Stichting Fundering: Nieuwe Kansen in Woningbouw voor Starters, Doorstromers en Statushouders

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

In de huidige woningmarkt in Nederland is het voor een steeds groter deel van de bevolking een uitdaging om een eigen woning te bemachtigen. Grote steden zijn dichtgegroeid, prijzen stijgen, en voor bepaalde doelgroepen — zoals starters, doorstromende gezinnen en statushouders — is wonen in eigen huis vaak een verre droom. Tegelijkertijd blijft het aantal woningen met funderingsproblemen toenemen, wat de druk op de woningmarkt verder verhoogt. In dit klimaat van uitdagingen en kansen speelt Stichting Fundering, onder de naam Steenvlinder, een steeds belangrijkere rol. Door creatieve en duurzame oplossingen, innovatieve financieringsmodellen en een sterke focus op integratie en inclusie, werkt de stichting aan toekomstige woningoplossingen voor mensen die verder zijn van de woningmarkt.

In dit artikel bespreken we de activiteiten van Stichting Fundering (Steenvlinder), de werkwijze van kluswoningenprojecten, de rol van alternatieve financiering en het belang van samenwerking met gemeenten en partners. Verder onderzoeken we hoe funderingsproblemen — een groeiend kwestie in Nederland — de woningmarkt beïnvloeden en wat de huidige maatschappelijke en politieke aandacht voor deze kwestie inhoudt.

Wie is Stichting Fundering?

Stichting Fundering is een initiatief dat in 2015 is ontstaan en sinds 2020 werkt onder de naam Steenvlinder. De stichting richt zich op mensen die verder zijn van de woningmarkt, zoals starters, doorstromende gezinnen, ouderen en statushouders. Het doel is om hen de kans te geven om een eigen woning te realiseren door middel van kluswoningenprojecten en innovatieve financieringsmodellen. Steenvlinder combineert bouwactiviteiten met sociale en maatschappelijke doelen, zoals integratie, duurzaamheid en toegankelijk wonen.

De stichting heeft al verschillende projecten opgezet in diverse regio’s, zoals Almere, Dordrecht, Vlaardingen, Zeist en Leiden. Deze projecten zijn meestal gericht op hergebruik van bestaande gebouwen (zoals kerkgebouwen, schoolgebouwen en monumentale herenhuizen) of op nieuwbouw op specifieke locaties. Door de combinatie van klussen en bouwen, waarbij de deelnemers zelf een aandeel nemen in de bouw van hun woning, wordt een duurzamere en financieel toegankelijkere aanpak van woningbouw mogelijk.

Actieve Doelgroepen en Methodologie

Steenvlinder richt zich op doelgroepen die vanwege financiële of andere redenen verder staan van de reguliere woningmarkt. De kluswoningen zijn bedoeld voor starters, ouderen en gezinnen die op doorstroming staan. De deelnemers van de projecten zijn meestal mensen die bereid zijn om bouw- en klusuren in te zetten voor de realisatie van hun eigen woning. Dit maakt het project toegankelijker voor mensen met een beperkt budget.

De methodologie van Steenvlinder houdt in dat mensen niet alleen een woning kopen, maar ook actief meebouwen. Het betreft een participatieve aanpak waarbij de kennis en de inzet van de deelnemers een integraal onderdeel zijn van de woningbouw. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan het leren van bouwkundige vaardigheden, zodat de deelnemers een waardevolle ervaring opdoen die ook na het project in hun leven kan worden toegepast.

Financieringsmodellen en Innovatie

Een van de unieke kenmerken van Steenvlinder is het gebruik van alternatieve financieringsmodellen. De stichting werkt met obligatieleningen, particuliere investeerders en maatschappelijke fondsen om projecten te realiseren. Deze modellen maken het mogelijk om woningen te bouwen zonder afhankelijk te zijn van de traditionele woningbouwsector of particuliere kopers met een hoog inkomen.

Een voorbeeld is het project in Almere, waar Steenvlinder INC 11 bouwpercelen en 11 WikiHouses realisesert voor starters en gezinnen met een lager inkomen. Ook in Dordrecht en Vlaardingen zijn woningen geïntegreerd in bestaande gebouwen, zoals herenhuizen of schoolgebouwen. Deze aanpak zorgt voor een mix van woningtypes en doelgroepen en draagt bij aan een diversere woningmarkt.

