Sleuven bij fundering op staal: technische eisen, uitvoering en toepassing in de praktijk

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Een fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, vooral in regio’s waar de draagkrachtige grond dicht onder het maaiveld ligt. Deze methode houdt in dat de fundering direct op de ondergrond rust, zonder gebruik van palen of andere ondersteunende elementen. Een essentieel onderdeel van deze funderingsmethode is de uitgraving van funderingssleuven, die zorgdragen voor voldoende stabiliteit en voldoen aan de vereisten van vorstvrijheid en draagvermogen. In dit artikel wordt de rol van funderingssleuven bij fundering op staal uitgebreid besproken, inclusief technische eisen, uitvoering, toepassing en mogelijke varianten.

Inleiding

Fundering op staal is een techniek die vooral geschikt is in gebieden met zandige grondlagen, waar de draagkracht voldoende is om het gewicht van een gebouw te dragen. Deze methode vereist het uitgraven van funderingssleuven tot een vorstvrije diepte, meestal tussen de 80 en 120 cm onder het maaiveld. De sleuven worden gecombineerd met wapening en beton om de nodige stabiliteit te garanderen.

De keuze voor fundering op staal hangt af van diverse factoren, waaronder de ondergrond, het gewicht van het gebouw, en de toegankelijkheid van de bouwlocatie. In tegenstelling tot fundering op palen, is fundering op staal meestal kostenefficiënt, maar vereist een stabiele en draagkrachtige ondergrond. In gebieden met veen of klei is deze methode vaak niet geschikt vanwege mogelijke zettingen.

Technische eisen bij funderingssleuven

Bij fundering op staal worden sleuven gegraven om de funderingsconstructie te beheren en voldoende stabiliteit te bieden. De technische eisen voor deze sleuven zijn van cruciaal belang om een betrouwbare fundering te garanderen.

Diepte van de funderingssleuf

De diepte van de funderingssleuf moet voldoende zijn om vorstvrijheid te garanderen. In Vlaanderen wordt doorgaans uitgegaan van een diepte van 80 tot 120 cm onder het maaiveld. Deze diepte zorgt ervoor dat de fundering niet onder invloed komt van vorst, wat zou kunnen leiden tot opvriezen en schade aan de constructie.

Bij extreme winters kan de vorst dieper gaan, waardoor een grotere diepte noodzakelijk wordt. De exacte diepte hangt ook af van de lokaal geldende normen en de specifieke situatie op de bouwlocatie. De NEN 6744 bepaalt dat een fundering op staal niet dieper mag zijn dan vijf maal zijn kleinste dwarsafmeting.

Breedte van de funderingssleuf

De breedte van de funderingssleuf hangt af van de druk die de muur op de ondergrond uitoefent. Om voldoende stabiliteit te garanderen, wordt meestal een sleuf van 40 tot 60 cm breed aangelegd. De breedte kan variëren afhankelijk van de geometrie van het gebouw en de drukverdeling in de ondergrond.

Bij strokenfundering, waar de fundering onder de dragende muren ligt, is de breedte van de sleuf bepalend voor het draagvermogen. Breedere muren vereisen breedere ondersteuning, terwijl dunne binnenwanden een kleinere ondergrondse basis kunnen krijgen. De breedte wordt berekend op basis van de belasting in kN/m en het draagvermogen van de ondergrond in N/mm².

Wapening en beton

In de funderingssleuven wordt meestal wapening aangebracht in de vorm van betonstang of gewapend beton. Deze wapening versterkt de fundering en zorgt voor extra stabiliteit. De sleuven worden meestal voorzien van kantplanken, waartussen de wapening wordt geplaatst. Vervolgens wordt beton gestort en afgewerkt tot de bovenkant van de kantplanken.

Het gebruik van wapening is belangrijk om mogelijke scheuren te voorkomen en de structuurbelasting goed te verdelen. De kwaliteit van het beton en de wapening moet voldoen aan de geldende normen, zoals NEN-EN 206 voor beton en NEN-EN 1992 voor het ontwerp en berekening van betonconstructies.

Draagvermogen en ondergrond

Het draagvermogen van de ondergrond is een essentieel criterium bij de uitvoering van fundering op staal. Deze informatie wordt verkregen door sonderingen uit te voeren, waarmee de draagkracht van de ondergrond bepaald wordt. In zandige gebieden is het draagvermogen vaak voldoende om een fundering op staal aan te leggen. In veen- of kleiachtige gebieden is dit vaak niet het geval vanwege mogelijke zettingen.

Als de ondergrond niet voldoet aan de draagvermogens, kan een grondverbetering aangebracht worden. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van verdichting, groutinjectie of het aanbrengen van een zandkoffer. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de ondergrond draagkrachtiger wordt en geschikt is voor fundering op staal.

Uitvoering van funderingssleuven

De uitvoering van funderingssleuven bij fundering op staal omvat meerdere stappen, van de voorbereiding tot de eindafwerking. Deze processen moeten zorgvuldig worden uitgevoerd om een betrouwbare fundering te garanderen.

Voorbereiding

Voor de uitgraving van de funderingssleuven moet een gedetailleerde bouwtekening beschikbaar zijn. Deze tekening bevat informatie over de diepte, breedte en locatie van de sleuven. Ook is het belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren om de draagkracht van de ondergrond te bepalen.

Bij de voorbereiding wordt de bovengrond verwijderd en eventueel vervangen door een zandkoffer of andere grondverbetering. Dit zorgt ervoor dat de ondergrond geschikt is voor fundering op staal. De locatie van de sleuven moet nauwkeurig worden aangelegd om ervoor te zorgen dat de fundering gelijkmatig verdeeld is en de belasting goed overdraagt.

