Fundering op staal: Uitleg, toepassing en aandachtspunten voor bouwprojecten

Bij het bouwen of renoveren van een woning is de fundering de basis van de gehele constructie. De keuze voor de juiste funderingmethode hangt af van diverse factoren, zoals de belasting van het gebouw, de kwaliteit van de ondergrond en het budget. In Nederland is de fundering op staal een veelgebruikte techniek, vooral bij lichtere en middelzware constructies. Deze methode is eenvoudig, kostenefficiënt en geschikt voor een grote variëteit aan bouwprojecten, mits de ondergrond voldoende draagkrachtig is.

In dit artikel leggen we de term "fundering op staal" uit, bespreken we de opbouw van zo’n fundering en geven we aandachtspunten en mogelijke problemen. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen en praktijkgerichte toepassingen die vaak voorkomen in de Nederlandse bouwpraktijk.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingsmethode waarbij de muren of dragende constructies van een gebouw rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rusten. Deze methode wordt ook wel ondiepe fundering genoemd. Het betreft dus een constructie die niet ver in de grond wordt aangelegd, maar wel veilig en stabiel op een stevige ondergrond staat.

De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het gebruik van het metaal staal. De benaming komt historisch van het Oudgermaans "stal" en Oudfrans "estal", wat betekent: "stand", "vaste plaats" of "opstaan". In de context van de fundering betekent dit dus: op een stevige ondergrond. Vroeger werd de bodem bij de aanvang van de bouw afgegraven tot het funderingsniveau en werd een deskundige geraadpleegd die de "staal" (monster) van de grond beoordeelde en adviseerde of deze ondergrond geschikt was om op te bouwen.

Een fundering op staal is vooral geschikt wanneer de bodem voldoende draagkrachtig is en de belasting van het bouwwerk beperkt is. Het is een populaire keuze voor woningen, schuren, garages en kleinere commerciële gebouwen.

Hoe werkt een fundering op staal?

De opbouw van een fundering op staal bestaat uit meerdere stappen. De volgende fase is essentieel om ervoor te zorgen dat de fundering veilig en duurzaam is.

1. Grondonderzoek

Voordat er een fundering op staal kan worden aangelegd, is een grondonderzoek nodig. Dit onderzoek, ook wel een sonderingsonderzoek genoemd, bepaalt of de ondergrond voldoende draagkracht heeft om het gewicht van het gebouw te dragen. De draagkracht van de grond wordt bepaald door middel van sonderingen, die in het grondoppervlak worden geperst tot een draagkrachtige laag is bereikt.

De resultaten van het onderzoek bepalen niet alleen of een fundering op staal mogelijk is, maar ook de benodigde diepte en breedte van de funderingsplaat of stroken.

2. Uitgraven van de bouwput

Als de ondergrond geschikt is, wordt de bouwput uitgegraven. De bovenste, minder stabiele grondlagen worden verwijderd totdat de draagkrachtige laag is bereikt. Deze laag kan bijvoorbeeld zand of stevige klei zijn.

Het is belangrijk dat de bouwput voldoende diep is om opvriezen te voorkomen. In Nederland is het raadzaam om de fundering minstens 60 cm diep aan te leggen, afhankelijk van de grondwaterstand en de bodemgesteldheid.

3. Aanbrengen van de funderingsplaat of stroken

Afhankelijk van het ontwerp en het type bouwwerk, wordt een funderingsplaat of strokenfundering geplaatst.

• Betonstroken: Dit zijn doorlopende stroken onder dragende muren. Ze zorgen voor een gelijkmatige verdeling van de belasting.
• Funderingsplaten: Dit zijn gewapende betonplaten die de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdelen. Deze worden vaak gebruikt bij lichtere constructies, zoals vrijstaande huizen en rijtjeshuizen.
• Poerenfundering: Betonnen blokken onder specifieke punten, zoals kolommen of hoeken van het gebouw.

