Funderingsproblemen in Gouda: Risico’s, herstelmogelijkheden en acties in de wijk Plaswijck

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

In de stad Gouda is funderingsproblematiek een belangrijk thema, vooral in oude stadsdelen en vooroorlogse wijken. Deze problemen zijn het gevolg van een combinatie van historische bouwmethoden en een instabiele ondergrond, zoals veen en klei. In dit artikel bespreken we de specifieke situatie in Gouda, met een focus op de wijk Plaswijck, de aard van funderingsproblemen, de risico’s die hiermee gepaard gaan, en de herstelmogelijkheden die beschikbaar zijn. Daarnaast leggen we uit hoe burgers en gemeenten samen kunnen werken aan een duurzamere en toekomstbestendigere aanpak.

Inleiding: De context van funderingsproblematiek in Gouda

Gouda is een stad met een rijke historie en een oude bebouwing. In veel stadsdelen zijn woningen van voor de Tweede Wereldoorlog gebouwd, vaak op houten palen of op een zogenaamde “fundering op staal”. Deze techniek betreft een constructie die direct op de ondergrond rust en niet op houten of stalen palen. De term “fundering op staal” is historisch ontstaan en werd vooral toegepast op stabiele, droge bodems. In Gouda, waar de ondergrond vaak bestaat uit veen of klei, is deze fundering gevoelig voor bodemdaling en vochtproblemen.

Deze situatie leidt tot funderingsproblemen, die zich vooral manifesteren in de oudere wijken zoals de Kadenbuurt, Korte Akkeren, Kort Haarlem, Ouwe Gouwe, Nieuwe Park en de binnenstad. In deze gebieden is het gebruik van de fundering op staal vaak terug te vinden, wat het risico op bodemdaling en vochtproblemen verhoogt. De wijk Plaswijck valt niet direct onder deze genoemde wijken, maar de gemeente Gouda en wijkinitiatieven zoals ‘Buurt Bestuurt Plaswijck’ werken actief aan veiligheid en duurzaamheid, waaronder ook funderingsherstelprojecten en innovatieve aanpakken.

Oorzaken van funderingsproblemen in Gouda

Oude bouwmethoden en funderingstechnieken

In Gouda zijn veel woningen gebouwd met houten paalfunderingen of op de zogenaamde fundering op staal. Deze technieken zijn geschikt voor stabiele ondergronden, maar minder geschikt voor veenachtige bodems, die instabiel zijn en snel kunnen inklinken. In combinatie met droogte of vochtige omstandigheden kan dit leiden tot bodemdaling, scheuren in muren, vochtproblemen en in het ergste geval tot instabiliteit van het gebouw.

De fundering op staal is een historische constructie die in werkelijkheid geen stalen palen gebruikt, maar een directe onderbouwing op de bodem. Deze techniek is minder sterk dan moderne palenfunderingen en is gevoelig voor veranderingen in de ondergrond. In veenbodems, zoals die in Gouda voorkomen, kan dit leiden tot het instabiel worden van de fundering en daarmee het gebouw.

De invloed van inklinking en veen

Gouda zakt jaarlijks door de inklinkende veenbodem. Deze inklinking is het gevolg van de natuurlijke processen in veenbodems, waarbij de veen minder wordt doordat het uitdroogt. Deze veranderingen in de ondergrond kunnen leiden tot funderingsproblemen, omdat de fundering niet langer stabiel op dezelfde manier steunt. In combinatie met oude funderingstechnieken, zoals de fundering op staal, kan dit leiden tot ernstige schade aan woningen en andere gebouwen.

Herkenbare signalen van funderingsproblemen

Het is belangrijk voor huiseigenaren om vroegtijdig te herkennen of er sprake is van funderingsproblemen. Hieronder volgen enkele van de meest voorkomende signalen:

Scheuren in muren: Deze scheuren kunnen zich verticaal, horizontaal of diagonaal voordoen. Ze zijn vaak het gevolg van instabiliteit in de fundering.
Voorwerpjes die niet meer goed hangen: Deuren en ramen kunnen scheef hangen, wat aangeeft dat het gebouw niet langer evenwichtig staat.
Vochtproblemen: Kelders of kruipruimtes kunnen nat worden, wat een teken kan zijn van instabiliteit in de fundering of vochtige bodem.
Onregelmatigheden in het plafond of de vloer: Deze kunnen wijzen op verplaatsing van het gebouw.
Scheuren in de voorgevel of in de muur onder de kozijnen: Deze signalen zijn vaak te zien bij instabiele funderingen.

Als enkele van deze signalen aanwezig zijn, is het verstandig om contact op te nemen met een funderingsdeskundige of bouwkundige om een funderingsonderzoek te laten uitvoeren.

