De meest voorkomende funderingtypes voor huizen in Nederland: een overzicht, risico’s en klimaataanpassing

Inleiding

De fundering van een woning is de basis waarop het hele huis rust. Zij speelt een cruciale rol in de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van de constructie. In Nederland zijn verschillende funderingsvormen gebruikelijk, waarbij de keuze van het type fundering bepaald wordt door factoren zoals de ondergrond, de bouwperiode, en de structuur van het huis. In dit artikel geven we een overzicht van de meest voorkomende funderingtypes, leggen we hun toepassing en risico’s uit, en bespreken we hoe klimaatverandering de keuze en het onderhoud van funderingen beïnvloedt.

Wat is een fundering?

Een fundering is de ondersteuning van een gebouw die ervoor zorgt dat het gewicht van het huis op een stabiele manier op de ondergrond wordt verdeeld. Zonder een correcte fundering kan een huis niet standhouden. De fundering moet het gewicht van het gehele gebouw dragen, ongeacht de weersinvloeden of eventuele veranderingen in de ondergrond.

De keuze van de juiste fundering is van groot belang, niet alleen bij nieuwbouw, maar ook bij verbouwingen of herstelprojecten. Veel oude huizen in Nederland staan op funderingen die niet meer ideaal zijn in het huidige klimaat of bij veranderde belastingen. Daarom is het noodzakelijk om de fundering goed te begrijpen en eventuele tekortkomingen op tijd aan te pakken.

Fundering op staal

Omschrijving en toepassing

Een fundering op staal betekent dat het huis direct op een zand- of kleilaag staat, zonder gebruik van heipalen. Dit type fundering komt vaak voor in steden en dorpen met een relatief stevige ondergrond. Het is een eenvoudige en kostenefficiënte methode, vooral geschikt voor oudere woningen.

Omdat het huis direct op de bodem rust, is dit type fundering gevoelig voor veranderingen in de ondergrond, zoals bodemdaling of droogte. Bij een afname van de draagkracht van de bodem kan de fundering verzakken, wat leidt tot scheuren in muren of verzakkingen van vloeren.

Voor- en nadelen

Voordeel:
- Relatief eenvoudig en goedkoper aan te leggen in vergelijking met paalfundering.

Nadelen:
- Minder geschikt voor gebieden met onstabiele of wisselende bodem. - Verzakkingen kunnen optreden bij droogte of inklinking. - Problemen zijn vaak pas zichtbaar als het schade heeft veroorzaakt.

Paalfundering

Omschrijving en toepassing

Bij paalfundering worden palen in de ondergrond gedreven om het huis op een stabielere basis te plaatsen. Dit type fundering wordt vaak gebruikt wanneer de zandlaag dieper ligt in de ondergrond. Paalfundering biedt meer stabiliteit in vergelijking met fundering op staal en is daarom geschikt voor zwaardere of hoger opgeleide constructies.

De keuze van het materiaal van de palen hangt af van de ondergrond en de bouwperiode. Er zijn verschillende soorten palen die gebruikt kunnen worden, zoals houten, betonnen of stalen palen. Houten paalfundering is vooral gebruikt tot ongeveer 1970. Deze palen moeten onder het grondwater staan om te voorkomen dat ze rotten. Bij droge perioden kan het grondwaterpeil zakken, waardoor de palen boven water komen te staan en gaan rotten.

Voor- en nadelen

Voordeel:
- Meer stabiel en minder gevoelig voor bodemverzakking. - Ideaal voor zwaardere gebouwen of minder draagkrachtige ondergronden.

Nadelen:
- Duurder in vergelijking met fundering op staal. - Houten paalfundering is gevoelig voor klimaatverandering, zoals droogte en extreme regen.

Strokenfundering

Omschrijving en toepassing

Een strokenfundering is een ondiepe fundering die vaak wordt gebruikt bij lichte tot middelzware gebouwen, zoals woonhuizen en kleine commerciële panden. Deze fundering bestaat uit lange, smalle stroken beton die onder de dragende muren van het gebouw worden geplaatst. De stroken lopen doorgaans in de lengterichting onder de muren door en verdelen de belasting van de muren gelijkmatig over een groter grondoppervlak.

Deze fundering is relatief eenvoudig aan te leggen en geschikt voor gebieden met stabiele en draagkrachtige ondergronden. Het is een van de meest voorkomende funderingtypes in Nederland.

Voor- en nadelen

Voordeel:
- Goedkoop en eenvoudig aan te leggen. - Geschikt voor stabiele ondergrond.

Nadelen:
- Minder geschikt voor gebieden met slappe of wisselende ondergrond. - Gevoelig voor bodemverzakking.

Puttenfundering

Omschrijving en toepassing

Bij puttenfundering worden individuele funderingsputten gemaakt waarin de funderingsconstructie wordt geplaatst. Deze methode is vaak toepasbaar in gebieden met een ongelijke ondergrond. Het voordeel van deze fundering is dat het aangepast kan worden aan lokale bodemomstandigheden, wat extra stabiliteit biedt in ongelijke of onbetrouwbare ondergronden.

Puttenfundering is technisch complexer dan fundering op staal of strokenfundering, maar biedt meer flexibiliteit in de aanpassing aan de ondergrond. Het is een geschikt type fundering voor zowel nieuwbouw als verbouwingen in gebieden met lastige bodems.

Voor- en nadelen

Voordeel:
- Aanpasbaar aan lokale bodemomstandigheden. - Extra stabiliteit in ongelijke ondergronden.

Nadelen:
- Technisch complexer en duurder in vergelijking met eenvoudige funderingtypes. - Meer tijd en expertise nodig bij aanleg.

