij zware constructies is dit essentieel, omdat anders de fundering niet voldoende steun zou kunnen bieden.

2. Puntlasten

Bij constructies waarin puntlasten voorkomen, zoals onder een gemetselde kolom of in een ruimte met zware machines, is het gebruik van funderingsonderblokken verplicht. Hierbij is het aangrijpingsvlak van de constructie klein, waardoor de belasting niet gelijkmatig kan worden verspreid. De funderingsblokken zorgen ervoor dat de belasting op een groter oppervlak overgedragen wordt, waardoor de risico’s op instabiliteit worden verminderd.

3. Herstel van funderingen

Bij herstelprojecten van bestaande funderingen kunnen funderingsonderblokken ook gebruikt worden om de draagkracht van de ondergrond te vergroten. In dergelijke gevallen kan een extra laag of strook beton worden aangebracht onder het bestaande metselwerk, zodat de fundering weer beter in staat is om de belasting van de bovenliggende constructie te dragen. Dit is een methode die vaak wordt toegepast bij de restauratie van historische gebouwen of bij het herstellen van funderingen die zijn verslechterd door zetting of andere oorzaken.

Materialen voor funderingsonderblokken

De keuze van het juiste materiaal voor funderingsonderblokken hangt af van diverse factoren, zoals de belasting, de draagkracht van de ondergrond en de duurzaamheid van het materiaal. De meest gebruikte materialen zijn beton, kalkzandsteen en grindbeton. Hieronder wordt ingegaan op de kenmerken en toepassingen van deze materialen.

1. Betonblokken

Betonblokken worden vaak gebruikt als funderingsonderblokken vanwege hun hoge druksterkte en goede duurzaamheid. Zelfverdichtend beton is een populaire keuze in dit opzicht, omdat het zich automatisch vult in de lege ruimtes, wat het uitvoeren van het werk vereenvoudigt. Deze blokken worden meestal in een grijze kleur geleverd en hebben een gewicht van ongeveer 120 kg voor een standaardmaat van 60x60 cm en 15 cm hoog.

Betonblokken zijn geschikt voor gebruik in zowel nieuw aangelegde funderingen als bij herstelprojecten. Zij kunnen onder een betonpoer of -plaat worden geplaatst en zijn goed te gebruiken in combinatie met andere bouwmaterialen, zoals kalkzandsteen of metselstenen.

2. Kalkzandsteen

Kalkzandsteen is een ander veelgebruikt materiaal voor funderingsonderblokken. Het is een duurzaam materiaal dat goed bestand is tegen vocht en heeft een hoge druksterkte. In de praktijk wordt kalkzandsteen vaak gebruikt voor het uitvoeren van opgaand funderingswerk, waarbij een muur of poer boven de fundering wordt aangebracht om de hoogteverschillen tussen de fundering en de begane grondvloer op te vullen.

Kalkzandsteen heeft de voordeel dat het makkelijk te bewerken is en goed pasteert met cement en mortel. Dit maakt het geschikt voor zowel vuilwerk als schoonwerk bij het metselen van funderingen. Het is ook een betrouwbare keuze voor funderingen in natte of vochtige omgevingen, zoals in kelders of bij de gracht.

3. Grindbeton

Grindbeton is een mengsel van zand, grind, cement en water en wordt vaak gebruikt bij het metselen van funderingen. Het heeft een hoge druksterkte van 20 N/mm² en is geschikt voor zowel vuilwerk als schoonwerk bij funderingen en kelders. Grindbetonblokken worden vaak gebruikt in combinatie met BIA metselstenen, die eveneens uit grindbeton bestaan.

Deze blokken zijn geschikt voor zowel nieuwe funderingen als herstelprojecten en hebben de voordeel dat ze goed bestand zijn tegen zetting en slijtage. Grindbeton is ook een betrouwbare keuze bij funderingen in zandige of losse ondergronden, omdat het goed aansluit op de omgeving en weinig neiging heeft tot verslechtering.

Uitvoering van funderingsonderblokken

De uitvoering van funderingsonderblokken hangt af van de aard van het project, de soort fundering en de vereisten van de constructie. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende methoden besproken.

1. Bloksgewijs aansluiten

Bij het aansluiten van funderingsonderblokken op bestaande metselwerk of funderingen is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de blokken goed aansluiten op het bestaande onderbouw. In sommige gevallen moet het oude metselwerk of beton worden verwijderd om ruimte te maken voor de nieuwe blokken. Hierbij wordt het oude materiaal bloksgewijs verwijderd en vervolgens een nieuw aantal versnijdingen aangebracht, waarna het nieuwe metselwerk wordt aangesloten.

Dit proces is vaak nodig bij herstelprojecten van oude funderingen, waarbij de draagkracht van de ondergrond is verminderd door zetting of rotting van het hout of staal. Het nieuwe metselwerk moet dan aangesloten worden op een aanstroomlaag, die ervoor zorgt dat de blokken stevig vastzitten aan de ondergrond.

