Provinciale risicokaart fundering Zuid-Holland: een overzicht van regelgeving, beleid en aandachtspunten

Inleiding

De provincie Zuid-Holland heeft op meerdere vlakken een uitgebreid kader ontwikkeld voor de fysieke leefomgeving, waaronder de bouwsector en de beheersing van de natuurlijke omgeving. Ondanks dat de term provinciale risicokaart fundering niet expliciet voorkomt in de beschikbare regelgeving en beleidsdocumenten, zijn er wel een reeks relevante regelgevingen en beleidsrichtlijnen die indirect aandacht geven voor risico’s op grond van fundering, grondwater, bodemkwaliteit en natuurlijke schadeloosheid. Deze richtlijnen zijn van essentieel belang voor bouwprojecten, renovaties en realisaties in de regio.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de relevante beleidskaders, verordeningen en richtsnoeren die van toepassing zijn bij de bouw en de beheersing van grondwater, bodem en natuurlijke waarden. Aan de hand van deze informatie kunnen bouwers, projectontwikkelaars, architecten en eigenaren een beter inzicht krijgen in de aandachtspunten bij een funderingsproject in Zuid-Holland.

Algemene beleidsrichtlijnen en regelgeving

De Omgevingsverordening Zuid-Holland is de kernregelgeving die de basis vormt voor het omgevingsbeleid in de provincie. Deze verordening is bedoeld om een overzichtelijk en gebruiksvriendelijk kader te bieden voor de fysieke leefomgeving, inclusief grondgebruik, ruimtelijke ordening, natuur en milieu.

1. Beleidsneutrale omzetting

Voorafgaand aan de inwerkingtreding van deze verordening is er een kwaliteitscheck uitgevoerd door een extern adviesbureau. Het doel van deze check was om de kwaliteit en mogelijke risico’s te beoordelen bij de omzetting van het bestaande omgevingsbeleid naar een nieuw digitaal systeem. De evaluatie richtte zich op de beleidsneutrale omzetting en niet op de inhoud van het beleid zelf. Uit deze evaluatie bleek dat de omzetting in grote mate afgestemd was op de doelen van het beleid, zonder dat er aanpassingen nodig waren.

Deze omzetting is van belang bij de uitvoering van bouwprojecten, omdat het betekent dat regelgeving en beleidsrichtlijnen nauwkeurig worden omgezet in praktische toepassingen. Dit helpt bijvoorbeeld bij het bepalen van funderingsmogelijkheden in natuurgebieden of bij het aanpassen van bouwprojecten aan bodem- en grondwaterproblemen.

2. Begripsbepalingen

De verordening bevat een bijlage met begripsbepalingen die essentieel zijn bij de toepassing van de regelgeving. Deze begrippen zijn onder andere gericht op: - grondwaterwinning - beschermingsgebieden - milieubescherming - bouwactiviteiten

Bijvoorbeeld, in artikel 1.1 is uitgebreid ingegaan op de bescherming van grondwater in verband met drinkwatervoorziening. In die context is duidelijk gemaakt dat in bepaalde gebieden alle permanente grondwateronttrekkingen en infiltraties moeten worden geregistreerd. Dit heeft directe invloed op funderingsprojecten in regio’s waar grondwater van essentieel belang is.

Beleid rond grondwater en fundering

1. Beschermingszones

In de Provinciale milieuverordening Zuid-Holland zijn gebieden aangewezen waar regels zijn opgesteld voor de bescherming van grondwater. Deze gebieden vormen zogenaamde milieubeschermingsgebieden voor grondwater. Deze zones zijn van belang bij funderingsprojecten, omdat het funderen in deze gebieden extra aandacht vereist. De regels zijn bedoeld om de kwaliteit en het gebruik van grondwater te waarborgen, met name voor de openbare drinkwatervoorziening.

2. Grondwaterheffingsverordening

Een van de relevante verordeningen is de Grondwaterheffingsverordening Zuid-Holland. Deze verordening bepaalt hoe grondwaterwinning beheerd moet worden en hoe heffingen hierop worden berekend. Voor projectontwikkelaars is dit van belang bij het plannen van fundering en grondwaterafvoer. Het betekent dat het funderen in grondwatergebieden extra stappen vereist, zoals een toestemming voor grondwateronttrekking.

3. Aanpassing van funderingsprojecten

In de praktijk betekent dit dat funderingsprojecten in Zuid-Holland extra gevoelig moeten zijn voor grondwaterstanden. Een fundering die niet goed is afgestemd op de grondwaterstand kan leiden tot problemen met de druk op de fundamenten, zetting of schade aan de structuur van een gebouw. Daarom is het belangrijk om deze regelgeving te begrijpen en in te spelen bij het ontwerp en uitvoering van een funderingsproject.

