Onderkelderen en fundering: technieken, voorwaarden en praktische toepassingen

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Het onderkelderen van woningen is een populaire methode om extra woonruimte te creëren, zonder het grondoppervlak verder te belasten. Toch is dit proces geen eenvoudige verbouwing. Het vereist een diepgaand begrip van funderingsconstructies en grondtechnieken. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de technische aspecten van onderkelderen en fundering, op basis van relevante informatie uit betrouwbare bronnen in de bouwsector. We bespreken de voorwaarden, technieken, mogelijke risico’s en praktische voorbeelden van toepassing.

Inleiding

Onderkelderen is een complex proces dat zowel funderingsherstel als grondverbetering kan omvatten. Het is daarom essentieel om een grondige kennis te hebben van de ondergrond en de bestaande fundering van een gebouw voordat er een kelder wordt aangelegd. De meeste specialisten benadrukken dat een goed uitgevoerde onderkeldering niet alleen de leefruimte vergroot, maar ook de stabiliteit van de fundering kan verbeteren.

In de praktijk blijkt echter dat niet elke woning zich geschikt voor onderkeldering. Factoren zoals het grondwaterpeil, de grondsoort, de bereikbaarheid van het bouwterrein en de constructieve eigenschappen van het gebouw spelen een belangrijke rol. Daarnaast zijn er specifieke technieken en apparatuur die worden gebruikt om onderkelderingen met minimale overlast en maximale veiligheid uit te voeren.

Technieken voor onderkeldering

Een van de meest gebruikte technieken bij onderkeldering is het gebruik van de Sobu-paal®. Deze methode is ontwikkeld door Revac Specialistische Technieken BV en is vooral geschikt voor het opvangen van bestaande funderingen wanneer extra ruimte onder het gebouw wordt aangelegd. De Sobu-paal® is ontworpen voor het onderkelderen van woningen en maakt het mogelijk om de fundering te versterken zonder de bestaande structuur te belasten. Deze methode biedt bovendien het voordeel dat het met een hydraulisch druksysteem werkt dat niet groter is dan een kruiwagen. Hierdoor kunnen de werkzaamheden worden uitgevoerd in kleine ruimtes, wat de overlast voor de bewoner beperkt.

Een ander belangrijk aspect van onderkeldering is het ontwerp van de constructie. Bij een homogene bouwmassa is er sprake van een zich steeds repeterend funderingsysteem. Dit betekent dat de fundering in zo’n geval relatief eenvoudig kan worden uitgevoerd. In tegenstelling theretoeg, veroorzaken heterogene bouwstructuren, zoals liftputten, hoofd/laagconstructies of gedeeltelijke onderkelderingen, een verstoring in het funderingspatroon. Deze situaties vereisen een gedetailleerdere analyse en soms ook een aangepaste constructieve oplossing.

Bij risicovolle verbouwingen, zoals het onderkelderen van oude of zwaar belaste woningen, is het verstandig om extra veiligheidsmaatregelen in te zetten. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het afsluiten van de werkzaamheden met een extra CAR-verzekering, afhankelijk van de omvang van het project. Daarnaast wordt vaak een onafhankelijk bouwkundig adviesbureau ingezet om een nulmeting te maken. Dit rapport dient als documentatie van de bestaande toestand van het gebouw en om eventuele schade of veranderingen in kaart te brengen. Deze voorzorgsmaatregel helpt om eventuele juridische of technische geschillen te voorkomen.

Funderingsanalyse en grondonderzoek

Voor het ontwerp van een fundering is een grondonderzoek van essentieel belang. Dit onderzoek kan worden ingedeeld in een veldonderzoek en een laboratoriumonderzoek. Het veldonderzoek richt zich op de directe beoordeling van de ondergrond, terwijl het laboratoriumonderzoek de fysische en chemische eigenschappen van de grond analyseert. Deze informatie is nodig om een geschikt funderingssysteem te kiezen.