De funderingsplaat of stroken worden meestal gemaakt van gewapend beton en zijn zo ontworpen dat de belasting gelijkmatig wordt verdeeld. Dit voorkomt verzakkingen en scheuren in de fundering.

4. Constructie opbouwen

Nadat de funderingsplaat of stroken zijn geplaatst, kan de opbouw van het bouwwerk beginnen. De fundering wordt afgewerkt met een dampremmende laag en eventueel een opbouw van metselwerk of muren.

Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van de bouwnormen en dat de afwerking voldoende is om lekkage of schimmelvorming te voorkomen.

Voordelen van fundering op staal

De keuze voor een fundering op staal biedt diverse voordelen, waardoor het een populaire keuze is in de Nederlandse bouwpraktijk.

1. Lage kosten

Een fundering op staal is vaak goedkoper dan andere funderingstypen, zoals heipalen of schroeffunderingen. De reden hiervoor is dat er geen extra materialen of complexe technieken nodig zijn. Een funderingsplaat of strokenfundering kan meestal snel worden aangelegd, wat bijdraagt aan de kostenefficiëntie.

2. Eenvoudige uitvoering

De uitvoering van een fundering op staal is relatief eenvoudig, wat betekent dat het sneller kan worden aangelegd. Dit is een voordeel bij bouwprojecten waarbij de bouwtijd beperkt is of waarbij het budget strikt is.

3. Grote toepassingsmogelijkheden

Een fundering op staal is geschikt voor een groot aantal bouwprojecten, zoals woningen, aanbouwen en kleine commerciële gebouwen. Het is een flexibele oplossing die kan worden afgestemd op de specifieke eisen van het bouwwerk en de ondergrond.

4. Duurzaamheid

Bij correct ontwerp en uitvoering kan een fundering op staal tientallen jaren meegaan, vaak net zo lang als de levensduur van het bouwwerk zelf. Dit maakt het een duurzame keuze die weinig onderhoud vereist.

Toepassingsgebieden

Fundering op staal is niet in elke situatie geschikt, maar het is een veelgebruikte methode in de Nederlandse bouwpraktijk. Hieronder geven we een overzicht van de toepassingsgebieden.

1. Woningen en kleine gebouwen

Fundering op staal is ideaal voor vrijstaande huizen, rijtjeswoningen en kleinere commerciële gebouwen. Deze methode is geschikt wanneer de ondergrond voldoende draagkrachtig is en de belasting van het bouwwerk beperkt is.

2. Aanbouwen

Voor aanbouwen zoals serres, garages en uitbreidingen van bestaande woningen is fundering op staal een eenvoudige en kostenefficiënte keuze. De fundering kan snel worden aangelegd zonder het bestaande bouwwerk te belasten.

3. Industriële en commerciële gebouwen

Kleine industriële of commerciële gebouwen kunnen vaak gebruik maken van fundering op staal, mits de bodem voldoende draagkrachtig is. Deze methode is geschikt voor lichte constructies, zoals magazijnen en productieruimtes.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Hoewel fundering op staal een populaire en betrouwbare methode is, zijn er wel enkele aandachtspunten die bij de keuze en uitvoering van de fundering in overweging moeten worden genomen.

1. Draagkracht van de ondergrond

De draagkracht van de ondergrond is cruciaal voor de keuze van een fundering op staal. Als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft, kan het gebouw verzakken of scheuren. Het is daarom belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren voordat de fundering wordt aangelegd.

2. Grondzettingen

Grondzettingen kunnen optreden als de ondergrond niet homogeen is of als er sprake is van verschillende grondlagen met verschillende drukverdelingen. Dit kan leiden tot scheuren in de fundering of in het gebouw zelf.

3. Grondwaterstand

Een hoge grondwaterstand kan leiden tot optrekkend vocht en instabiliteit van de fundering. Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering voldoende diep is aangelegd om opvriezen te voorkomen en dat er een goed afvoerstelsel is in het bouwwerk.

