Piketten en Palen in Funderingen: Technieken, Materiaalkeuze en Toepassingen

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Een stabiele fundering is de basis voor iedere bouw- of renovatieproject. Zowel in particuliere woningen als in commerciële projecten speelt de keuze van de funderingsmethode een cruciale rol in de levensduur en veiligheid van het gebouw. In dit artikel bespreken we uitgebreid de rol van piketten en palen bij funderingen. We richten ons op de technische aspecten, materiaalkeuze, toepassingsgebieden, en de praktische stappen die worden genomen bij het uitvoeren van een fundering met piketten en palen. Al het gegeven materiaal is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit de bouwsector, zoals bouwbedrijven, meetdiensten en houtleveranciers.

Wat zijn piketten en palen in de context van funderingen?

Piketten en palen vormen een essentiële ondersteuning in funderingsprojecten. Ze worden gebruikt om de fundering op de juiste hoogte te houden, om de bekisting te stabiliseren, en om de belasting van het gebouw goed op de ondergrond te verdelen. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste functies van piketten en palen bij funderingen:

Stabilisatie van bekisting: Bij het maken van een fundering wordt vaak gebruikgemaakt van een houten bekisting. Piketten worden in de grond geslagen om te voorkomen dat de bekisting tijdens het storten van beton instort.
Hulp bij uitgraving: Piketten worden gebruikt om de afmetingen van de fundering nauwkeurig uit te zetten. Ze dienen als referentiepunten voor de uitgraving en de verdere constructie.
Ondersteuning van constructies: Zowel piketten als palen kunnen worden gebruikt om constructies, zoals vlonders of speeltoestellen, op een stabiele basis te plaatsen.
Fundering op palen: In sommige grondomstandigheden is een fundering op palen nodig. Hierbij worden palen in de grond gedreven tot een draagkrachtige laag. De palen dragen vervolgens de belasting van het gebouw.

Piketten worden vaak gemaakt van hardhout, zoals azobé, vanwege hun sterkte en duurzaamheid. Dit maakt ze geschikt voor gebruik zowel boven als onder de grond.

Materiaalkeuze: Waarom hardhout?

Hardhout is een populaire keuze voor piketten en palen in funderingsprojecten vanwege de combinatie van sterkte, duurzaamheid en bestendigheid tegen weersinvloeden. In de SOURCE DATA is duidelijk te lezen dat azobé een veelgebruikt materiaal is. Hieronder geven we een overzicht van de kenmerken van azobé-hout:

Kenmerken van azobé-hout

Kleur: Azobé heeft een rode tot chocoladebruine kleur.
Duurzaamheid: Azobé behoort tot duurzaamheidsklasse 1, wat betekent dat het onder en boven de grond tot 20 tot 25 jaar meegaat.
Dichtheid en sterkte: Het hout is relatief zwaar en sterk, wat het geschikt maakt voor zware constructies.
Vergrijzing: Tijdens gebruik onder invloed van weersinvloeden zal het hout uiteindelijk vergrijzen. Dit heeft geen invloed op de sterkte, maar wel op het uiterlijk.
Verwerken: Azobé is wat onrustig en vereist dus snelle verwerking na levering. Verwerking tot eindproduct moet snel gebeuren om scheuren of vervormingen te voorkomen.

Deze eigenschappen maken azobé een betrouwbare keuze voor piketten en palen in funderingsprojecten. In de praktijk worden hardhouten piketpaaltjes van 40x40x400 mm vaak gebruikt. Deze afmeting is geschikt voor funderingsprojecten waarbij de paal in de grond geslagen wordt om onderliggers of vlonders op hun plaats te houden.

Funderingssystemen: Op metselwerk of op palen?

In Nederland zijn verschillende funderingssystemen in gebruik. Twee veelvoorkomende systemen zijn fundering op metselwerk en fundering op palen. Beide systemen worden gekozen afhankelijk van de grondomstandigheden, de belasting van het gebouw, en de leeftijd van het object.

Fundering op metselwerk

Fundering op metselwerk is een traditionele methode die vaak wordt gebruikt in historische gebouwen. Bij deze methode wordt het gewicht van het gebouw verdeeld over een brede strook metselwerk. De metselstenen zijn doorgaans klinker- of kalkzandstenen. Een typisch kenmerk van deze funderingsmethode is dat de metselstenen aan beide zijden iets verschoven zijn (zo’n ¼ steen), wat extra stevigheid biedt en schuifspanningen vermindert.

Voordeel van deze methode is dat de fundering gelijkmatig belasting kan dragen, wat gunstig is in stabiele grond. Nadeel is dat deze methode niet geschikt is in zandige of veengebieden, waar een fundering op palen vaak beter presteert.

