Onderkappen van fundering: Inzicht in techniek, risico’s en alternatieven

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Optrekkend vocht is een veelvoorkomend probleem in oude woningen en kan aanzienlijke schade veroorzaken aan muren, vloeren en de algemene leefbaarheid van een woning. Een van de drastischste en effectiefste manieren om dit probleem aan te pakken, is het onderkappen van muren. Deze methode draait om het aanbrengen van een waterkerende laag op de fundering of net boven de vloerpas om vocht te blokkeren voor het de muren kan bereiken. In dit artikel geven we een overzicht van de techniek, de werkwijze, de voordelen en nadelen, en alternatieven. Daarnaast bekijken we de kosten, de risico’s en de situaties waarin onderkappen van fundering een geschikte oplossing is.

Wat is onderkappen van fundering?

Onderkappen van muren of fundering betekent het aanbrengen van een waterkerende laag op de onderkant van een muur, direct boven de fundering. Deze laag fungeert als een barrière die voorkomt dat grondvocht via capillaire werking in de muur omhoog kruipt. Deze techniek is vooral geschikt voor het bestrijden van opstijgend vocht, ook wel bekend als optrekkend vocht. Het wordt vaak toegepast bij nieuwbouw of bij complete renovaties van oude woningen waarbij de bestaande waterkering beschadigd of afwezig is.

De werkwijze bestaat uit het ingezagen van de muur op een bepaalde hoogte (meestal 1 tot 3 cm boven de vloerpas), het verwijderen van het muuroppervlak en het aanbrengen van een vochtwerende folie of mortel. Deze methode is duidelijk ingrijpend en vereist aandacht voor stabiliteit, want er wordt gewerkt aan de fundering van het gebouw.

Wanneer is onderkappen van fundering een geschikte oplossing?

Hoewel het onderkappen van muren effectief is tegen opstijgend vocht, wordt het niet vaak toegepast. De redenen hiervoor zijn meestal technische, logistieke en kostentechnische. Echter, in bepaalde situaties is het een aantrekkelijke optie.

1. Bij nieuwbouwprojecten

Nieuwbouwprojecten zijn een ideale context voor onderkappen, omdat het vaak mogelijk is om vanaf het begin een waterkerende laag in te bouwen. In veel gevallen wordt een waterdichte folie of hydraulische mortel verwerkt direct boven de fundering. Dit zorgt voor een permanente oplossing tegen optrekkend vocht. In oude woningen, waar deze laag ontbreekt of beschadigd is, kan onderkappen als retro-techniek worden ingezet.

2. Tijdens complete renovaties

Bij complete renovaties van een woning is onderkappen vaak een realistische optie. Hoewel het een arbeidsintensieve klus is, is er tijd genoeg om voorzichtig te werken en eventuele stabiliteitsproblemen te voorkomen. Bovendien zijn schade aan de binnen- en buitenkant van de woning minder problematisch, omdat deze tijdens de renovatie toch worden vernieuwd. In deze situatie kan onderkappen worden gecombineerd met andere renovatiemaatregelen, zoals het vervangen van plafonds, het isoleren van muren of het aanbrengen van een nieuw plafond.

3. Wanneer andere methoden niet toepasbaar zijn

In sommige gevallen is het onderkappen van muren de enige haalbare oplossing. Bijvoorbeeld wanneer injecteren niet technisch haalbaar is vanwege de structuur van de muren of de aanwezigheid van spouwmuren en breuksteen. In dergelijke gevallen is onderkappen de enige manier om optrekkend vocht permanent te bestrijden.

De werkwijze van onderkappen

De werkwijze bij onderkappen is ingrijpend en vereist zorgvuldige voorbereiding. De stappen zijn als volgt:

Analyse van het vochtprobleem: Voordat onderkappen kan beginnen, is het essentieel dat de oorzaak van het vochtprobleem nauwkeurig geanalyseerd wordt. Dit betreft het type vocht, de structuur van de muren en de staat van bestaande waterkeren.
Inzaagwerkzaamheden: De muren worden net boven de vloerpas ingezagen op een hoogte van 1 tot 3 centimeter. Dit gebeurt meestal met een speciale zaagmachine.
Verwijderen van het muuroppervlak: Nadat de zaagsnede gemaakt is, wordt het muuroppervlak schoongemaakt en voorbereid voor de aanleg van de vochtwerende laag.
Aanbrengen van de waterkerende laag: Er wordt een vochtwerend laag aangebracht, zoals een folie, hydraulische mortel of halfstijf vochtscherm. Deze laag zorgt ervoor dat het vocht niet langer omhoog kan kruipen.
Afwerking: Na het aanbrengen van de waterkering, wordt de opening afgezet en het oppervlak gepleisterd of verwerkt in de bestaande afwerking.

