Duurzame Funderingen met Schelpen: Een Innovatieve Oplossing voor Energiezuinig Bouwen

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

In de huidige bouwsector speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. Bouwers en woningbouwers zoeken naar alternatieven die niet alleen milieuvriendelijk zijn, maar ook functioneel en kostenefficiënt. Schelpen als fundering bieden zo’n duurzame en innovatieve oplossing. Het gebruik van schelpen in de bouw is niet nieuw, maar recent zijn ze opnieuw in de belangstelling gekomen als multifunctioneel bouwmateriaal, vooral voor funderingen, kruipkelders en isolatie. Deze materialen combineren duurzaamheid, warmte-isolatie en goede waterbeheer-eigenschappen.

In dit artikel bespreken we de technische en duurzame voordelen van schelpen in de bouw, met een focus op hun toepassing als fundering. We geven een overzicht van de praktische aspecten, zoals installatie, dichtheid, isolatie-eigenschappen en milieuimpact. Daarnaast bekijken we concrete voorbeelden en ervaringen van bedrijven en projecten die schelpen succesvol inzetten. Het doel is om een duidelijk beeld te geven van de mogelijkheden en beperkingen van schelpen als bouwmateriaal, zodat zowel bouwers als woningeigenaren een verstandige beslissing kunnen nemen.

Wat zijn schelpen en waarom zijn ze geschikt als fundering?

Schelpen zijn grotendeels uit kalksteen en bestaan uit een natuurlijke, poriöse structuur. Ze worden vaak afgevoerd als bijproduct van baggerwerk in de Noordzee en worden vervolgens gereinigd en voorzichtig verwerkt tot bouwmaterialen. In de bouwsector worden ze vooral gebruikt als fundering en isolatie onder vloeren, kruipkelders en souterrains. Hun unieke eigenschappen maken ze geschikt voor een breed spectrum van toepassingen.

Een van de belangrijkste voordelen van schelpen is hun luchtkamers en holletjes, die bijdragen aan isolatie en temperatuurstabiliteit. Deze structuur zorgt ervoor dat schelpen zowel warmte- als geluids-isolerend zijn, hoewel het isolerend vermogen beperkt is vergeleken met synthetische materialen. Daarnaast is schelpen een natuurlijke afwateringssysteem, wat belangrijk is in gebieden met hoge grondwaterstanden of overstromingsrisico’s.

Schelpen zijn ook een lichtgewicht materiaal, wat het gebruik eenvoudig maakt in moeilijk toegankelijke ruimtes zoals kruipruimtes. Bovendien zijn ze een duurzame oplossing, omdat ze gemaakt worden uit afvalstromen uit de visserij en baggerwerken, en zo het gebruik van beton en kunststoffen kan verlagen.

Technische eigenschappen

De technische eigenschappen van schelpen als fundering zijn belangrijk om te begrijpen bij het ontwerp van een bouwproject. Een van de belangrijkste is de dichtheid, die direct verband houdt met het draagvermogen. De dichtheid van schelpen varieert afhankelijk van de verwerking, maar een typische waarde ligt rond 650 kg/m³. Dit maakt ze geschikt voor het dragen van belastingen tot 88 kPa, wat ideaal is voor funderingen, parkeerplaatsen en terrassen.

Voor isolatie zijn de thermische eigenschappen van schelpen eveneens van belang. De lambda-waarde, een maat voor de warmtegeleiding van een materiaal, bedraagt 0,106 – 0,155 W/mK. Dit betekent dat schelpen een beperkte, maar nuttige isolerende functie hebben. Voor een R-waarde van 2,16 m²K/W is een laagdikte van minstens 33 cm nodig. Dit is belangrijk bij het ontwerp van vloeren en kruipkelders, waar de isolatie vaak cruciaal is voor de energiezuinigheid van een woning.

Daarnaast zijn schelpen goed in het afvoeren van water. Hun poriöse structuur zorgt voor een natuurlijke drainage, wat helpt bij het beheersen van grondwater en het voorkomen van vochtproblemen. Deze eigenschap maakt schelpen een goede keuze in natte of overstromingsgevoelige gebieden, waar traditionele funderingsmaterialen zoals beton en kunststof soms tekort kunnen schieten.

