Staal in fundering verwerken: Uitleg, toepassingen en hersteltechnieken

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Een stabiele fundering is de basis voor elke bouwconstructie en speelt een cruciale rol in de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. In de Nederlandse bouwsector wordt vaak gebruikgemaakt van een zogenaamde fundering op staal, een term die verwarrend kan zijn omdat het niet verwijst naar het gebruik van het bouwmateriaal staal. In werkelijkheid betekent het dat de fundering direct op een stevige, draagkrachtige ondergrond rust. De uitdrukking stamt historisch vanuit het Oudgermaans of Oudhollands, waarin "staal" verwijst naar een vaste ondergrond of rustplaats. In dit artikel wordt de techniek van funderen op staal uitgebreid toegelicht, inclusief de toepassingen, de uitvoering in de praktijk, en de herstel- en versterkingsmethoden die kunnen worden toegepast wanneer problemen zoals verzakking of scheuren zich voordoen.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een veelgebruikte funderingstechniek in de bouw, vooral bij kleinere en lichtere constructies zoals woningen, schuren en kleine commerciële panden. Deze methode wordt gekozen wanneer de ondergrond voldoende draagkrachtig is en de belasting van het bouwwerk beperkt is.

De fundering bestaat meestal uit een betonnen plaat, strook of poer die direct op een stevige grondlaag rust, zonder gebruik van diepe palen of heipalen. De term "staal" verwijst hier dus niet naar het metaal, maar naar de manier waarop de belasting via de plaat gelijkmatig wordt verdeeld over de ondergrond. Dit type fundering is eenvoudig, relatief goedkoop en geschikt voor situaties waarin de bodem voldoende stevig is. In de praktijk wordt een grondverkenning uitgevoerd, bijvoorbeeld via sonderingen, om te bepalen of de ondergrond geschikt is voor een fundering op staal.

Belang van grondverkenning

Voorafgaand aan het aanleggen van een fundering op staal is een gedetailleerde grondverkenning essentieel. Deze verkenning bepaalt de draagkracht van de ondergrond, de aanlegdiepte en of er sprake is van risico’s zoals hoge grondwaterstand of zwakke grondlagen. In de Nederlandse norm NEN 6744 is vastgelegd dat een fundering op staal niet dieper mag zijn dan vijf maal zijn kleinste dwarsafmeting. Dit zorgt voor een adequate stabiliteit en voorkomt overdimensionering.

Uitvoering in de praktijk

De uitvoering van een fundering op staal vereist een zorgvuldige aanpak. De onderkant van de fundering moet vorstvrij zijn om opvriezen van de grond te voorkomen. Dit betekent dat de fundering op een diepte moet worden aangelegd die lager ligt dan de vorstlijn in de regio. Bovendien moet de funderingsvoet breed genoeg zijn om de belasting van het gebouw gelijkmatig te verdelen over de grond. In de praktijk worden verschillende vormen van fundering op staal toegepast:

Plaatfundering: een gewapende betonplaat die de belasting van het hele gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt.
Strookfundering: een doorlopende strook van beton onder dragende muren.
Poerfundering: betonnen blokken onder dragende kolommen of andere puntbelastingen.

De keuze voor de juiste vorm van fundering hangt af van de structuur van het gebouw, de belasting en de draagkracht van de ondergrond.

Problemen bij funderingen op staal

Hoewel funderingen op staal een populaire keuze zijn, kunnen er verschillende problemen optreden. Deze problemen zijn vaak het gevolg van ongunstige bodemomstandigheden, onjuiste aanleg of veranderingen in de ondergrond.

Verzakking

Een veelvoorkomend probleem is verzakking, wat optreedt wanneer de ondergrond niet sterk genoeg is om de belasting van het gebouw te dragen. Dit kan gebeuren bij zwakke grondsoorten zoals veen of losse klei. Verzakking leidt vaak tot scheuren in de fundering of muren en kan zelfs leiden tot instabiliteit van het gebouw.

Grondbewegingen

Tijdens het bouw- en gebruiksperiode kan de ondergrond veranderen door bijvoorbeeld veranderingen in de vochtigheid of temperatuur. Dit kan leiden tot verschuivingen in de fundering en daarmee tot scheuren of hobbels in de constructie.