Het gehele proces vereist zorgvuldig omgaan met stabiliteit en structuur. Daarom is het belangrijk dat deze werkzaamheden worden uitgevoerd door ervaren specialisten in vochtbestrijding.

Voordelen van onderkappen

Hoewel onderkappen een ingrijpende methode is, heeft het ook enkele duidelijke voordelen.

1. Permanente oplossing

Een van de grootste voordelen van onderkappen is dat het een permanente oplossing biedt voor optrekkend vocht. In tegenstelling tot injecteren, dat vaak een effect heeft van 10 tot 30 jaar, blijft een onderkapping effectief voor lange tijd, zolang de waterkerende laag intact blijft. Als de methode goed wordt uitgevoerd door een gekwalificeerde vakman, is het een betrouwbare en langdurige oplossing.

2. Effectieve waterkering

De aanleg van een waterkerende laag zorgt ervoor dat het vocht volledig wordt geblokkeerd. Dit vermindert het risico op schimmelvorming, muurschade en andere vochtgerelateerde problemen.

3. Betrouwbaar en gecertificeerd

Als onderkappen wordt uitgevoerd door een gekwalificeerde vochtbestrijder, krijg je vaak een garantie op de waterdichtheid van de kering. Deze garanties kunnen variëren van 10 tot wel 30 jaar, afhankelijk van de methode en de gebruikte materialen.

Nadelen van onderkappen

Ondanks de voordelen heeft onderkappen ook een aantal aanzienlijke nadelen die niet onderschat mogen worden.

1. Arbeidsintensief en tijdrovend

Onderkappen is een arbeidsintensieve klus die veel tijd in beslag neemt. Het moet meter per meter worden uitgevoerd om instabiliteit en verzakking van het gebouw te voorkomen. Daardoor is het een traag proces dat enkele weken tot maanden kan duren, afhankelijk van de omvang van het project.

2. Risico op schade en stabiliteitsproblemen

Omdat het werk wordt uitgevoerd aan de fundering van een gebouw, is er een aanzienlijk risico op stabiliteitsproblemen. Bij onervaren uitvoering kan het tot scheuren in de muren of zelfs tot instorting komen. Daarom is het essentieel om deze werkzaamheden uit te voeren door een specialist met ervaring in vochtbestrijding en bouwtechniek.

3. Hoge kosten

Onderkappen is een relatief duur proces. De kosten variëren tussen €100 en €150 per lopende meter, afhankelijk van de gebruikte materialen en de complexiteit van het project. Dit maakt het tot een duur alternatief vergeleken met andere methoden zoals injecteren, die gemiddeld ongeveer 15% goedkoper zijn.

4. Beschadiging aan binnen- en buitenkant

Bij onderkappen worden zowel de binnen- als de buitenkant van de woning beschadigd. Dit betekent dat er meestal ook sprake is van extra kosten voor het herstellen van de afwerking, zoals het schilderen van de gevel of het pleisteren van binnenmuren.

Alternatieven voor onderkappen

Hoewel onderkappen een effectieve oplossing biedt, zijn er ook alternatieven die in bepaalde gevallen beter toepasbaar zijn.

1. Injecteren van muren

Injecteren is een veel gebruikte alternatieve methode die minder ingrijpend is dan onderkappen. Bij deze methode worden gaten gemaakt in de muur op een bepaalde hoogte en wordt een vochtwerende gel of chemische barrière geïnjecteerd. Deze gel vult de poriën van de muur en vormt een barrière die voorkomt dat het vocht verder omhoog kruipt.

