Funderingen op staal: Toepassing, soorten en aandachtspunten voor woningen en bouwprojecten

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis voor elke duurzame en veilige constructie. In de bouw wordt vaak gebruikgemaakt van een fundering op staal, een methode die eenvoudig en kostenefficiënt is, mits de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Funderingen op staal worden vaak toegepast in regio's met zandige bodems of stevige kleigrond, en zijn geschikt voor woningen, schuren, garages, maar ook voor grotere constructies zoals industriële panden en bruggen.

In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op wat funderingen op staal inhouden, welke vormen er zijn, waar ze worden toegepast en wat de aandachtspunten zijn bij de uitvoering. Daarnaast worden de voordelen en eventuele risico’s besproken, evenals mogelijke herstelopties bij funderingsproblemen.

Wat is een fundering op staal?

De term fundering op staal kan verwarrend zijn, omdat het niet verwijst naar het gebruik van het bouwmateriaal staal in de fundering zelf. De oorsprong van het begrip ligt in de oudnederlandse betekenis van het woord staal, wat beschikbare, stabiele ondergrond betekent. Dit verwijst naar een harde grondlaag, zoals zand of stevige klei, die als steun voor de fundering kan dienen.

Bij een fundering op staal wordt het gewicht van het gebouw direct op een stabiele grondlaag overgedragen, zonder gebruik te maken van palen of diepe funderingstechnieken. Dit maakt de methode eenvoudiger en goedkoper dan bijvoorbeeld een paalfundering, vooral in gebieden waar de bodem voldoende stevig is.

De keuze voor een fundering op staal hangt af van de draagkracht van de bodem en de belasting die het gebouw op de grond uitoefent. Deze funderingstechniek is bijvoorbeeld geschikt voor woningen, schuren en garages, maar minder geschikt in zachte klei- of veengebieden waar de grond snel verplaatst of zakt.

Wanneer wordt een fundering op staal toegepast?

Een fundering op staal is een betrouwbare keuze als de bodem voldoende draagkracht heeft en de belasting van het gebouw beperkt is. De volgende voorwaarden zijn cruciaal om te bepalen of deze funderingstechniek toepasbaar is:

De bodem is stevig genoeg: Bijvoorbeeld zandgrond of stevige kleigrond die voldoende steun kan bieden.
De belasting van het gebouw is beperkt: Funderingen op staal zijn vaak geschikt voor woningen en kleine gebouwen, zoals schuren of garages.
Er zijn geen grote grondzettingen verwacht: In zachte klei- en veengebieden is paalfundering vaak een betere keuze.
De grondwaterstand is laag genoeg: Een hoge grondwaterstand kan leiden tot optrekkend vocht en instabiliteit in de fundering.

Bij een goed uitgevoerd grondonderzoek kan worden bepaald of de bodem geschikt is voor een fundering op staal. Als de bodem niet voldoet aan deze eisen, zijn maatregelen zoals grondverbetering of het gebruik van palen noodzakelijk.

Voordelen van fundering op staal

Fundering op staal biedt een aantal aanzienlijke voordelen, vooral in regio's waar de ondergrond stabiel is en voldoende draagkracht heeft. Enkele van de belangrijkste voordelen zijn:

Kostenbesparing: Omdat er geen palen nodig zijn, is een fundering op staal vaak goedkoper dan een paalfundering. De constructie is eenvoudiger en sneller uit te voeren, wat gunstig is voor bouwprojecten met een korte planning.
Snelheid en eenvoud: De constructie is eenvoudiger en sneller uit te voeren dan bijvoorbeeld paalfundering. Dit is een voordeel bij bouwprojecten met een korte planning.
Flexibiliteit in ontwerp: Funderingen op staal kunnen snel worden aangepast aan verschillende bouwontwerpen en zijn geschikt voor zowel woningen als grotere projecten zoals industriële panden en bruggen.
Toepasbaar in stabiele bodems: In regio's met zandgrond of stevige klei is fundering op staal een logische keuze die goed aansluit bij de lokale bodemomstandigheden.

Soorten funderingen op staal

Er zijn drie meest gebruikte vormen van fundering op staal: plaatfundering, strookfundering en poerfundering. De keuze voor één van deze vormen hangt af van de bouwconstructie en de draagkracht van de ondergrond.