4. Klimaatveranderingen

Klimaatveranderingen zoals droogte of regen kunnen de ondergrond beïnvloeden, wat kan leiden tot verschuivingen of scheuren in de fundering. Het is daarom aan te raden om bij het bouwen of renoveren een grondanalyse uit te voeren en eventueel grondverbetering toe te passen. Dit zorgt voor een betere stabiliteit van het bouwwerk en voorkomt mogelijke schade in de toekomst.

Problemen bij fundering op staal

Hoewel funderingen op staal een populaire keuze zijn, kunnen er verschillende problemen optreden.

1. Verzakking

Verzakking kan optreden als de ondergrond niet stevig genoeg is. Dit kan gebeuren als de grond te veel samenperst onder het gewicht van het gebouw, vooral als er sprake is van slechte bodemgesteldheid. Dit kan leiden tot scheuren in de muren of instabiliteit van het bouwwerk.

2. Grondbewegingen

Veranderingen in de vochtigheid of temperatuur kunnen de ondergrond beïnvloeden, wat kan leiden tot verschuivingen of scheuren in de fundering. Dit is vooral het geval in veengebieden of bij zachte klei. In dergelijke situaties is een paalfundering vaak een betere keuze.

3. Onvoldoende diepte

Een onvoldoende diepte van de fundering kan leiden tot opvriezen, wat schade kan veroorzaken aan de fundering en het bouwwerk. Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering minstens 60 cm diep is aangelegd en dat de afwerking voldoet aan de normen.

Alternatieven voor fundering op staal

Wanneer een fundering op staal niet geschikt is, zijn er alternatieven beschikbaar. De keuze van de juiste methode hangt af van de draagkracht van de ondergrond, de belasting van het gebouw en andere factoren.

1. Paalfundering

Een paalfundering is geschikt voor zachte ondergronden, zoals veen of losse klei. Paalfundering maakt gebruik van palen die in diepere, stabiele grondlagen worden verankerd. Deze methode is duurder dan fundering op staal, maar biedt meer stabiliteit in problematische gronden.

2. Schroeffundering

Schroeffundering is een moderne methode waarbij schroefpalen worden gebruikt om het gewicht van het gebouw te dragen. Deze methode is geschikt voor lichtere constructies en is relatief snel en eenvoudig uit te voeren.

3. Stropwanden

Stropwanden zijn een alternatief voor fundering op staal bij zware constructies of in problematische gronden. Deze methode maakt gebruik van diepe wanden die de belasting van het gebouw over een groter oppervlak verdelen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de Nederlandse bouwpraktijk. Het is een eenvoudige, kostenefficiënte en betrouwbare methode voor het funderen van lichte en middelzware constructies. De methode is echter afhankelijk van de draagkracht van de ondergrond en is daarom niet in iedere regio toepasbaar. In zandige gebieden is de fundering op staal een uitstekende keuze, terwijl in klei- of veengronden vaak een paalfundering wordt gebruikt.

Bij het bouwen of renoveren is het belangrijk om rekening te houden met de gevoeligheid van funderingen op staal voor klimaatveranderingen. Het is daarom aan te raden om bij het bouwen of renoveren een grondanalyse uit te voeren en eventueel grondverbetering toe te passen. Dit zorgt voor een betere stabiliteit van het bouwwerk en voorkomt mogelijke schade in de toekomst.

De opbouw van een fundering op staal vereist een grondonderzoek, het uitgraven van de bouwput, het aanbrengen van de funderingsplaat of stroken en de opbouw van het bouwwerk. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van de bouwnormen en dat de afwerking voldoende is om lekkage of schimmelvorming te voorkomen.

Met de juiste voorbereiding en uitvoering kan een fundering op staal jarenlang meegaan en een stevige basis vormen voor het bouwwerk. Door de voordelen en aandachtspunten te begrijpen, kunnen bouwmeesters, woningbouwers en bouwbedrijven een verstandige keuze maken voor hun bouwproject.

Bronnen

1. Fundering op staal
2. Fundering op staal
3. Soorten funderingen
4. Op staal funderen
5. Fundering op staal