Er worden drie typen funderingen onderscheiden:

Fundering op staal (ondiep aangelegde fundering): Dit type wordt vaak gebruikt bij lichtere constructies en wanneer de ondergrond voldoende draagvermogen biedt.
Fundering op palen (diep aangelegde fundering): Bij een zwakkere ondergrond of bij zware belastingen is een fundering op palen nodig. Hierbij worden palen in de grond geplant om de belasting van het gebouw op een diepere, draagkrachtige laag te overbrengen.
Tussenvormen, zoals op putten of op grondverbetering: Deze oplossingen worden ingezet wanneer het niet mogelijk is om traditionele funderingen aan te leggen, bijvoorbeeld door ruimtelijke beperkingen of een hoge grondwaterstand.

Het draagvermogen van een fundering wordt bepaald door een aantal factoren:

De plaatselijke samenstelling van de grond: De sterkte en stabiliteit van de grond zijn cruciale parameters bij het kiezen van een funderingsmethode.
De diepte van de draagkrachtige lagen en de dikte daarvan: Hoe dieper en dikker deze lagen zijn, hoe beter het funderingssysteem kan functioneren.
De grondwaterstand: Een hoge grondwaterstand kan het funderingssysteem onder druk zetten en moet daarom goed in kaart worden gebracht.

Praktische voorbeelden en casussen

Revac Specialistische Technieken BV is actief in het funderingsherstel en onderkelderen van woningen. Het bedrijf heeft onder andere betrokkenheid bij het afdichten van een scheepsdok in Vlissingen, het funderingsherstel bij de Montevideo in Rotterdam en de realisatie van nieuwe bestemmingsmogelijkheden voor het oude sluiswachtershuis in Scheveningen. Deze projecten tonen aan dat onderkeldering en funderingsherstel niet alleen gericht zijn op woningbouw, maar ook op grotere infrastructuurprojecten.

Een ander voorbeeld is Funderingstechnieken De Coogh bv, dat al ruim een kwart eeuw actief is in de heiwereld. Het bedrijf heeft zich gespecialiseerd in funderingsherstel, heiwerken, vijzelen en onderkelderen. Het bedrijf benadrukt dat elke klus, of groot of klein, met optimale kwaliteit wordt uitgevoerd. Dit benadrukken de klantgerichtheid en de expertise van het bedrijf.

Technische uitdagingen en oplossingen

Een van de grootste uitdagingen bij onderkeldering is het verwerken van puntlasten en plaatselijke hoge belastingen. Dit komt vaak voor bij skelet- of spantbouw, waarbij specifieke delen van het gebouw extra belast worden. In dergelijke gevallen moet de fundering zijn ontworpen om deze belastingen adequaat op te vangen.

Daarnaast is de vorm van het gebouw een bepalende factor in het funderingsontwerp. Bij heterogene bouwmassen, zoals die met liftschachten, schoorstenen of gedeeltelijke onderkelderingen, is het funderingspatroon vaak verstoord. Hier is het essentieel dat de fundering is uitgevoerd met flexibele technieken en constructieve oplossingen die aansluiten bij de specifieke bouwvorm.

Voor- en nadelen van onderkeldering

Onderkeldering biedt verschillende voordelen, zoals extra leefruimte, verbeterde fundering en een waardeverhoging van de woning. Echter, de methode is niet geschikt voor elke woning. Factoren zoals het grondwaterpeil, de grondsoort, de bereikbaarheid van het bouwterrein en de constructieve eigenschappen van het gebouw bepalen of een onderkeldering technisch en economisch haalbaar is.

Een groot voordeel van de Sobu-paal®-methode is dat de werkzaamheden relatief eenvoudig kunnen worden uitgevoerd. Het gebruik van een compacte machine zorgt voor een minimale overlast voor de bewoner. Daarnaast zijn er geen ingrijpende veranderingen nodig in de bestaande plannen voor renovatie of herstel. Dit maakt de methode geschikt voor zowel particuliere projecten als voor aannemers en grotere organisaties.