Strokenfundering

De strokenfundering is de meest eenvoudige vorm van een fundering op staal en een van de meest toegepaste vormen. De fundering bestaat uit doorlopende stroken gewapend beton onder de dragende muren van het gebouw. De breedte van de stroken is afhankelijk van de bodemgesteldheid en de belasting van het bouwwerk. Voor de grootschalige toepassing van beton in de bouw werden de stroken uitgevoerd in metselwerk.

Deze fundering is ideaal voor woningen en kleine gebouwen, zoals schuren of garages. Het is een eenvoudige en kostenefficiënte methode die snel kan worden uitgevoerd.

Plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een grote, gewapende betonnen plaat die onder het volledige gebouw wordt gelegd en vaak ook als begane grondvloer fungeert. Deze oplossing verdeelt de belasting van het gebouw gelijkmatig over een groot oppervlak. Een plaatfundering is relatief makkelijk uitvoerbaar en daarom goedkoop, maar het nadeel is dat het gevoelig is voor verzakkingen.

Ondiepe plaatfunderingen (niet dieper dan 80 cm onder maaiveld) dienen een vorstrand te hebben. Een vorstrand is een funderingsstrook die aan de vloer vastgestort wordt. Deze strook ligt dieper dan 80 cm om het risico van opvriezen te voorkomen. Bij langdurige en hevige vorst kan de ondergrond namelijk bevriezen en uitzetten, wat kan leiden tot ongewenste krachten op de plaat en schade aan het bouwwerk. In Nederland is het normaal gesproken niet nodig om dieper dan 80 cm te graven, omdat de grond daar zelden verder bevriest.

Poerenfundering

Bij een poerenfundering worden afzonderlijke funderingsblokken gebruikt onder kolommen of hoeken van het gebouw. Deze methode is geschikt voor gebouwen met puntbelastingen, zoals bij kolommen of hoeken. De poer is een betonnen blok dat de belasting van het gebouw overdraagt op de ondergrond.

Deze fundering is goed geschikt voor woningen met kolomconstructies of voor gebouwen waarbij de belasting niet gelijkmatig over de gehele ondergrond verdeeld wordt. Het is een robuuste methode die goed aansluit bij zandgronden en stevige klei.

Aandachtspunten bij uitvoering

Bij de uitvoering van een fundering op staal zijn er verschillende aandachtspunten om rekening mee te houden:

Grondonderzoek: Het is essentieel dat het grondonderzoek goed wordt uitgevoerd om te bepalen of de bodem geschikt is voor een fundering op staal. Een onvolledig of onjuist grondonderzoek kan leiden tot funderingsproblemen in de toekomst.
Grondwaterstand: De grondwaterstand moet voldoende laag zijn om instabiliteit en optrekkend vocht te voorkomen. Bij hoge grondwaterstanden kan het nodig zijn om maatregelen te nemen, zoals een waterdichte fundering of afvoermaatregelen.
Voorziening tegen opvriezen: In regio's met koude winters is het belangrijk om een vorstrand aan te brengen bij plaatfunderingen. Dit voorkomt schade door opvriezen van de ondergrond.
Verzakkingen en instabiliteit: Hoewel een fundering op staal in stabiele bodems betrouwbaar is, zijn er risico’s op verzakkingen in zachte of ongelijkmatig draagkrachtige grond. Dit kan worden voorkomen door een grondverbetering of de keuze voor een andere funderingstechniek.

Toepassingsgebieden van funderingen op staal

Funderingen op staal zijn veelzijdig inzetbaar en geschikt voor een breed spectrum van bouwprojecten. Enkele van de belangrijkste toepassingsgebieden zijn:

Woningen en appartementencomplexen: Funderingen op staal zijn ideaal voor het bouwen van woningen en appartementencomplexen. Ze bieden de nodige stabiliteit voor meerdere verdiepingen en kunnen worden aangepast aan verschillende bouwontwerpen.
Industriegebouwen: Staalconstructies worden vaak gebruikt in de bouw van industriële panden zoals fabrieken, magazijnen en distributiecentra. De sterkte en duurzaamheid van een stalen fundering maken ze geschikt voor zware belastingen.
Bruggen en viaducten: Staalconstructies spelen een belangrijke rol in de bouw van bruggen en viaducten. Ze bieden de vereiste sterkte en stabiliteit om grote overspanningen te dragen en zijn bestand tegen de verschillende belastingen waaraan deze structuren worden blootgesteld.

