Ondiepe fundering maken: Factoren, technieken en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Een ondiepe fundering is vaak de meest logische keuze wanneer de ondergrond stabiel en draagkrachtig is. Het is een economische en efficiënte oplossing, vooral voor lichtere constructies zoals tuinmuurtjes, gazons of kleinere uitbreidingen. Toch vereist het het aanleggen van een ondiepe fundering een goed begrip van de onderliggende technieken, materialen en aandachtspunten om ervoor te zorgen dat de constructie stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid biedt. In dit artikel worden de essentiële aspecten van het maken van een ondiepe fundering besproken, met aandacht voor de toepassing, de stappen bij de uitvoering en mogelijke valkuilen.

Wat is een ondiepe fundering?

Een ondiepe fundering is een bouwfundament dat in de directe omgeving van het bouwwerk wordt aangelegd, meestal tot een diepte van maximaal 1 meter. Deze funderingen zijn ontworpen om de belasting van het gebouw of constructie direct op een stabiele bodemlaag te overbrengen, zonder diepere interventies in de grond nodig te hebben. Ondiepe funderingen worden vaak gekozen in gebieden met goede bodemstabiliteit, waar geen sprake is van overstromingsgevaar of hellingen.

Ondiepe funderingen zijn geschikt voor lichte constructies zoals:

Tuinmuurtjes (tot 40 cm hoogte)
Gazons of opsluitbanden
Kleinere uitbreidingen of aanbouwen
Betonconstructies met beperkte belasting

Het voordeel van ondiepe funderingen is dat ze relatief eenvoudig uit te voeren zijn, goedkoper zijn dan diepe funderingen en vaak kunnen worden uitgevoerd met standaard bouwmateriaal. Toch zijn er ook belangrijke technische aandachtspunten om te verzekeren dat de fundering optimaal functioneert.

Wanneer is een ondiepe fundering de juiste keuze?

De keuze voor een ondiepe fundering hangt af van verschillende factoren die in kaart moeten worden gebracht voordat met de bouw begonnen wordt. Deze factoren zijn van essentieel belang om de stabiliteit en duurzaamheid van het bouwwerk te waarborgen.

1. Bodemgesteldheid

De kwaliteit van de bodem is de belangrijkste factor bij het kiezen van een fundering. In gebieden met stabiele en draagkrachtige grond (zoals zand of leem) is een ondiepe fundering meestal voldoende. In tegenstelling tot dat, in gebieden met zachte of slechte bodem (zoals veen of zandige grond met weinig drukverdeelende eigenschappen) kan een ondiepe fundering leiden tot verzakkingen of instabiliteit. In dergelijke gevallen is vaak een diepe fundering of een paalfundering een betere keuze.

2. Belasting van het bouwwerk

De hoeveelheid belasting die de fundering moet dragen bepaalt ook of een ondiepe fundering voldoet. Voor lichte constructies zoals tuinmuurtjes, gazons of kleinere aanbouwen is een ondiepe fundering voldoende. Voor zwaardere constructies, zoals een uitbreiding van een woning of een woning op meerdere verdiepingen, is het vaak nodig om een diepere fundering aan te leggen.

3. Klimatologische omstandigheden

In regio’s waar regelmatig gebeurt met vorst of overstromingen, is het belangrijk om rekening te houden met de invloed van klimatologische omstandigheden op de fundering. Een fundering die niet onder de vorstgrens ligt, kan in de winter opvriezen en schade aan de structuur veroorzaken. In overstromingsgebieden is een ondiepe fundering vaak ongeschikt, omdat de grond tijdens overstromingen kan losraken of wegspoelen.

4. Hoogte van het grondwater

Als het grondwater dicht bij de oppervlakte ligt, kan een ondiepe fundering problemen veroorzaken. Het vocht kan leiden tot verzakkingen, rotting van hout of andere materialen en kan de sterkte van de fundering ondermijnen. In dergelijke gevallen is het nodig om extra maatregelen te nemen, zoals een goed gepland afwateringssysteem of een diepere fundering.

Technische aandachtspunten bij het maken van een ondiepe fundering

Het maken van een ondiepe fundering vereist zorgvuldig plannen en uitvoering. Hieronder worden de belangrijkste technische aandachtspunten besproken, gebaseerd op praktische stappen en materialen die in de bronnenuitspraken worden genoemd.

1. Voorbereiding van de gracht

Voor een ondiepe fundering is het essentieel om een goed voorbereide gracht aan te leggen. De gracht moet worden gegraven tot een diepte van minimaal 60 cm, zodat de fundering onder de vorstgrens ligt. Dit voorkomt dat de grond opvriest in de winter, wat schade kan veroorzaken aan de fundering. De breedte van de gracht hangt af van de belasting van het bouwwerk. Voor lichte constructies is een breedte van 60 cm vaak voldoende.

2. Vulling en afwatering

Om ervoor te zorgen dat het water snel wegtrekt en geen schade veroorzaakt, is het belangrijk om een laagje kiezels of fijn zand onder de fundering te steken. Deze laag fungeert als een afwateringssysteem en helpt bij het verdelen van de druk gelijkmatig over de fundering. Een onvoldoende of verkeerd aangelegd zandbed kan leiden tot ongelijke drukverdeling en eventueel schade aan de fundering.