Praktische toepassingen van schelpen in de bouw

Schelpen kunnen op verschillende manieren worden toegepast in de bouwsector. De meest voorkomende toepassing is als fundering onder vloeren of kruipkelders. In deze context worden ze vaak los gestort of geblazen in holle ruimtes, waar ze zowel isolatie als waterbeheer bieden. Ze kunnen ook worden verwerkt in beton of als los opvulmiddel gebruikt voor stabiliteit en drainage.

Fundering onder vloeren

Bij het aanleggen van een vloer, kan een laag schelpen dienen als een lichte fundering. Deze toepassing is vooral geschikt voor houtskeletbouw of strobalenbouw, waarin het gebruik van beton vaak niet nodig is. Een schelpenlaag kan hierbij het vocht onder de vloer afsluiten en tegelijkertijd een natuurlijke isolatie bieden. Dit zorgt voor een droogere ondergrond en helpt bij het behoud van een constante temperatuur in de woning.

Een belangrijk voordeel van deze toepassing is dat het gebruik van schelpen de ecologische voetafdruk van het bouwproject aanzienlijk kan verlagen. Door het vermijden van beton en kunststoffen worden grondstoffen bespaard en wordt het gebruik van energie en CO₂-reductie mogelijk. Daarnaast is het gebruik van schelpen een circulaire aanpak, omdat het een afvalproduct uit de visserij wordt hergebruikt.

Kruipkelders en souterrains

Schelpen zijn ook ideaal voor de isolatie en fundering van kruipkelders en souterrains. In deze ruimtes kan een schelpenlaag van 30 cm of meer worden gestort om de bodem af te sluiten en het vocht te ontwateren. Deze toepassing is vooral geschikt in natte of vochtige gebieden, waar traditionele dampremmende folies vaak niet voldoende zijn.

Een schelpenlaag in een kruipruimte heeft ook het voordeel dat het niet alleen vochtentrekkend is, maar ook een goede isolatie biedt. Hierbij is het belangrijk om de laagdikte aan te passen aan de gewenste R-waarde. Bij een kruipruimte met een hoogte van bijvoorbeeld 80 cm, is het raadzaam om minstens 64 cm van de ruimte te vullen met schelpen. Dit zorgt voor een optimale isolatie en waterbeheer.

Opvulmiddel in holle ruimtes

Schelpen kunnen ook worden gebruikt als opvulmiddel in holle ruimtes onder vloeren of binnen muren. In deze toepassing worden ze vaak geblazen of uitgestrooid, zodat ze gelijkmatig verdeeld worden en een stevige ondergrond vormen. Deze toepassing is vooral geschikt in moeilijk bereikbare ruimtes, zoals kruipkelders of souterrains.

Een voordeel van het gebruik van schelpen als opvulmiddel is dat het lichtgewicht is en gemakkelijk te transporteren is. Daarnaast is het een duurzame oplossing, omdat het gemaakt wordt uit lokale en natuurlijke materialen. Het gebruik van schelpen als opvulmiddel kan ook bijdragen aan de zuivering van de lucht, omdat de poriöse structuur van de schelpen zorgt voor een natuurlijke luchtcirculatie en vochtenttrekking.

Duurzaamheid en milieuvriendelijkheid

Een van de grootste voordelen van schelpen is hun duurzaamheid. In tegenstelling tot synthetische materialen zoals PUR of EPS, zijn schelpen een natuurlijke en herbruikbare bron. Ze worden vaak gewonnen uit afvalstromen uit de visserij en baggerwerken in de Noordzee. Dit betekent dat het gebruik van schelpen een circulaire aanpak faciliteert en het gebruik van kunststoffen vermindert.

Verkleining van de ecologische voetafdruk

Het gebruik van schelpen als fundering en isolatie materiaal helpt bij het verkleinen van de ecologische voetafdruk van een bouwproject. Omdat schelpen geen kunststoffen of beton gebruiken, worden grondstoffen en energie bespaard. Bovendien is het gebruik van schelpen een lokale aanpak, wat bijdraagt aan het verkleinen van de CO₂-uitstoot die gepaard gaat met het transport van bouwmaterialen.

