Funderingsproblematiek in het Haarlemse Rozenprieel: Oorzaken, Aanpak en Financiële Steun

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Inleiding

De funderingsproblematiek in de Haarlemse wijk Rozenprieel is al jarenlang een belangrijk onderwerp in de lokale woningbouwsector. In deze wijk zijn ongeveer 300 tot 500 woningen geconfronteerd met ondergrondse ziektes die zich uiten in scheuren in muren, klem rammende deuren en schade aan gevels. De wijk ligt in een kromming van het Spaarne, wat betekent dat de ondergrond voornamelijk uit veengrond bestaat. Deze veengrond is onregelmatig aan het verzakken, wat leidt tot golfbewegingen door bouwblokken heen.

Omdat de funderingsproblematiek niet uniform is en varieert per pand en per woning, is er een gecoördineerde aanpak nodig. De gemeente Haarlem heeft daarom samen met het Kennis Centrum Aanpak Funderingsherstel (KCAF) een plan van aanpak ontwikkeld, waarin zowel particuliere eigenaren als woningcorporaties, zoals Ymere, betrokken worden. Dit artikel geeft een overzicht van de technische aspecten van de funderingsconstructies, de huidige situatie in Rozenprieel, en de maatregelen die worden genomen om de problematiek te verhelpen. Tevens worden de financiële steunmaatregelen en hulpvormen voor woningeigenaren besproken.

Funderingsconstructies in Rozenprieel

Fundering op staal

Een van de voornaamste funderingsconstructies die in het Rozenprieel worden aangetroffen, is de zogenaamde “fundering op staal”. Deze constructie is ondiep en rust op een brede bakstenen basis. Deze funderingsmethode is minder gebruikelijk dan houten paalfunderingen, maar is wel van belang in het geval van Rozenprieel. Volgens Mark Born van het KCAF is dit type fundering niet sterk genoeg om de druk van een woning te dragen, vooral in een zachte ondergrond als veengrond.

Bij inspecties zijn brede scheuren in de fundering geconstateerd, wat duidt op verslechtering en mogelijk instabiliteit. Deze vorm van fundering is minder resistent tegen ondergrondse veranderingen, zoals de afzakkende veengrond in Rozenprieel. De fundering op staal kan dus gevoeliger zijn voor schade dan andere vormen van fundering, zoals diepe houten of stalen palen.

Houten paalfunderingen

Naast de funderingen op staal zijn ook houten paalfunderingen aangetroffen in Rozenprieel. Deze constructie is historisch gebruikelijk en werd vaak toegepast in de 19e en 20e eeuw. Houten palen werden meestal gemaakt van grenenhout en waren bedoeld om op een dieper niveau de steun te geven aan een woning. Echter, in de afgelopen twintig tot dertig jaar is een grootschalige problematiek ontstaan door de verrotting van deze houten palen.

De verrotting wordt veroorzaakt door een bacterie die hout aanvalt, vooral als het hout vochtig blijft. In combinatie met veranderende grondwaterstanden en het veranderende klimaat kan dit leiden tot het verlies van sterkte in de fundering. Hierdoor ontstaan scheuren in muren, daken en gevels, en verliest de woning aan stabiliteit.

Deze funderingsproblematiek is niet uniek voor Rozenprieel. In andere wijken van Haarlem zijn ook woningen geconfronteerd met vergelijkbare funderingsproblemen, vooral in gebieden waar houten paalfunderingen werden gebruikt.

De situatie in Rozenprieel

Verzakkingen en golfbewegingen

Vanwege de aanwezigheid van veengrond in Rozenprieel is het probleem van verzakkingen niet uniform. Het ene pand verzakt meer dan het andere, wat leidt tot een golfbeweging door de bouwblokken. Deze golfbeweging zorgt ervoor dat woningen in hetzelfde blok verschillende niveaus hebben en dat er sprake is van asynchroniteit in de bouwconstructie.