Fundering op palen

Fundering op palen wordt vaak toegepast in gebieden met onstabiele grond, zoals veen, zand of ziltgrond. Hierbij worden palen in de grond gedreven tot een draagkrachtige laag, zoals een zandlaag of een leemlaag. De palen dragen vervolgens de belasting van het gebouw.

Er zijn twee hoofdvormen van fundering op palen: op kleef en op stuit.

Fundering ‘Op kleef’

Bij deze methode wordt een paal in de grond gedreven tot deze niet verder wil. De draagkracht wordt hierbij ontleend aan de wrijving en adhesie van de grond langs de omtrek van de paal. Positieve kleef ondersteunt de draagkracht van de paal, terwijl negatieve kleef extra belasting kan opleveren als grondlagen inklinken. Negatieve kleef kan leiden tot verzakkingen van het gebouwde, wat een risico is op schade aan muren, vloeren en andere constructies.

Fundering ‘Op stuit’

Bij deze methode wordt de paal gedreven tot een draagkrachtige grondlaag, zoals een zandlaag. De draagkracht wordt hierbij vooral ontleend aan de steun op de ondergrond, in plaats van aan de wrijving of adhesie. Deze methode is betrouwbaarder, maar vereist een grondsonderzoek om te bepalen waar de draagkrachtige laag zich bevindt.

Beide methoden kunnen worden ondersteund door het gebruik van piketten bij het uitvoeren van de fundering. Piketten worden gebruikt als referentiepunten en helpen bij het zetten van de bekisting en het uitzetten van de paalposities.

Praktische stappen bij het maken van een fundering met piketten en palen

Het uitvoeren van een fundering is een complex proces dat meerdere stappen omvat. Hieronder geven we een overzicht van de praktische stappen die worden genomen bij het maken van een fundering met piketten en palen. Deze stappen zijn gebaseerd op informatie uit de SOURCE DATA, met name bronnen [1], [5], en [7].

Stap 1: Uitzetten van de fundering

Bepaal waar de fundering moet komen.
Gebruik een bouwraam als uitgangspunt voor de uitzet.
Zet de hoeken uit en plaats piketpaaltjes om deze te markeren.
Controleer de afmetingen en de hoogte van de fundering op basis van de constructeursaanduidingen.

Stap 2: Uitgraven van de fundering

Graaf de funderingsput uit tot minimaal 600 mm onder maaiveld.
Dit voorkomt dat de fundering in de winter opvriest.
Zorg dat de breedte en hoogte van de fundering overeenkomen met de aanduidingen van de constructeur.

Stap 3: Maken van de houten bekisting

Plaats plaatmateriaal en druk het iets in de grond.
Zet piketten in de grond om de bekisting te versterken. Plaats deze om de 600 mm.
Voeg een schuine lat toe vanaf de bovenkant van een piket naar een ander piket om extra stevigheid te geven.
Zorg dat de piketten voldoende stevig zijn om te voorkomen dat de bekisting uiteenklapt tijdens het storten van beton.

Stap 4: Storten van de fundering

Stort beton in de bekisting.
Zorg dat het beton gelijkmatig is verdeeld en geen luchtbellen bevat.
Laat het beton drogen volgens de aanbevelingen van de constructeur.

Stap 5: Plaatsen van palen

Als de fundering op palen moet, bepaal dan de posities van de palen op basis van het palenplan.
Zet piketten in de grond om de posities nauwkeurig uit te zetten.
Drijf de palen in de grond tot de draagkrachtige laag is bereikt.
Controleer de afhakhoogte van de paalkoppen en zorg voor een horizontale en stabiele basis.

Stap 6: Afwerking

Na het storten van de fundering en het plaatsen van palen, wordt de fundering afgewerkt.
Controleer de hoogte van de fundering en eventueel de afhakhoogte van de palen.
Verwijder eventueel overtollig materiaal en maak de fundering schoon.

Toepassingsgebieden van piketten en palen

Piketten en palen worden niet alleen gebruikt bij grote bouwprojecten, maar ook bij kleinere constructies. Hieronder geven we een overzicht van de verschillende toepassingsgebieden waar piketten en palen een rol spelen.

1. Bouwprojecten

Woningen en appartementen: Bij nieuwbouw wordt vaak gebruikgemaakt van een fundering op palen of metselwerk. Piketten worden gebruikt bij het uitvoeren van de fundering en het zetten van de bekisting.
Industriële gebouwen: In zandige of veengebieden wordt vaak een fundering op palen gebruikt. Hierbij worden piketten gebruikt voor het uitzetten van paalposities.
Bridges en wegen: Ook bij weg- en brugconstructies worden piketten gebruikt om de fundering en de structuur nauwkeurig uit te voeren.