Ook de productie en verwerking van schelpen is relatief milieuvriendelijk. In tegenstelling tot synthetische isolatiematerialen, die vaak geproduceerd worden in energie-intensieve fabrieken, worden schelpen meestal met weinig energie verwerkt. Ze worden gewassen en gedroogd met zowel zeewater als zoet water, waarna ze direct in de bouwsector worden gebruikt. Dit maakt schelpen een milieuvriendelijke en energie-efficiënte oplossing.

Verduurzaming van de bouwsector

De toepassing van schelpen als bouwmateriaal is een belangrijk onderdeel van de verduurzaming van de bouwsector. In de huidige bouwsector is het gebruik van duurzame en circulaire materialen steeds belangrijker geworden. Schelpen zijn een voorbeeld van hoe een afvalproduct kan worden hergebruikt in een nieuwe toepassing, waardoor het milieu wordt beschermd en bronnen worden bespaard.

Door het gebruik van schelpen in de bouw, kunnen woningbouwers en bouwers bijdragen aan een duurzamere toekomst. Het gebruik van schelpen als fundering en isolatiemateriaal is een innovatieve en praktische oplossing die niet alleen duurzaam is, maar ook functioneel en kostenefficiënt.

Praktische voordelen van schelpen in de bouw

Naast hun duurzame eigenschappen, bieden schelpen ook verschillende praktische voordelen in de bouwsector. Deze voordelen zijn belangrijk om te overwegen bij het ontwerp en uitvoering van een bouwproject.

Eenvoudige installatie

Een van de grootste voordelen van schelpen is dat ze eenvoudig te installeren zijn. In tegenstelling tot traditionele funderingsmaterialen zoals beton of kunststof, kunnen schelpen snel worden gestort of geblazen in holle ruimtes. Deze techniek is vooral geschikt in moeilijk bereikbare ruimtes zoals kruipkelders of souterrains.

Een voordeel van het inblazen van schelpen is dat het een snelle en efficiënte methode is. Hierbij wordt het materiaal direct ter plaatse geplaatst, waardoor het geen ruimte inzameling of opslag vereist. Dit maakt het gebruik van schelpen ideaal voor projecten waar ruimte beperkt is.

Robuuste stabiliteit

Hoewel schelpen licht zijn, bieden ze ook een robuuste stabiliteit. Hun dichtheid van ongeveer 650 kg/m³ maakt ze geschikt voor het dragen van belastingen tot 88 kPa. Dit betekent dat schelpen niet alleen geschikt zijn voor funderingen onder vloeren, maar ook voor toepassingen zoals parkeerplaatsen en terrassen.

De stabiliteit van schelpen is ook belangrijk bij het ontwerp van een bouwproject. Bijvoorbeeld bij het aanleggen van een vloer, kan een schelpenlaag als een lichte fundering dienen. Dit zorgt voor een stevige ondergrond die niet zomaar inzakt of verslechtert.

Natuurlijke drainage

Een van de unieke eigenschappen van schelpen is hun vermogen tot natuurlijke drainage. Hun poriöse structuur zorgt ervoor dat het water gemakkelijk door de schelpen kan stromen, waardoor het vocht onder de vloer of in kruipruimtes kan worden afgevoerd. Deze eigenschap is vooral belangrijk in natte of overstromingsgevoelige gebieden, waar traditionele funderingsmaterialen vaak tekort schieten.

Natuurlijke drainage met schelpen helpt bij het beheersen van grondwater en het voorkomen van vochtproblemen. Dit maakt schelpen een goede keuze voor projecten waar waterbeheer een belangrijke rol speelt. Daarnaast zorgt het voor een drogere ondergrond, wat bijdraagt aan een gezondere leefomgeving.

Kostenbesparing

Naast de duurzame en functionele voordelen, kunnen schelpen ook leiden tot kostenbesparing. Omdat ze vaak gemaakt worden uit afvalproducten uit de visserij en baggerwerken, is de prijs per m³ vaak lager dan die van traditionele funderingsmaterialen. Bovendien is het gebruik van schelpen vaak eenvoudiger en sneller te installeren, waardoor de bouwkosten kunnen worden verlaagd.