Uitspoeling van cement

In sommige gevallen, bijvoorbeeld in veengebieden, kan cement uitspoelen door infiltratie van water. Dit vermindert de stabiliteit van de fundering en maakt herstel noodzakelijk.

Versterkings- en hersteltechnieken

Wanneer problemen zoals verzakking of scheuren zich voordoen, zijn er verschillende versterkings- en hersteltechnieken beschikbaar. Deze methoden zijn vaak maatwerk en variëren per situatie.

Funderingsherstel

Funderingsherstel begint met een technische inspectie om de oorzaak van de problemen te achterhalen. Daarna worden maatwerkmethoden toegepast om de fundering weer stabiel en veilig te maken. Deze methoden kunnen variëren per situatie en zijn vaak combinaties van versterkings- en stabilisatietechnieken.

Grondstabilisatie

Grondstabilisatie is een essentiële techniek bij het versterken van fundering op staal. Deze methode verbetert de eigenschappen van de bodem en verhoogt de draagkracht. Door geavanceerde methoden zoals bodeminjectie of grondverbetering kan de grond onder de fundering worden verstevigd. Dit voorkomt verdere verzakking en zorgt voor een gelijkmatige verdeling van de belasting.

Ondergrouten

Bij ondergrouten wordt een betonmortel of epoxyhars onder de fundering geïnjecteerd om het oppervlak volledig op te vullen. Deze techniek zorgt voor een betere drukverdeling op de fundering en versterkt zwakke punten in het draagvlak. Ondergrouten is vooral effectief bij funderingen op staal, omdat het de stabiliteit van de constructie verbetert.

Grondverbetering

Wanneer de draagkracht van de ondergrond onvoldoende is, kan grondvervanging of grondverbetering worden uitgevoerd. Hierbij wordt de zwakke grond afgebroken en vervangen door een draagkrachtigere laag, of worden stabilisatiesubstanties toegevoegd om de grond te versterken.

Bodeminjecties

Bodeminjecties zijn een techniek waarbij expansiehars of andere injectiematerialen in de grond worden ingebracht om de stabiliteit te verbeteren. Deze methode is vaak niet-invasief en kan gebruikt worden om het verzakken tegen te gaan. In sommige gevallen kan de fundering zelfs omhoog worden gebracht door het injecteren van materialen die uitzetten.

Aanbrengen van nieuwe funderingsmuur

In zware gevallen kan het nodig zijn om een nieuwe funderingsbalk of -strook aan te brengen. Deze methode is meestal ingrijpend en vereist een gedetailleerde constructieberekening. Het kan nodig zijn om de oude fundering te versterken of volledig te vervangen.

Plaatsen van stalen buispalen

Een andere methode is het plaatsen van stalen buispalen rondom het gebouw. Deze palen bieden extra ondersteuning en versterken de fundering. Deze techniek wordt vaak gebruikt in situaties waarin de ondergrond te zwak is voor een fundering op staal.

Ringfundering

Een ringfundering is een techniek waarbij een extra funderingsstrook wordt aangebracht rondom het gebouw en vastgemaakt aan de bestaande fundering. Deze methode zorgt voor extra stabiliteit en kan gebruikt worden bij problemen met scheuren of verzakking.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en betrouwbare funderingstechniek in de bouw, vooral bij lichtere constructies. De term verwijst niet naar het gebruik van het metaal staal, maar naar een fundering die direct op een stevige ondergrond rust. De keuze voor deze methode hangt af van de ondergrond, de belasting van het gebouw en de aard van de constructie. Tijdens de uitvoering is een gedetailleerde grondverkenning en een zorgvuldige aanleg op vorstvrije diepte essentieel.

Wanneer problemen zoals verzakking, scheuren of instabiliteit zich voordoen, zijn er diverse versterkings- en hersteltechnieken beschikbaar. Deze methoden zorgen ervoor dat de fundering weer stabiel en veilig is. Door maatwerk toe te passen en moderne technieken te gebruiken, is het mogelijk om problemen met funderingen op staal efficiënt en effectief op te lossen. Voor eigenaren, bouwmeesters en constructeurs is het belangrijk om deze technieken goed te begrijpen en te kennen om de levensduur en veiligheid van de constructie te waarborgen.