Uitgraving

De uitgraving van de funderingssleuven moet worden uitgevoerd met behulp van geschikte machines of handmatig, afhankelijk van de omstandigheden op de bouwlocatie. De sleuven moeten voldoen aan de vereisten voor diepte en breedte, en moeten vloeiend en vlak zijn om de wapening en het beton goed te kunnen aanbrengen.

Tijdens de uitgraving moet er rekening gehouden worden met eventuele wateraanwezigheid of grondwater. In geval van grondwater is het nodig om de sleuven te droogleggen, bijvoorbeeld met behulp van pompinstallaties of door een afvoersysteem aan te leggen.

Wapening en betonstorting

Na de uitgraving worden kantplanken geplaatst in de sleuven. Deze planken bepalen de vorm van de fundering en zorgen voor een rechte afwerking. Vervolgens wordt de wapening aangebracht, meestal in de vorm van betonstang of gewapend beton. De wapening moet correct worden geplaatst om mogelijke scheuren te voorkomen.

Daarna wordt het beton gestort. Het beton moet homogeen en vloeiend zijn om goed te vullen en zich gelijkmatig te verdelen. Het beton moet voldoen aan de geldende normen voor sterkte en duurzaamheid. Na het storten moet het beton voldoende tijd krijgen om uit te harden, voordat de volgende stappen in de constructie kunnen beginnen.

Afwerking en metselen

Na het uitharden van het beton kunnen de funderingsmuren worden opgemetseld. Dit gebeurt meestal tot aan de onderkant van de vloer. De muren worden met beton of metselwerk uitgevoerd en moeten voldoen aan de vereisten voor stabiliteit en vochtbescherming. De afwerking moet nauwkeurig worden uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de muren verticaal en horizontaal sterk zijn.

Na de afwerking van de funderingsmuren kunnen de vloeren worden aangelegd. De vloeren rusten direct op de funderingsmuren en vormen de basis voor de verdere constructie. Het is belangrijk dat de vloeren goed worden uitgevoerd om eventuele scheuren of zettingen te voorkomen.

Toepassing in de praktijk

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, vooral in regio’s met zandige grondlagen. Deze methode is voordelig in vergelijking met fundering op palen, omdat er geen palen nodig zijn en de constructie meestal kostenefficiënt is. Echter, deze methode vereist een goede ondergrond en een zorgvuldige uitvoering om de nodige stabiliteit te garanderen.

Strokenfundering

Een strokenfundering is een vorm van fundering op staal waarbij de fundering direct onder de dragende muren ligt. Deze methode is geschikt voor gebouwen met een eenvoudige geometrie en een gelijkmatige belasting. De funderingsstroken worden breed uitgevoerd om voldoende stabiliteit te bieden. Deze methode is vaak toegepast bij woningen, kantoren en andere lichte constructies.

Plaatfundering

Een plaatfundering is een vorm van fundering op staal waarbij een dikke betonplaat wordt aangelegd onder het hele gebouw. Deze methode is geschikt voor gebouwen met een complexere geometrie of een ongelijkmatige belasting. De plaat zorgt voor extra stabiliteit en zorgt ervoor dat de belasting gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld. Deze methode wordt vaak toegepast bij gebouwen met kelders of in gebieden met een onregelmatige ondergrond.

Poerenfundering

Een poerenfundering is een vorm van fundering op staal waarbij betonnen poeren worden aangelegd onder de hoeken of kruispunten van dragende muren. Deze methode is geschikt voor lichte constructies en is vaak toegepast bij vrijstaande woningen. De poeren zorgen ervoor dat de belasting gelijkmatig wordt verdeeld en de fundering extra stabiliteit krijgt.

Historische oorsprong van de term "fundering op staal"

De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het materiaal staal. De oorsprong van de term ligt in het Oudgermaans "stal" en Oudfrans "estal", wat staat voor "stand", "vaste plaats" of "rusten op". De term "staal" verwijst dus naar een harde of vaste ondergrond. Vroeger werd de bodem bij de aanvang van de bouw afgegraven tot het funderingsniveau, en werd een deskundige geraadpleegd die de "staal" (monster) van de grond beoordeelde en adviseerde of deze ondergrond geschikt was om op te bouwen.

Deze historische achtergrond heeft geleid tot verwarring en misvattingen over de term "fundering op staal". In moderne contexten wordt de term vaak verward met een fundering die echt op staal is, wat niet het geval is. De term is in feite een verzamelnaam voor verschillende soorten ondiepe funderingen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, vooral in regio’s met zandige grondlagen. Deze methode vereist het uitgraven van funderingssleuven tot een vorstvrije diepte en het aanbrengen van wapening en beton om voldoende stabiliteit te garanderen. De uitvoering van funderingssleuven is essentieel voor de betrouwbaarheid en duurzaamheid van de fundering.

De technische eisen voor funderingssleuven omvatten diepte, breedte, wapening en beton. De toepassing van deze methode hangt af van de ondergrond, de geometrie van het gebouw en de belasting. In zandige gebieden is fundering op staal vaak geschikt, terwijl het in veen- of kleiachtige gebieden vaak niet het geval is.

De term "fundering op staal" heeft een historische oorsprong die niets te maken heeft met het materiaal staal. De term verwijst naar een harde of vaste ondergrond, waarop het gebouw kan rusten. In moderne contexten is de term vaak verward met een fundering die echt op staal is, wat niet het geval is.

Fundering op staal is een kostenefficiënte methode, maar vereist een zorgvuldige uitvoering en een goede ondergrond. De keuze voor deze methode hangt af van diverse factoren, waaronder de draagkracht van de ondergrond, de geometrie van het gebouw en de toegankelijkheid van de bouwlocatie.