Dit heeft gevolgen voor de leefbaarheid van de woningen, maar ook voor de onderhoudskosten. Een woning die meer is verzakt heeft vaak meer behoefte aan herstel en aanpassingen dan een woning die minder is verzakt. Daarom is het belangrijk dat funderingsherstel niet alleen gericht is op individuele woningen, maar ook op het gehele woonblok.

Uitdagingen in het funderingsherstel

Het funderingsherstel in Rozenprieel is complex vanwege verschillende redenen. Ten eerste variëren de funderingsconstructies binnen hetzelfde blok, wat betekent dat verschillende methoden en materialen nodig kunnen zijn. Ten tweede is er een mix van huur- en koopwoningen in de wijk. Hierdoor verschillen de aanpakken van de betrokken partijen. Ymere, die de helft van de woningen in bezit heeft, is voortvarend met funderingsherstel, terwijl particuliere eigenaren vaak eerst meer informatie en begeleiding nodig hebben.

Bovendien is funderingsherstel vaak duur en betrekking heeft op de bodem van de woning, wat betekent dat de investering niet direct zichtbaar is. Dit maakt het voor woningeigenaren lastig om de noodzaak van herstel te begrijpen en te prioriseren boven andere renovatieprojecten.

Onderzoek en kaarten

Om de situatie in Rozenprieel duidelijk te maken, heeft de gemeente Haarlem samen met het KCAF een funderingskaart gemaakt. Deze kaart is opgesteld op basis van archiefonderzoek en visuele inspecties. Via de gemeentelijke website zijn kaarten beschikbaar die informatie geven over het type fundering en de vermoedelijke staat ervan. Deze kaarten zijn een waardevolle hulpmiddel voor woningeigenaren om te bepalen of hun woning mogelijk funderingsproblemen heeft.

Daarnaast zijn er informatieavonden georganiseerd voor particuliere eigenaren. Deze avonden geven een overzicht van de funderingsproblematiek, de beschikbare oplossingen en de financieringsmogelijkheden. In 2017 en 2018 zijn er al dergelijke avonden gehouden, en in 2019 zijn thema-avonden gepland.

Maatregelen van de gemeente Haarlem

Funderingsloket en begeleiding

Om woningeigenaren beter te begeleiden bij funderingsproblemen, heeft de gemeente Haarlem een funderingsloket opgericht. Dit loket is beschikbaar via een website en een bouwbureau met een wekelijks inloopspreekuur. Het inloopspreekuur wordt beheerd door het KCAF, wat ervoor zorgt dat de begeleiding technisch onderbouwd is. Via het funderingsloket kunnen eigenaren terecht met vragen, een onderzoek laten uitvoeren, en informatie ontvangen over de aanpak van funderingsproblemen.

Subsidie voor funderingsonderzoek

Sinds 2017 biedt de gemeente Haarlem subsidies aan voor het uitvoeren van funderingsonderzoek. Deze subsidie helpt eigenaren om de kosten van een technische schouw of funderingsonderzoek te dekken. De huidige regeling loopt tot en met 2022, wat betekent dat woningeigenaren gedurende deze periode financiële steun kunnen ontvangen voor onderzoek naar eventuele funderingsproblemen.

Legesvrije omgevingsvergunning

Om het funderingsherstel financieel gunstiger te maken, heeft de gemeente Haarlem besloten om de leges voor de omgevingsvergunning voor funderingsherstel kwijt te schelden. Dit betekent dat woningeigenaren geen vergunningkosten hoeven te betalen bij het uitvoeren van herstelmaatregelen. Deze maatregel maakt funderingsherstel aantrekkelijker en voordeliger voor particuliere eigenaren.

Fonds Duurzaam Funderingsherstel

De gemeenteraad van Haarlem heeft in maart 2019 ingestemd met het aansluiten bij het Fonds Duurzaam Funderingsherstel (FDF). Hierdoor komen ook Haarlemmers in aanmerking voor maatwerkleningen via dit fonds. Het FDF is een landelijke financieringsregeling die gericht is op woningeigenaren die financieel in moeilijkheden verkeren. Door het aansluiten bij dit fonds is het funderingsherstel voor deze eigenaren nu financieel haalbaarder.