Samenwerking met Gemeenten en Partijen

Steenvlinder werkt nauw samen met gemeenten, partners en lokale organisaties. In Leiden, bijvoorbeeld, is het plannenproces voor een nieuw project in overleg met de gemeente en de lokale bevolking. Deze samenwerking is essentieel om plannen te realiseren die aansluiten bij lokale behoeften en om wederzijds vertrouwen te bouwen.

De stichting ziet ook toe op de integratie van de projecten in de omgeving. Dat betekent dat ze zich niet alleen richten op de realisatie van woningen, maar ook op de sociale en fysieke integraatie van de deelnemers en hun woningen in de wijk. Hierbij spelen aspecten zoals verbinding, toegankelijkheid, duurzaamheid en veiligheid een rol.

Kluswoningen en Participatie in de Woningbouw

Kluswoningen zijn een vorm van participatieve woningbouw waarbij de toekomstige woningeigenaar een actieve rol speelt in de bouw van zijn of haar eigen woning. Deze aanpak is niet alleen financieel aantrekkelijk, maar ook sociaal en educatief. Het biedt mensen de kans om kennis te maken met bouwkunde, samen te werken met andere deelnemers en een gevoel van trots en verantwoordelijkheid op te bouwen.

Steenvlinder heeft al meerdere kluswoningenprojecten opgezet. Zo worden in Dordrecht zeven kluswoningen gerealiseerd in twee aan elkaar geschakelde monumentale herenhuizen. In Vlaardingen worden starters, jonge gezinnen en statushouders geholpen bij het realiseren van hun eigen woning in een oud schoolgebouw. In Zeist zijn kluswoningen in ontwikkeling op agrarische glastuinbouwgronden.

De kluswoningen zijn een voorbeeld van hoe participatie en woningbouw kunnen samengaan. De deelnemers investeren in de bouw van hun woning, maar ze profiteren ook van het feit dat de boukosten worden gedeeld of verlaagd door deelname aan het project. Dit maakt wonen in eigen huis toegankelijker voor mensen met beperkte financiële middelen.

De Rol van Participatie

Participatie speelt een centrale rol in de aanpak van Steenvlinder. De deelnemers worden niet alleen woningeigenaren, maar ook medebouwers. De stichting zorgt ervoor dat de deelnemers goed worden geïnformeerd over de bouwprocessen, de benodigde vaardigheden en de financiële aspecten. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan het opleiden van de deelnemers in bouwkundige en technische vaardigheden.

De participatie is ook sociaal van aard. De klusuren worden vaak gedaan in groepen, waardoor sociale contacten en vriendschappen ontstaan. Deze aanpak draagt bij aan een sterke wijkidentiteit en vermindert de kans op isolatie bij de deelnemers.

Funderingsproblemen en de Woningmarkt

Tijdens de realisatie van woningprojecten speelt het onderwerp funderingen een steeds belangrijkere rol. In Nederland is het aantal woningen met funderingsproblemen fors toegenomen. Dit heeft te maken met factoren zoals klimaatverandering, lage grondwaterstanden, inklinking van veen- en kleigronden en verouderde funderingstechnieken.

Volgens de Stichting Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) zijn er inmiddels tussen de 487.000 en 537.000 woningen met een verhoogd funderingsrisico. Deze getallen worden steeds alarmerender, aangezien funderingsproblemen zowel schade veroorzaken aan de woning zelf als aan de waarde van het pand.

Oorzaken van Funderingsproblemen

De belangrijkste oorzaken van funderingsproblemen zijn:

Klimaatverandering: Door de toename van droogtes en de afname van regenval kan het grondwater dalen, wat leidt tot inklinking en bodemdaling.
Lage grondwaterstanden: In regio’s met veen- of kleigrond kan een laag grondwaterpeil leiden tot verlies van stevigheid in de bodem.
Verouderde funderingstechnieken: Veel panden in Nederland zijn op houten palen of ondiepe funderingen gebouwd, die niet geschikt zijn voor huidige omstandigheden.
Inklinking: In sommige regio’s, zoals de West-Brabantse polders en de Peel, is de grond zo verzwakt dat het een risico vormt op funderingsproblemen.