Voetplaatfundering

Omschrijving en toepassing

Een voetplaatfundering is een diepe fundering die bestaat uit een massieve betonnen plaat die over de gehele grondoppervlakte van het huis ligt. Dit type fundering wordt vaak gebruikt in gebieden met zwakke of wisselende bodem. De voetplaat verdient de belasting van het gehele gebouw en verspreidt deze gelijkmatig over een groot oppervlak.

Voetplaatfundering biedt extra stabiliteit en is minder gevoelig voor bodemverzakking. Het is een duurdere optie, maar geschikt voor zware of complexe constructies.

Voor- en nadelen

Voordeel:
- Zeer stabiel en minder gevoelig voor bodemverzakking. - Geschikt voor zware of complexe constructies.

Nadelen:
- Duurder in vergelijking met andere funderingtypes. - Meer materiaal en arbeid vereist bij aanleg.

Ondiepe fundering

Omschrijving en toepassing

Ondiepe fundering verwijst naar funderingen die dicht onder het grondoppervlak zijn aangelegd. Dit type fundering is geschikt voor lichte tot middelzware gebouwen en kan in combinatie worden gebruikt met strokenfundering of puttenfundering. Ondiepe fundering is meestal goedkoper dan diepe fundering, maar minder geschikt voor zware of complexe constructies.

Het is een eenvoudige oplossing voor gebieden met stabiele ondergrond, maar kan problemen veroorzaken in gebieden met veranderlijke of zwakke bodem.

Voor- en nadelen

Voordeel:
- Eenvoudig en relatief goedkoop. - Geschikt voor stabiele ondergronden.

Nadelen:
- Minder geschikt voor zware of complexe constructies. - Gevoelig voor bodemverzakking.

Funderingsproblemen herkennen

Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen. Enkele van de meest voorkomende tekenen van funderingsproblemen zijn:

• Scheuren in muren: Vooral diagonale scheuren zijn een teken van funderingsverzakking.
• Verzakkingen van vloeren: Inhomogene vloeren of knikken in de vloer zijn duidelijke indicatoren van funderingsproblemen.
• Scheefstaande deuren of ramen: Wanneer deuren of ramen niet goed sluiten, kan dit wijzen op een veranderde bouwgeometrie als gevolg van funderingsverzakking.
• Roken of slijten van muren: In sommige gevallen kan funderingsverzakking leiden tot verhoogde vochtbelasting in de muren, wat op lange termijn tot slijten kan leiden.

Het is verstandig om bij dergelijke tekenen direct actie te ondernemen en eventueel funderingsherstel te overwegen. Funderingsherstel is vaak ingrijpend en kostbaar, maar kan noodzakelijk zijn om de veiligheid en waarde van het huis te behouden.

Klimaatverandering en funderingsproblemen

Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol in de ontwikkeling van funderingsproblemen. Extreme weersomstandigheden, zoals droogte en hevige regenval, kunnen de ondergrond veranderen en leiden tot vermindering van de draagkracht van de bodem. Dit kan funderingsverzakkingen veroorzaken of bestaande problemen verergen.

Bijvoorbeeld, houten paalfundering is gevoelig voor droogte, omdat het grondwaterpeil kan zakken en de palen boven water komen te staan, wat leidt tot rotting. Ook fundering op staal is kwetsbaar voor droogte en inklinking.

Daarom is het belangrijk om bij nieuwbouw en verbouwingen rekening te houden met klimaataanpassing. Dit betekent het kiezen van funderingsmethodes die robuuster zijn tegen extreme weersomstandigheden en de mogelijkheid om de fundering aan te passen aan veranderende bodemomstandigheden.

De keuze van de juiste fundering

Bij het kiezen van de juiste fundering zijn meerdere factoren van belang:

• Bodemgesteldheid: De samenstelling en draagkracht van de bodem bepalen het type fundering dat geschikt is.
• Belasting: Het totale gewicht van het gebouw moet vooraf berekend worden zodat de eisen voor de fundering bekend zijn.
• Omgevingsfactoren: Klimatologische omstandigheden zoals vorst, regenval en aardbevingen kunnen invloed hebben op de keuze van de fundering.
• Kosten: Het budget van het bouwproject kan bepalend zijn voor de keuze van het type fundering.

Het is verstandig om vooraf een offerte aan te vragen bij een bouwbedrijf of specialist. Een professionele funderingsanalyse kan helpen om de juiste keuze te maken en eventuele problemen op tijd te ontdekken.

Conclusie

De fundering van een woning is de basis van elke constructie en speelt een essentiële rol in de stabiliteit, veiligheid en waarde van een huis. In Nederland zijn verschillende funderingsvormen gebruikelijk, afhankelijk van de bouwperiode, de ondergrond en het type woning. De meest voorkomende funderingtypes zijn fundering op staal, paalfundering, strokenfundering, puttenfundering, voetplaatfundering en ondiepe fundering.

Elk type fundering heeft zijn eigen voordelen en nadelen. Het is belangrijk om de juiste fundering te kiezen, rekening houdend met de bodemomstandigheden, het gewicht van het gebouw en eventuele klimaatfactoren. Funderingsproblemen kunnen zich openbaren in vorm van scheuren in muren, verzakkingen van vloeren of scheefstaande deuren. Bij dergelijke situaties is het verstandig om direct actie te ondernemen en eventueel funderingsherstel te overwegen.

In het licht van klimaatverandering is het steeds belangrijker om funderingsmethodes te kiezen die robuuster zijn tegen extreme weersomstandigheden. Door een zorgvuldige keuze en een goed onderhoud van de fundering kan de levensduur en veiligheid van het huis worden gegarandeerd.

Bronnen

1. Woningherstel.nl
2. Duurzaamfunderingsherstel.nl
3. Demargaretha.nl
4. Keurzeker.nl
5. Demargaretha.nl