Beleid rond bodem en fundering

1. Bodembescherming

De Wet bodembescherming speelt een rol bij funderingsprojecten in gebieden waar bodemvervuiling mogelijk is of bestond. In de Omgevingsverordening Zuid-Holland zijn regels opgenomen die bepalen hoe met vervuilde bodems moet worden omgegaan. Deze regels zijn onderdeel van het omgevingsbeleid en moeten worden meegenomen bij het plannen van bouwprojecten.

Voor projectontwikkelaars betekent dit dat funderingsactiviteiten extra aandacht moeten krijgen in gebieden met vervuilde grond. Het funderen in dergelijke gebieden vereist onderzoek naar de bodemkwaliteit, eventuele sanering en een duidelijke afweging van risico’s.

2. Fundering in natuurgebieden

Een aparte aandachtspunt is fundering in natuurgebieden. In de Omgevingsverordening Zuid-Holland zijn specifieke regels opgenomen over het bouwen in gebieden met hoge natuurwaarden, zoals beschermingscategorie 1-gebieden. Deze gebieden zijn vanwege hun ecologische waarde en het karakter van het landschap beperkt beschikbaar voor bouwactiviteiten.

In dergelijke gebieden is fundering vaak een ingewikkeld proces. Het is mogelijk dat een funderingsproject moet worden afgestemd op het bouwen met de natuur mee-principe of dat het moet voldoen aan bijzondere bouwvoorschriften om schade aan de natuur te voorkomen.

Beleid rond natuurlijke schadeloosheid

1. Escalatieladder bij schadelijke invloeden

Een belangrijk aspect van de regelgeving is de escalatieladder bij schadelijke invloeden van bouwactiviteiten op de natuur. Deze ladder is opgenomen in de Verordening uitvoering Wet natuurbescherming Zuid-Holland. De escalatieladder bepaalt hoe de provincie omgaat met situaties waarin bouwactiviteiten schade kunnen veroorzaken aan natuurlijke waarden.

In het kader van funderingsprojecten betekent dit dat een projectontwikkelaar extra aandacht moet besteden aan de mogelijke schadelijke invloeden van grondverzet, grondwateraanpassingen of funderingssystemen. Als een funderingsproject schadelijke invloeden heeft op bijvoorbeeld een dier- of plantensoort, kan de escalatieladder leiden tot een beperking van de bouwactiviteit of het opstellen van compensatieplan.

2. Vrijstellingen

De regelgeving bevat ook bepalingen over vrijstellingen in geval van schadelijke invloeden. Bijvoorbeeld, artikel 3.61 bepaalt dat vrijstellingen alleen worden verleend bij substantiële schade. In het kader van fundering betekent dit dat een project niet automatisch vrijgesteld is van bepaalde regels, tenzij het duidelijk aangetoond kan worden dat er sprake is van schade van minstens €10.000 per jaar.

Dit betekent dat funderingsprojecten waarbij schade aan natuurlijke waarden kan optreden, een risico-inschatting moeten doen en eventueel compensatieplan opstellen om een vrijstelling te kunnen aanvragen.

Beleid rond ruimtelijke ordening en fundering

1. Beschermingscategorieën

In de Omgevingsverordening Zuid-Holland zijn verschillende beschermingscategorieën opgenomen, waaronder categorie 1, 2 en 3. Deze categorieën bepalen hoe ruimte wordt ingericht en welke activiteiten toegestaan zijn. Bijvoorbeeld:

• Beschermingscategorie 1 (topkwaliteit) – In deze gebieden is het bouwen en funderen beperkt, omdat het gaat om gebieden met zeer hoge natuur- of cultuurhistorische waarden.
• Beschermingscategorie 2 – In deze gebieden is beperkt bouwen toegestaan, maar er zijn wel specifieke voorwaarden.
• Beschermingscategorie 3 – In deze gebieden is bouwen mogelijk, maar moet het wel passen binnen het ruimtelijke beeld.

Funderingsprojecten in categorie 1 of 2 moeten daarom extra aandacht krijgen. Er is bijvoorbeeld een risico dat fundering niet past binnen het landschappelijk karakter van het gebied of dat het schade kan veroorzaken aan natuurlijke waarden.

2. Graslanden en bollenstreek

Een specifiek aandachtspunt zijn de graslanden in de bollenstreek. Deze gebieden zijn vanwege hun open karakter en waarde voor weidevogels uiterst kwetsbaar. In de regelgeving is duidelijk gemaakt dat funderingsactiviteiten in dergelijke gebieden extra beperkt zijn. Het funderen in de bollenstreek vereist daarom een zorgvuldige afweging van de ecologische, landschappelijke en bouwkundige aspecten.