De voordelen van injecteren zijn dat het minder arbeidsintensief is, sneller uitgevoerd kan worden en relatief goedkoper is. Echter, de duurzaamheid van injecteren is beperkt. De effectiviteit van injecteren varieert tussen 10 en 30 jaar, afhankelijk van de kwaliteit van de gebruikte materialen en de uitvoering.

2. Gebruik van halfstijve vochtschermen of hydraulische mortel

Een andere techniek is het aanbrengen van halfstijve vochtschermen of hydraulische mortel. Deze materialen vormen een waterdichte laag op het muuroppervlak en kunnen soms als alternatief dienen voor een volledige onderkapping. Deze methoden zijn minder ingrijpend en minder duur, maar ook minder effectief in het langdurig bestrijden van opstijgend vocht.

Kosten van onderkappen van muren

De kosten van onderkappen van muren variëren afhankelijk van een aantal factoren, zoals de omvang van het project, de gebruikte materialen en de complexiteit van de uitvoering.

Prijs per lopende meter: De kostprijs voor het onderkappen van muren met een vochtwerende folie ligt tussen €100 en €150 per lopende meter.
Totaalkosten: Afhankelijk van de grootte van de woning, kunnen de totale kosten snel oplopen. Voor een typische woning van 100 m² is een budget van €10.000 tot €15.000 aan te raden.
Extra kosten: Naast de kosten voor het onderkappen zelf, moet rekening worden gehouden met extra kosten voor de afwerking van muren en plinten, en eventuele gevelherstellingen.

Het is belangrijk om meerdere offertes aan te vragen bij verschillende specialisten om de beste prijs-kwaliteitverhouding te vinden. Een kwalitatief goede uitvoering is essentieel voor de langdurige effectiviteit van de methode.

Risico’s en voorzichtigheid bij onderkappen

Onderkappen is een klus die niet zonder risico is. Het is een technisch ingrijpende methode die aandacht vereist voor stabiliteit, structuur en veiligheid. Er zijn een aantal risico’s die bij deze methode aan de orde komen:

1. Verzakking van het gebouw

Bij onjuiste uitvoering of onvoldoende stabilisatie kan het onderkappen leiden tot verzakking van de fundering of de muren. Dit kan tot scheuren in de muren of zelfs tot instorting leiden.

2. Instabiliteit door ingezagde muren

Het ingezagen van muren kan de statische stabiliteit van het gebouw verstoren. Het gebouw kan "los" komen te staan op de fundering, wat kan leiden tot structurele problemen.

3. Schade aan binnen- en buitenkant

Ondenkbaar is het dat er schade ontstaat aan de binnen- en buitenkant van het gebouw. Dit betreft zowel esthetische schade aan pleisters, schilderingen en plinten, als structurele schade aan de gevel.

4. Aanbeveling voor professionals

Vanwege de technische complexiteit en de risico’s die verbonden zijn aan onderkappen, is het sterk aan te raden om deze klus aan een ervaren specialist in vochtbestrijding over te laten. Het is niet geschikt voor zelfbouw of onervaren vaklieden.

Conclusie

Onderkappen van muren of fundering is een ingrijpende, maar effectieve methode om optrekkend vocht permanent te bestrijden. Het is vooral geschikt in situaties waarbij andere methoden niet toepasbaar zijn of wanneer het onderkappen kan worden gecombineerd met een complete renovatie van de woning. De methode biedt een langdurige oplossing, maar is arbeidsintensief, tijdrovend en kostbaar. Daarom is het belangrijk om goed te analyseren of onderkappen de meest geschikte keuze is voor de specifieke situatie van de woning.

Het is essentieel dat de klus uitgevoerd wordt door een ervaren specialist in vochtbestrijding om eventuele risico’s te minimaliseren en een duurzame oplossing te garanderen. In sommige gevallen is injecteren van muren een geschikter alternatief, vooral wanneer het onderkappen niet technisch haalbaar is of wanneer het budget beperkt is.

Voor wie te maken heeft met vochtproblemen is het verstandig om meerdere offertes aan te vragen en een grondige analyse te laten uitvoeren. Op die manier kan de meest geschikte en kosteneffectieve oplossing worden gekozen die past bij de structuur van de woning en de specifieke vochtproblematiek.

Bronnen

onderkappen