Kenmerken van de maatwerklening bij het FDF zijn: - Looptijd: 30 jaar - Rente: 3,1% - De eerste 3 jaren geen rente en uitstel van aflossing

Deze lening is bedoeld voor eigenaren die geen extra hypotheek kunnen krijgen bij andere instellingen. Omdat funderingsherstel meestal gecombineerd moet worden met andere woningen in hetzelfde blok, kan het risico dat funderingsherstel niet wordt uitgevoerd kleiner worden door de financiering via het FDF.

Praktische aanpak en hulp voor woningeigenaren

Technisch onderzoek en schouw

Voor woningeigenaren die vermoeden dat er funderingsproblemen zijn, is het essentieel om een technische schouw of onderzoek uit te voeren. Dit onderzoek helpt om te bepalen of er sprake is van funderingsproblemen en wat de omvang is. De gemeente Haarlem ondersteunt eigenaren met subsidies voor dit onderzoek, waardoor het financieel haalbaarder wordt om de situatie van de fundering te analyseren.

Begeleiding en financiële hulp

Buiten de subsidies en financieringsmogelijkheden biedt de gemeente ook begeleiding via het funderingsloket. Hier kunnen eigenaren terecht voor advies, begeleiding en informatie. De adviseurs van het KCAF zijn ervoor gekwalificeerd om technische vragen te beantwoorden en aanbevelingen te doen voor funderingsherstel.

Combinatie van funderingsherstel en andere renovaties

Ymere, die de helft van de woningen in Rozenprieel in bezit heeft, probeert funderingsherstel te combineren met andere renovaties of het volledig opknappen van woningen. Dit helpt om kosten te besparen en zorgt ervoor dat woningen na herstel verkoopklaar zijn. Voor particuliere eigenaren is dit niet altijd mogelijk, maar het is een aanpak die aansluit bij de wens om funderingsherstel efficiënt en duurzaam uit te voeren.

Samenwerking met experts en innovatie

Kennis Centrum Aanpak Funderingsherstel (KCAF)

Het KCAF speelt een belangrijke rol in de aanpak van funderingsproblematiek in Haarlem. Het centrum biedt technische ondersteuning, begeleiding voor eigenaren en adviseert de gemeente bij het opstellen van plannen voor funderingsherstel. Het KCAF is betrokken bij het archiefonderzoek, het maken van kaarten, en het begeleiden van particuliere eigenaren via het funderingsloket.

Revac Specialistische Technieken BV

Naast het KCAF is ook Revac Specialistische Technieken BV betrokken bij funderingsherstel in Rozenprieel. Deze bedrijven werken samen om innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor funderingsproblemen. Een voorbeeld is het gebruik van Sobu-palen®, die bestand zijn tegen verrotting en geschikt zijn voor funderingsherstel in zachte ondergronden.

Conclusie

De funderingsproblematiek in het Haarlemse Rozenprieel is een complexe uitdaging die al jaren aan de orde is. Door de aanwezigheid van veengrond en historische funderingsconstructies, zoals funderingen op staal en verrotte houten palen, zijn woningen in deze wijk geconfronteerd met schade aan de fundering. Deze schade heeft gevolgen voor de leefbaarheid van de woningen en maakt funderingsherstel nodig.

De gemeente Haarlem heeft verschillende maatregelen genomen om woningeigenaren te ondersteunen bij funderingsherstel. Deze maatregelen omvatten subsidies voor onderzoek, begeleiding via een funderingsloket, financieringsmogelijkheden via het Fonds Duurzaam Funderingsherstel, en samenwerking met experts zoals het KCAF en Revac Specialistische Technieken BV. Deze aanpak helpt om funderingsproblemen op een duurzame en financieel haalbare manier aan te pakken.

Voor woningeigenaren in Haarlem is het belangrijk om de situatie van de fundering van hun woning te onderzoeken en eventuele problemen op tijd aan te pakken. Door gebruik te maken van subsidies, financieringsmogelijkheden en begeleiding is funderingsherstel financieel en technisch haalbaar, waardoor woningen duurzaam en leefbaar kunnen worden behouden.