2. Renovatieprojecten

Herstel van oude funderingen: Bij renovatieprojecten kan de fundering worden hersteld met het gebruik van palen en piketten. Dit is vooral relevant bij funderingen op metselwerk of op palen.
Versterking van bestaande constructies: In sommige gevallen wordt een bestaande fundering versterkt met extra palen of piketten om de stabiliteit te verbeteren.

3. Tuin- en landschapprojecten

Terrasfunderingen: Piketten worden gebruikt als basis voor kleine funderingen, bijvoorbeeld voor vlonders of speeltoestellen.
Schuttingen en hekken: Hardhouten piketten worden vaak gebruikt als ondersteuning voor schuttingen en hekken.
Afscheidingen: Piketten kunnen worden gebruikt om natuurlijke afscheidingen, zoals rietmatten of heidematten, op hun plek te houden.

4. Meet- en controleprojecten

Maatvoering en uitzetten: Meetdiensten zoals Vroom Meetdienst gebruiken piketten om grondwerken, paalposities en afhakhoogten nauwkeurig uit te zetten.
As-built tekeningen: Piketten worden gebruikt als referentiepunten bij het maken van as-built tekeningen en rapportages.
Hergebruik: In het kader van duurzaam bouwen worden piketten zoveel mogelijk hergebruikt.

Veiligheid en kwaliteitsborging

Het gebruik van piketten en palen in funderingsprojecten vereist niet alleen kennis van de technische aspecten, maar ook een sterke focus op veiligheid en kwaliteit. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste veiligheidsmaatregelen en kwaliteitsborging die in acht moeten worden genomen.

Veiligheid

Stabiele bekisting: De bekisting moet voldoende versterkt zijn met piketten om instorting te voorkomen.
Correcte plaatsing: Piketten moeten op de juiste afstand van elkaar worden geplaatst en voldoende stevig zijn.
Werkplek: Het uitgraven van de fundering en het plaatsen van palen moet worden uitgevoerd in overeenstemming met de Arbo-wetgeving.

Kwaliteitsborging

ISO-certificering: Meetdiensten zoals Vroom Meetdienst hebben een ISO 9001-certificaat, wat garandeert dat de maatvoering en uitzetting op een betrouwbare manier worden uitgevoerd.
Constructeursaanduidingen: De fundering moet volgens de aanduidingen van de constructeur worden uitgevoerd. Eventuele afwijkingen moeten worden besproken met de hoofdconstructeur.
Controle: Na het storten van de fundering en het plaatsen van palen moet de constructie worden gecontroleerd op stabiliteit en hoogte.

Kosten en tijdsbesparing

Het gebruik van piketten en palen bij funderingsprojecten heeft ook impact op de kosten en bouwtijd. Hieronder geven we een overzicht van de mogelijke kosten en tijdsbesparingen die kunnen worden gerealiseerd.

Kosteneffectiviteit

Materialekosten: De kosten van hardhouten piketten en palen kunnen variëren afhankelijk van de afmetingen en het type hout. Azobé-piketten zijn iets duurder dan andere houtsoorten, maar bieden meer duurzaamheid.
Arbeidskosten: Het gebruik van piketten en palen kan leiden tot een snellere uitvoering van het project, wat arbeidskosten kan besparen.
Duurzaamheid: De lange levensduur van azobé-piketten zorgt ervoor dat er minder vervangingen nodig zijn, wat op de lange termijn kosten kan besparen.

Tijdsbesparing

Snel verwerkbaar: Materialen zoals de Isobouw Powerkist zijn ontworpen om snel en efficiënt te worden verwerkt.
Geen onderkrans nodig: Dankzij de geïntegreerde wapening in de Powerkist is geen zandaanvulling of onderkrans nodig, wat de bouwtijd verkort.
Snelle montage: De afzonderlijke delen van de Powerkist zijn gemakkelijk te monteren en vereisen minder tijd dan traditionele bekistingen.

Conclusie

Piketten en palen spelen een essentiële rol bij de uitvoering van funderingsprojecten. Of het nu gaat om nieuwbouw, renovatieprojecten of kleinere constructies, de keuze van het juiste materiaal en de juiste techniek is van groot belang voor de stabiliteit en levensduur van de fundering. Hardhout zoals azobé is een betrouwbare keuze vanwege zijn sterkte en duurzaamheid. Bovendien wordt het gebruik van piketten en palen ondersteund door meetdiensten en bouwbedrijven die ervoor zorgen dat de fundering nauwkeurig en veilig wordt uitgevoerd.

Bij het kiezen van een funderingsmethode is het belangrijk om rekening te houden met de grondomstandigheden, de belasting van het gebouw, en de leeftijd van het object. Of de fundering op metselwerk of op palen wordt uitgevoerd, piketten zijn vaak een essentieel onderdeel van het proces.

Bronnen

pal
piket