Funderingsonderzoek: Proces en stappen

Een funderingsonderzoek is essentieel om de staat van de fundering te bepalen en eventuele herstelmaatregelen te plannen. Het proces kan uit de volgende stappen bestaan:

Bestudering van bouwtekeningen en heistaten: Deze gegevens worden vaak verkregen bij het gemeentearchief en geven inzicht in de oorspronkelijke fundering.
Inspectie van kelders of kruipruimtes: Hier wordt gekeken naar vocht, scheuren en de stabiliteit van de fundering.
Geotechnisch onderzoek: Hierbij wordt de bodem onder het gebouw onderzocht op stabiliteit, droogte of vocht.
Advies opstellen: Na de inspectie wordt een advies opgesteld over eventuele herstelmaatregelen.

Het is belangrijk om dit proces vroegtijdig te starten bij het ontdekken van signalen van funderingsproblemen, omdat vertraging kan leiden tot verder verslechtering van de situatie.

Herstelmogelijkhelen en innovatieve aanpakken

De rol van het landelijke fonds Duurzaam Funderingsherstel

In 2017 heeft de gemeente Gouda besloten om te deelnemen aan het landelijke fonds Duurzaam Funderingsherstel. Dit fonds is bedoeld om gemeenten te ondersteunen bij het herstellen van funderingen in oude woningen. De deelname aan het fonds is beperkt tot een proefperiode van één jaar, na afloop van welke de gemeente overweegt om als vaste deelnemende gemeente bij te blijven.

Het doel van het fonds is om ervaring op te doen met funderingsherstelprojecten en te onderzoeken welke methoden het meest effectief zijn. Hierbij wordt ook gekeken naar de financiële haalbaarheid en de duurzaamheid van verschillende aanpakken. Door deelneming aan dit fonds kan Gouda profiteren van kennis uit andere steden en zo een betere aanpak voor de eigen situatie ontwikkelen.

Technologische innovaties in funderingsherstel

De technologie speelt een steeds grotere rol in de uitvoering van funderingswerkzaamheden. In Gouda wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de techniek van hoogfrequent heien, waarbij stalen buispalen worden geheien tot een diameter van 219 mm. Deze methode is zeer geschikt voor stadsgebieden, omdat het minimale trillingen veroorzaakt en daardoor schade aan omringende gebouwen voorkomt.

Hoogfrequent heien is een innovatieve methode die niet alleen efficiënt is, maar ook minder storend is voor de omgeving. Het is een van de meest moderne en duurzame funderingsherstelmethoden en kan worden toegepast in stadsgebieden zoals Gouda, waar het belangrijk is om de omgeving zo min mogelijk te belasten.

Funderingsherstelprojecten in Gouda

Funderingsherstelprojecten zijn essentieel voor het behoud van de historische bebouwing in Gouda. Deze projecten worden vaak uitgevoerd door bouwkundigen of funderingsdeskundigen en zijn bedoeld om de stabiliteit van de fundering te herstellen en eventuele schade te voorkomen.

De gemeente Gouda werkt in samenwerking met hoogheemraadschappen aan een geïntegreerde aanpak die niet alleen gericht is op het verbeteren van de riolering, maar ook op het beheersen van grondwaterstanden, het voorkomen van wateroverlast en de toekomstbestendigheid van het stadsbeeld. De focus ligt op maatwerk, innovatie en het koppelen van projecten aan bredere duurzaamheidsdoelen.

De rol van burgers en wijkinitiatieven

In Gouda wordt er ook actief gewerkt aan funderingsherstelprojecten en innovatieve aanpakken door wijkinitiatieven. Een voorbeeld hiervan is ‘Buurt Bestuurt Plaswijck’, een initiatief waarbij bewoners, politie en gemeente samenwerken aan een veiliger en duurzamere wijk. In Plaswijck zijn verschillende acties gestart, waaronder het aanbieden van veilige zonnepanelen-verlichting met bewegingsmelder en het organiseren van informatiebijeenkomsten over veiligheid en duurzaamheid.

Hoewel Plaswijck niet direct onder de genoemde wijken valt, zijn er in deze wijk ook initiatieven die gericht zijn op verbetering van het stadsbeeld en het voorkomen van problemen, zoals funderingsproblemen. Deze acties tonen aan dat burgers en gemeenten samen kunnen werken aan een duurzamere en toekomstbestendigere aanpak van funderingsproblematiek.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een belangrijk thema in Gouda, vooral in de oudere stadsdelen en vooroorlogse wijken. Deze problemen zijn het gevolg van een combinatie van historische bouwmethoden en een instabiele ondergrond. Het is belangrijk voor huiseigenaren om vroegtijdig signalen van funderingsproblemen te herkennen en een funderingsonderzoek te laten uitvoeren. Door innovatieve aanpakken, zoals hoogfrequent heien en samenwerking tussen gemeenten en burgers, kan Gouda een toekomstbestendigere en duurzamere aanpak ontwikkelen.

De gemeente Gouda en wijkinitiatieven zoals ‘Buurt Bestuurt Plaswijck’ tonen aan dat samenwerking essentieel is voor het voorkomen en herstellen van funderingsproblemen. Door vertrouwen te stellen in de kennis van experts en het betrekken van burgers in het proces, kan Gouda een duurzamere en veiligere stad blijven voor de toekomst.

Bronnen

plaswijk