3. Wapening

Het gebruik van wapening is een belangrijke technische aandachtspunt. In de meeste gevallen is het nodig om de fundering te versterken met stalen wapening. Dit voorkomt het ontstaan van scheuren en zorgt ervoor dat de fundering sterker is. Het ontbreken van wapening is een veelvoorkomende fout bij het aanleggen van funderingen en kan leiden tot problemen in de toekomst.

4. Betonkwaliteit en uitvoering

Voor de fundering wordt meestal beton gebruikt. Het beton moet correct worden gemengd en gelijkmatig verdeeld in de gracht. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het beton goed aangetap wordt en dat eventuele luchtbellen worden verwijderd. Dit kan gedaan worden met een trilnaald of een handige trilboor. Het beton moet ook voldoende tijd krijgen om uit te harden voordat er op wordt gebouwd. Dit zorgt voor een stevige en duurzame fundering.

5. Alternatieve methoden zonder bekisting

Het is mogelijk om een fundering zonder bekisting aan te leggen, maar dit vereist extra voorbereiding en aandacht voor de vormgeving. In plaats van een traditionele bekisting kan de fundering worden afgebakend door middel van houten pennen of touw. Het is echter belangrijk om ervoor te zorgen dat het beton gelijkmatig wordt verdeeld en dat het voldoende stevigheid heeft. Het gebruik van afstandshouders voor de wapening is hierin belangrijk om ervoor te zorgen dat het beton de wapening goed omhult.

Stappenplan voor het maken van een ondiepe fundering

Bij het maken van een ondiepe fundering kan men volgen een gestructureerd stappenplan. Hieronder volgt een overzicht van de stappen die genoemd worden in de bronnen, op basis van praktische stappen en technische aandachtspunten.

Stap 1: Voorbereiding

Markeer het terrein waarop de fundering moet komen.
Graaf een gracht met een diepte van minimaal 60 cm en een breedte die afhankelijk is van de belasting van het bouwwerk.
Strooi een laagje kiezels of zand in de gracht voor afwatering.

Stap 2: Vormgeving en wapening

Zet wapening in de gracht. De wapening moet zorgvuldig worden aangebracht zodat het beton het goed omhult.
Zorg ervoor dat de wapening niet te dicht bij de onderkant of bovenkant van de fundering ligt. Gebruik afstandshouders om de wapening goed te positioneren.

Stap 3: Beton gieten

Verdeel het beton gelijkmatig in de gracht.
Gebruik een trilnaald of trilboor om luchtbellen te verwijderen.
Stamp het beton aan zodat het goed stevig wordt.

Stap 4: Uitharden en afwerken

Laat het beton voldoende uitharden. Meestal is dit een periode van 28 dagen.
Controleer de vorm en het niveau van de fundering voordat er op wordt gebouwd.

Veelvoorkomende fouten bij het maken van een ondiepe fundering

Hoewel het maken van een ondiepe fundering in principe eenvoudig is, zijn er ook veel voorkomende fouten die kunnen leiden tot problemen in de toekomst. Hieronder worden de belangrijkste fouten genoemd, op basis van de bronnen.

1. Onvoldoende diepte

Een fundering die niet onder de vorstgrens ligt, kan opvriezen in de winter, wat schade aan de structuur kan veroorzaken. Het aanleggen van een fundering die minder dan 60 cm diep is, is daarom vaak een fout die moet worden vermeden.

2. Incorrecte breedte

Een te smalle fundering kan het gewicht van het bouwwerk niet goed opvangen, wat leidt tot verzakkingen of scheuren. Het is belangrijk om de breedte van de fundering te berekenen op basis van de belasting die het bouwwerk moet dragen.

3. Geen wapening

Het ontbreken van wapening is een veelvoorkomende fout bij het aanleggen van funderingen. Het vermindert de sterkte van de fundering en verhoogt het risico op scheuren of instabiliteit. Het is daarom verstandig om altijd wapening toe te passen bij het aanleggen van een fundering.

4. Onvoldoende zandbed

Een slecht aangelegd zandbed kan leiden tot ongelijke drukverdeling en schade aan de fundering. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het zand goed verdicht is en dat het een goede ondergrond vormt voor het beton.

Conclusie

Het maken van een ondiepe fundering is een essentiële stap in de bouw van lichte constructies zoals tuinmuurtjes, gazons of kleinere uitbreidingen. Ondiepe funderingen zijn vaak een kostenefficiënte en eenvoudige keuze, maar vereisen wel een goed begrip van de technische aandachtspunten. Het is belangrijk om rekening te houden met de bodemgesteldheid, belasting, afwatering en wapening om ervoor te zorgen dat de fundering stabiel, duurzaam en veilig is. Door de juiste stappen te volgen en eventuele fouten te vermijden, kan men zorgen voor een stevige basis voor elke constructie.

Het is verstandig om bij complexere projecten of onzekerheden in de bouwadviezen van een bouwkundige of aannemer in te winnen. Dit helpt om eventuele risico’s te vermijden en zorgt ervoor dat de fundering voldoet aan de bouwvoorschriften en veiligheidseisen.

Bronnen

ondiep