Een voorbeeld van kostenbesparing is het gebruik van schelpen in kruipkelders of souterrains. Hierbij kan een schelpenlaag van 30 cm of meer worden gestort om de bodem af te sluiten en het vocht te ontwateren. Deze toepassing is vaak goedkoper dan het gebruik van traditionele dampremmende folies, die vaak niet voldoende zijn in natte of vochtige gebieden.

Toepassing in praktijk: Case studies en voorbeelden

Om de praktische toepassing van schelpen als bouwmateriaal te illustreren, zijn er verschillende projecten geweest waarin schelpen succesvol zijn ingezet. Deze projecten geven een duidelijk beeld van de voordelen en beperkingen van schelpen in de bouwsector.

Usquare-project

Een van de meest opmerkelijke projecten waarin schelpen zijn ingezet is het Usquare-project in België. In dit project zijn 300 m³ schelpenisolatie gebruikt door EcoSchelp voor de fundering van een nieuwe woning. Deze toepassing bewijst dat schelpen niet alleen praktisch zijn, maar ook schaalbaar en geschikt voor gebruik in verschillende bouwcontexten.

Het ontwerp van BC Architects, bekend om hun innovatieve gebruik van duurzame materialen, laat zien hoe schelpenisolatie kan worden geïntegreerd als een effectief en milieuvriendelijk alternatief. Door deze samenwerking is Usquare een model geworden voor het gebruik van circulaire materialen in de bouwsector.

Ecomat en Isoschelp

Ecomat is een ander bedrijf dat schelpen succesvol gebruikt in de bouwsector. Ze bieden Isoschelp aan in bigbags, die door klanten zelf kunnen worden verwerkt. Dit maakt het gebruik van schelpen toegankelijk voor zowel professionele bouwers als particulieren die zelf hun woning willen renoveren.

Een van de voordelen van Isoschelp is dat het lichtgewicht is en gemakkelijk te transporteren is. Bovendien is het een milieuvriendelijke en duurzame oplossing, die bijdraagt aan een verduurzamde bouwsector. Het gebruik van Isoschelp is ook goed voor het waterbeheer en helpt bij het beheersen van grondwater en vochtproblemen.

Opgraving van schelpen in Zeeuws-Vlaanderen

In Zeeuws-Vlaanderen wordt regelmatig gebruik gemaakt van schelpen in de bouwsector. Hier worden schelpen uit de Noordzee gevist en verwerkt tot bouwmaterialen. Deze toepassing is een voorbeeld van hoe lokale en natuurlijke materialen kunnen worden gebruikt in de bouwsector.

De schelpen uit Zeeuws-Vlaanderen worden meestal gebruikt als fundering onder vloeren of in kruipkelders. Ze zijn geschikt voor het verwerken in beton of als los opvulmiddel. Hierdoor kunnen schelpen bijdragen aan een duurzamere en milieuvriendelijke bouwsector.

Beperkingen en uitdagingen van het gebruik van schelpen

Hoewel schelpen veel voordelen hebben, zijn er ook beperkingen en uitdagingen bij hun toepassing in de bouwsector. Deze aspecten zijn belangrijk om te overwegen bij het ontwerp en uitvoering van een bouwproject.

Beperkingen in natte of vochtige omgevingen

Een van de belangrijkste beperkingen van schelpen is dat ze niet altijd geschikt zijn voor gebruik in natte of vochtige omgevingen. Hoewel schelpen een goede drainage bieden, kunnen ze in sommige gevallen niet voldoen aan de eisen van een bouwproject. Bijvoorbeeld in gebieden met hoge grondwaterstanden of regelmatige overstromingen kan het gebruik van schelpen niet altijd haalbaar zijn.

In dergelijke situaties kan het nodig zijn om schelpen aan te vullen met andere materialen of technieken. Bijvoorbeeld door het gebruik van dampremmende folies of kunststoffen om het vocht te beheersen. Deze aanpassing is belangrijk om te zorgen voor een droge en gezonde leefomgeving.

Beperkingen in combinatie met houten constructies

Een andere beperking van schelpen is dat ze niet altijd geschikt zijn voor gebruik in combinatie met houten constructies. Ondanks dat schelpen een goede isolatie en drainage bieden, kan het contact met hout in sommige gevallen problemen oorzaken. Bijvoorbeeld bij het gebruik van onbehandeld hout in direct contact met schelpen kan het vocht onder de vloer niet voldoende worden afgevoerd, wat leidt tot vochtproblemen.