2. Geprefabriceerde betonplaatjes

Een alternatieve methode voor het uitvoeren van funderingsonderblokken is het gebruik van geprefabriceerde betonplaatjes. Deze plaatjes worden onder het bestaande metselwerk geplaatst en zijn voorzien van een aanstroming, zodat ze stevig verbonden kunnen worden met het nieuwe metselwerk. Deze methode is handig bij herstelprojecten waarbij het oude metselwerk grotendeels intact is, maar toch extra ondersteuning nodig heeft.

Geprefabriceerde betonplaatjes zijn ook geschikt voor het uitvoeren van bloksgewijs aangebrachte gewapende betonfunderingsstroken. In elk afgestort gedeelte van de strook worden verdeelwapeningen met laseinden uitgestoken, zodat er verband kan worden gemaakt met het later te storten naastliggende gedeelte. Deze methode zorgt voor een stevige en duurzame fundering die goed bestand is tegen zetting en slijtage.

3. Onderstromen en ondermetseling

Bij herstelprojecten van funderingen is het soms nodig om onderstromen of ondermetseling toe te passen. Dit is het geval wanneer de bestaande fundering niet in staat is om de belasting van de bovenliggende constructie te dragen. In dergelijke gevallen moet onder de bestaande muur bloksgewijs de grond worden weggegraven en slecht metselwerk worden verwijderd. Vervolgens wordt een nieuw aantal versnijdingen aangebracht en wordt onder het bestaande metselwerk een aanstroomlaag aangesloten.

Onderstromen en ondermetseling zijn vooral relevant bij herstelprojecten van historische gebouwen of bij funderingen die zijn verslechterd door zetting of rotting van het hout of staal. Deze methoden zorgen ervoor dat de fundering weer stevig genoeg is om de belasting van de constructie te dragen.

Technische aspecten en specificaties

De keuze van het juiste type funderingsonderblok is afhankelijk van diverse technische aspecten, zoals de druksterkte, de afmetingen, het gewicht en de draagkracht van de ondergrond. Hieronder worden enkele van de belangrijkste technische specificaties besproken.

1. Druksterkte

De druksterkte van funderingsonderblokken is een belangrijke maat voor hun draagkracht. In de praktijk worden blokken met een druksterkte van minstens 20 N/mm² gebruikt, wat voldoende is voor zowel vuilwerk als schoonwerk bij funderingen en kelders. Grindbetonblokken hebben deze druksterkte, wat hen geschikt maakt voor zware constructies en puntlasten.

2. Afmetingen en gewicht

De afmetingen van funderingsonderblokken variëren afhankelijk van de toepassing. Een typische maat is 60x60 cm bij een hoogte van 15 cm, wat geschikt is voor het uitvoeren van poerenfunderingen en het ondersteunen van gemetselde kolommen. Het gewicht van dergelijke blokken ligt rond de 120 kg, wat voldoende is om zowel de belasting van de constructie als de ondergrond te verdragen.

3. Aansluiting met de ondergrond

Voor een goede aansluiting van de funderingsonderblokken met de ondergrond is het belangrijk om een vaste en draagkrachtige ondergrond te hebben. In sommige gevallen is het nodig om een funderingsonderzoek uit te voeren om te bepalen of de ondergrond geschikt is voor een constructie van betonnen stapelblokken. Een funderingsonderzoek, ook wel ‘sonderingsonderzoek’ genoemd, meet de draagkracht van de bodem en bepaalt of er extra fundering nodig is.

Bij een instabiele of niet-vlakke ondergrond is het vaak noodzakelijk om een extra fundering aan te leggen. Deze fundering kan bestaan uit een poer, plaat of strook beton, die op hun beurt op funderingsonderblokken rusten. Deze methode zorgt ervoor dat de belasting van de constructie gelijkmatig wordt verspreid over de ondergrond en dat er geen risico is op zetting of instabiliteit.

Conclusie

Funderingsonderblokken spelen een essentiële rol bij het ontwikkelen van een stevige en duurzame fundering. Zij zorgen ervoor dat de belasting van de constructie gelijkmatig wordt verspreid over de ondergrond en dat de fundering in staat is om de benodigde ondersteuning te bieden. De keuze van het juiste type en materiaal hangt af van diverse factoren, zoals de belasting, de draagkracht van de ondergrond en de technische eisen van het project.

In de praktijk worden verschillende materialen gebruikt, variërend van beton en kalkzandsteen tot grindbeton. De uitvoering van funderingsonderblokken kan variëren van bloksgewijs aansluiten tot het gebruik van geprefabriceerde betonplaatjes of het uitvoeren van onderstromen en ondermetseling. Door het juiste type funderingsonderblok te kiezen en de juiste technieken toe te passen, kan een betrouwbare en duurzame fundering worden gerealiseerd die bestand is tegen zetting en slijtage.

Bronnen

onderblok