De veelzijdigheid van funderingen op staal maakt ze geschikt voor uiteenlopende constructies, van commerciële gebouwen tot infrastructurele projecten. De sterkte, duurzaamheid en flexibiliteit van deze methode maken het een ideale keuze voor bouwprojecten in Nederland.

Risico’s en herkenbare symptomen van funderingsproblemen

Hoewel funderingen op staal in stabiele bodems betrouwbaar zijn, zijn er ook risico’s verbonden aan deze methode. In de loop van de jaren kunnen funderingsproblemen ontstaan, vooral in zachte of ongelijkmatig draagkrachtige grond. De volgende risico’s zijn mogelijk:

Verzakkingen: Als de bodem niet voldoende stevig is, kan het funderingsvlak verzakken. Dit leidt tot ongelijke belastingverdeling en eventuele schade aan het bouwwerk.
Instabiliteit door grondwater: Bij hoge grondwaterstanden kan instabiliteit ontstaan, wat kan leiden tot opvriezen of optrekkend vocht.
Schade door opvriezen: Bij plaatfunderingen kan het noodzakelijk zijn om een vorstrand aan te brengen om schade door opvriezen te voorkomen.

Herkenbare symptomen van funderingsproblemen zijn:

Scheuren in muren of vloeren: Onregelmatige of brede scheuren in muren of vloeren kunnen wijzen op funderingsproblemen.
Keldervloeren die krom of scheef liggen: Een keldervloer die niet vlak ligt kan duiden op verzakkingen.
Deuren en ramen die niet goed sluiten: Als deuren en ramen niet goed sluiten, kan dit een teken zijn van funderingsproblemen.
Kreunende of knerpende geluiden in het gebouw: Deze geluiden kunnen wijzen op instabiliteit in de fundering.

Herstel- en versterkingsstrategieën

Als funderingsproblemen zich voordoen, zijn er verschillende herstel- en versterkingsstrategieën beschikbaar. De keuze van de methode hangt af van de ernst van de problemen en de oorzaak.

Grondverbetering: Als de bodem niet voldoende draagkracht heeft, kan grondverbetering worden uitgevoerd. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het afgraven van de slechte grondlaag en het vervangen door zand of een zandkoffer.
Paalfundering aanbrengen: In sommige gevallen is het nodig om paalfundering toe te passen om de belasting van het gebouw op een diepere, stevige grondlaag over te dragen.
Versterken van de bestaande fundering: Funderingen kunnen worden versterkt door het aanbrengen van extra ondersteuning of het uitvoeren van een herfundering.
Waterdichte maatregelen: Bij hoge grondwaterstanden kunnen maatregelen worden genomen om de wateraanvoer naar de fundering te beperken en instabiliteit te voorkomen.

Het is belangrijk dat funderingsproblemen vroeg worden herkend en opgelost, om schade aan het gebouw te voorkomen en de veiligheid van de inwoners te waarborgen.

Conclusie

Funderingen op staal zijn een eenvoudige en kostenefficiënte methode die vaak wordt toegepast in regio’s met stabiele bodems. Ze zijn geschikt voor een breed spectrum van bouwprojecten, van woningen tot industriële panden en bruggen. De keuze voor deze funderingstechniek hangt af van de draagkracht van de bodem en de belasting van het gebouw.

Ondanks de voordelen van funderingen op staal, zijn er ook risico’s verbonden aan deze methode. Funderingsproblemen kunnen ontstaan bij zachte of ongelijkmatig draagkrachtige grond, wat schade aan het gebouw kan veroorzaken. Het is daarom belangrijk dat een grondonderzoek goed wordt uitgevoerd en dat eventuele risico’s worden meegenomen in het funderingsontwerp.

Bij funderingsproblemen zijn er verschillende herstel- en versterkingsstrategieën beschikbaar. De keuze van de methode hangt af van de ernst van de problemen en de oorzaak. Het is essentieel dat funderingsproblemen vroeg worden herkend en opgelost om schade aan het bouwwerk te voorkomen en de veiligheid van de inwoners te waarborgen.

Een fundering op staal is dus een betrouwbare keuze in de juiste omstandigheden, maar het is van belang dat het grondonderzoek goed wordt uitgevoerd en dat aandachtspunten bij de uitvoering worden meegenomen.

Bronnen

staal