Aan de andere kant zijn er ook risico’s verbonden aan onderkeldering. Deze omvatten mogelijke grondverschuivingen, verlies van stabiliteit van het gebouw en schade aan burenwoningen. Daarom is het essentieel dat er een gedetailleerde planning wordt gemaakt, inclusief een grondonderzoek, constructieberekeningen en een duidelijke communicatie met de betrokken partijen.

Samenwerking tussen partijen

Onderkeldering is een project dat vaak meerdere partijen betreft, zoals aannemers, architecten, constructeurs en bouwkundige adviesbureaus. Het is belangrijk dat er een goed overleg is tussen deze partijen om eventuele problemen op tijd te detecteren en op te lossen. In de beginfase van het project wordt intensief samengewerkt om te zorgen voor een goed functionerende fundering en een veilige uitvoering van de onderkeldering.

Daarnaast is het verstandig om ook contact te leggen met buren. In sommige gevallen kan een onderkeldering invloed hebben op de stabiliteit van aangrenzende woningen. Door een nulmeting en een rapportage te maken, kan worden voorkomen dat er later onduidelijkheid of geschillen ontstaan.

Kosten en prijsvorming

De kosten van een onderkeldering hangen af van verschillende factoren, zoals de omvang van het project, de complexiteit van de fundering, de benodigde apparatuur en de benodigde versterkingen. Een schetsplan wordt meestal gemaakt om een duidelijke visie te krijgen op het project. Vervolgens worden de tekeningen en constructieberekeningen opgesteld. Een open begroting wordt opgemaakt, waarin de kosten voor materiaal, arbeid en eventuele verzekeringen worden verwerkt.

De keuze voor een volledige onderkeldering of alleen het casco plaatsen beïnvloedt ook de kosten. Een volledige onderkeldering omvat het aanleggen van een kelder, de installatie van elektriciteit, sanitair en eventueel een keldertrap. Een casco plaatsen beperkt zich tot het aanleggen van de fundering voor de kelder, zonder verdere inrichting.

Veiligheid en verzekering

Voor risicovolle verbouwingen wordt vaak een extra CAR-verzekering afgesloten. Deze verzekering biedt een extra laag van bescherming tegen eventuele schade of aansprakelijkheid. Het is verstandig om vooraf te overleggen met de verzekeraar over de voorwaarden en de omvang van de verzekering.

Daarnaast is het belangrijk om een onafhankelijk bouwkundig adviesbureau in te zetten voor het maken van een nulmeting. Dit rapport dient als documentatie van de bestaande toestand van het gebouw en om eventuele schade of veranderingen in kaart te brengen. Deze voorzorgsmaatregel helpt om eventuele juridische of technische geschillen te voorkomen.

Conclusie

Onderkeldering is een complex proces dat zowel funderingsherstel als constructieve aanpassingen kan omvatten. Het vereist een grondige kennis van de ondergrond, de bestaande fundering en de technische aspecten van het gebouw. Met moderne technieken zoals de Sobu-paal® en een goed uitgevoerde planning kan onderkeldering met minimale overlast worden uitgevoerd. Echter, niet elke woning is geschikt voor onderkeldering, en het is daarom essentieel om een gedetailleerd grondonderzoek uit te voeren.

De samenwerking tussen aannemers, architecten, constructeurs en bouwkundige adviesbureaus is van groot belang om eventuele problemen op tijd te detecteren en op te lossen. Ook het overleg met buren en de opname van een nulmeting zijn belangrijke stappen om eventuele geschillen te voorkomen.

Onderkeldering biedt voordelen zoals extra leefruimte, een verbeterde fundering en een waardeverhoging van de woning. Echter, het is een project dat aandacht vraagt voor technische, juridische en veiligheidsaspecten. Door voorzichtige planning, kwaliteitscontrole en goede communicatie kan een onderkeldering een waardevolle verbouwing worden die zowel functioneel als esthetisch is.

Bronnen

onderkelderen