Praktische toepassing en aandachtspunten voor projectontwikkelaars

1. Fundering in gevoelige gebieden

Projectontwikkelaars die in Zuid-Holland funderen, moeten rekening houden met: - de locatie binnen of nabij beschermingsgebieden - de aanwezigheid van grondwater en de regels daaromtrent - eventuele bodemvervuiling - de natuurlijke schadeloosheid en escalatieladder

Deze aspecten zijn te vinden in de Omgevingsverordening Zuid-Holland en in de bijlagen die daarbij horen. Een funderingsproject moet daarom vaak worden beoordeeld op zijn impact op het milieu, de natuur en het ruimtelijk karakter van een gebied.

2. Aanvraagprocedure

Voor projectontwikkelaars is het belangrijk om te weten dat de aanvraagprocedure voor funderingsprojecten in Zuid-Holland vaak ingewikkeld is. Het funderen in gevoelige gebieden vereist vaak een bouwvergunning of afwijkende toestemming van de provincie. Deze toestemming kan bijvoorbeeld worden verleend via de Provinciale milieuverordening Zuid-Holland of via specifieke beleidsrichtlijnen die gelden voor het type project.

Bijvoorbeeld, in het kader van de verordening advisering planschade Zuid-Holland zijn regels opgenomen over hoe schade aan natuurlijke waarden moet worden beoordeeld en hoe compensatie kan worden geregeld. Deze verordening is van belang bij funderingsprojecten die schadelijke invloeden kunnen hebben op bijvoorbeeld een bepaalde plant- of dieresoort.

3. Kosten en risico’s

Omdat funderingsprojecten in Zuid-Holland vaak extra stappen vereisen, kunnen ook de kosten en risico’s hoger zijn dan elders. Dit geldt met name voor projecten in: - gebieden met grondwater - gebieden met vervuilde bodem - gebieden met hoge natuurwaarden

De verordeningen en beleidsrichtlijnen leggen hierover duidelijke regels neer. Projectontwikkelaars moeten daarom vroegtijdig een risico-inschatting maken en rekening houden met eventuele extra kosten voor sanering, vergunningen of compensatie.

Aanvullende beleidsdocumenten

Naast de Omgevingsverordening Zuid-Holland, zijn er nog een aantal andere verordeningen en beleidsdocumenten die relevant zijn voor funderingsprojecten in de regio. Deze documenten vormen samen een uitgebreid kader voor de fysieke leefomgeving in Zuid-Holland.

1. Verordeningen

De verordeningen die van belang zijn voor funderingsprojecten zijn onder andere: - Grondwaterheffingsverordening Zuid-Holland - Verordening advisering planschade Zuid-Holland - Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving - Verordening uitvoering Wet natuurbescherming Zuid-Holland

Deze verordeningen bepalen hoe funderingsprojecten moeten worden gereguleerd, wat de toezichtsverantwoordelijkheid is en hoe schadelijke invloeden moeten worden beoordeeld en gecompenseerd.

2. Beleidsdocumenten

Naast verordeningen zijn er ook beleidsdocumenten die relevant zijn voor funderingsprojecten. Deze documenten vormen het beleid van de provincie en worden daarmee opgenomen in de regelgeving. Voorbeelden zijn: - Omgevingsvisie - Programma Ruimte - Beleidsrijke module Kantoren, Wonen & Verstedelijking

Deze beleidsdocumenten bepalen hoe ruimte moet worden ingericht en welke prioriteiten er zijn bij funderingsprojecten. Bijvoorbeeld, in het kader van wonen en verstedelijking kan het funderen in stedelijke gebieden prioriteit krijgen boven het funderen in natuurlijke gebieden.

Conclusie

De provinciale risicokaart fundering Zuid-Holland is, hoewel deze term niet expliciet in de beschikbare regelgeving voorkomt, een concept dat indirect wordt weerspiegeld in de Omgevingsverordening Zuid-Holland en andere beleidsdocumenten. Deze regelgeving bevat duidelijke richtsnoeren over: - grondwater en fundering - bodembescherming - fundering in natuurgebieden - natuurlijke schadeloosheid - ruimtelijke ordening

Voor projectontwikkelaars, bouwers en eigenaren betekent dit dat funderingsprojecten in Zuid-Holland extra aandacht vereisen voor de omgevingsaspecten. Het funderen in gevoelige gebieden vereist vaak een vergunning of toestemming van de provincie en een zorgvuldige afweging van de ecologische, landschappelijke en bouwkundige aspecten.

Door de relevante regelgeving en beleidsrichtlijnen te begrijpen, kunnen projectontwikkelaars beter voorbereid zijn op de aandachtspunten en risico’s bij funderingsprojecten in Zuid-Holland. Dit helpt om schadelijke invloeden te voorkomen en om funderingsprojecten in lijn te brengen met de provinciale doelstellingen op het gebied van milieu, ruimte en bouw.

Bronnen

1. Omgevingsverordening Zuid-Holland