In dergelijke situaties is het belangrijk om de structuur van het bouwproject zorgvuldig te ontwerpen. Bijvoorbeeld door het gebruik van behandeld hout of een extra laag dampremming. Deze aanpassing is nodig om te zorgen voor een duurzame en functionele oplossing.

Uitdagingen bij het transport en opslag

Een andere uitdaging bij het gebruik van schelpen is het transport en opslag. Ondanks dat schelpen licht zijn, kan het transport over grotere afstanden toch energie- en CO₂-intensief zijn. Dit is belangrijk om te overwegen bij het kiezen van een bouwproject en het gebruik van schelpen.

Daarnaast is het opslag van schelpen ook een uitdaging. Omdat schelpen vaak gemaakt worden uit afvalproducten uit de visserij en baggerwerken, moet er zorgvuldig worden omgegaan met het opslaan en transporteren van deze materialen. Hierbij is het belangrijk om te zorgen voor een duurzame en energie-efficiënte aanpak.

De toekomst van schelpen in de bouwsector

De toepassing van schelpen in de bouwsector is een innovatieve en duurzame oplossing die steeds populairder wordt. In de toekomst is het verwacht dat schelpen een steeds groter aandeel zullen krijgen in de bouwsector, vooral in projecten die gericht zijn op duurzaamheid en circulaire economie.

Innovatie en onderzoek

Een belangrijk aspect van de toekomst van schelpen in de bouwsector is innovatie en onderzoek. Ondanks dat schelpen al lang worden gebruikt in de bouw, is er nog veel onderzoek nodig om hun voordelen en beperkingen beter te begrijpen. Door innovatie en onderzoek kan het gebruik van schelpen worden uitgebreid naar nieuwe toepassingen en bouwcontexten.

Een voorbeeld van innovatie is het gebruik van schelpen in combinatie met andere materialen zoals beton of kunststoffen. Hierbij kan het isolerende en drainage-effect van schelpen worden verbeterd, waardoor ze geschikter worden voor gebruik in natte of vochtige gebieden.

Toepassing in stedelijke en landelijke gebieden

In de toekomst is het verwacht dat schelpen zowel in stedelijke als landelijke gebieden zullen worden toegepast. In stedelijke gebieden kan het gebruik van schelpen bijvoorbeeld bijdragen aan het beheersen van grondwater en het voorkomen van vochtproblemen in souterrains en kruipkelders. In landelijke gebieden kan het gebruik van schelpen helpen bij het verduurzamen van de bouwsector en het verminderen van de ecologische voetafdruk.

Een ander aspect van de toekomst van schelpen is hun toepassing in groene gebouwen en energiezuinige woningen. Hierbij kan het gebruik van schelpen bijdragen aan het behalen van hoge isolatie- en energiezuinigheidseisen, wat belangrijk is in de huidige bouwsector.

Conclusie

Schelpen als fundering en isolatiemateriaal bieden een duurzame en innovatieve oplossing in de bouwsector. Met hun natuurlijke eigenschappen, zoals isolatie, drainage en stabiliteit, zijn schelpen geschikt voor een breed spectrum van toepassingen. Het gebruik van schelpen helpt bij het verkleinen van de ecologische voetafdruk van bouwprojecten en bijdraagt aan een verduurzamde bouwsector.

De praktische voordelen van schelpen zijn aanzienlijk. Ze zijn eenvoudig te installeren, robuust en geschikt voor gebruik in moeilijk bereikbare ruimtes. Daarnaast zijn ze een lichtgewicht en duurzame oplossing die bijdraagt aan een gezondere leefomgeving. De toepassing van schelpen in de bouwsector is een innovatieve en praktische keuze die zowel bouwers als woningeigenaren ten goede komt.

In de toekomst is het verwacht dat schelpen een steeds groter aandeel zullen krijgen in de bouwsector. Door innovatie en onderzoek kan het gebruik van schelpen worden uitgebreid naar nieuwe toepassingen en bouwcontexten. De toekomst van schelpen in de bouwsector is dus veelbelovend, en ze kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamere en circulaire economie.