Gevolgen voor de Woningmarkt

De gevolgen van funderingsproblemen zijn zowel voor huiseigenaren als voor de woningmarkt als geheel van groot belang. Huiseigenaren staan vaak met verlies geconfronteerd wanneer hun woning funderingsproblemen krijgt. De kosten voor herstel kunnen zeer hoog zijn, en het is helaas vaak zo dat de schade niet verzekerd is.

Bij het kopen van een woning is het steeds belangrijker om te controleren of de fundering in orde is. Dit is vooral van toepassing op gebieden waar funderingsproblemen al vaker zijn voorgekomen. Vereniging Eigen Huis pleit al jaren voor een nationale aanpak van funderingsproblematiek, waarbij de overheid en huiseigenaren samen verantwoordelijkheid nemen voor herstel en preventie.

Aanpak en Beleid

De KCAF en Vereniging Eigen Huis pleiten voor een nationale aanpak van funderingsproblematiek. Dit zou inhouden dat er meer informatie beschikbaar komt voor kopers, dat er verzekeringen zijn voor funderingsherstel en dat de overheid een rol speelt in het herstel van funderingen, vooral in gebieden waar klimaatverandering de oorzaak is van de problemen.

In 2021 is het manifest "Deltaplan funderingsschade" aangeboden aan de politiek in Den Haag. Hierin wordt aangedrongen op een regierol voor het Rijk. De verwachting is dat een grootschalige aanpak van funderingsproblemen in de komende jaren nodig is, aangezien de schade herstel in 2050 op 55 miljard euro wordt geraamd.

Samenwerking en Innovatie in de Woningbouw

Steenvlinder werkt niet alleen aan kluswoningenprojecten, maar ook aan innovatieve woningbouwmodellen. Zo zijn er projecten die gericht zijn op het combineren van wonen en werken, zoals het hergebruik van kerkgebouwen voor woning- en kantoorfuncties. Deze aanpak draagt bij aan een duurzamere en multifunctionele bebouwing.

Bovendien werkt de stichting aan projecten die gericht zijn op het hergebruik van bestaande gebouwen. Dit is een duurzamere aanpak dan nieuwbouw, omdat het voorkomt dat nieuwe grond wordt bebouwd en bestaande gebouwen opnieuw worden ingezet.

Duurzame Bouw en Energiebesparing

Steenvlinder legt veel nadruk op duurzame bouw en energiebesparing. De kluswoningen worden vaak geïsoleerd, en er wordt gebruikgemaakt van duurzame materialen en technologieën. Hierdoor is het energieverbruik van de woningen laag, wat voordeel oplevert voor de woningeigenaar en voor het milieu.

De stichting werkt ook samen met kennisinstellingen en woningcorporaties om innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor duurzame woningbouw. Deze samenwerking is essentieel voor het realiseren van projecten die aansluiten bij de huidige en toekomstige behoeften van de maatschappij.

Investeren in Woningbouw

Steenvlinder biedt ook kansen voor investeerders die geïnteresseerd zijn in woningbouwprojecten. Zo zijn er obligatieleningen beschikbaar voor professionele investeerders en particulieren die willen bijdragen aan de realisatie van woningen voor starters, ouderen en gezinnen met een lager inkomen. Deze investeringen zijn bedoeld om de financiering van projecten te vergroten en om de toegankelijkheid van woningen te vergroten.

Conclusie

In de huidige woningmarkt in Nederland is het voor een groot aantal mensen uitdagend om een eigen woning te bemachtigen. Tegelijkertijd groeit het aantal woningen met funderingsproblemen, wat extra druk zet op de woningmarkt en op huiseigenaren. In dit klimaat speelt Stichting Fundering onder de naam Steenvlinder een belangrijke rol. Door de combinatie van kluswoningenprojecten, alternatieve financieringsmodellen en samenwerking met gemeenten en partners, werkt de stichting aan toekomstige oplossingen voor starters, doorstromers en statushouders.

De aanpak van Steenvlinder is participatief, duurzaam en sociaal gericht. De deelnemers nemen actief deel aan de bouw van hun eigen woning, wat niet alleen financieel aantrekkelijk is, maar ook sociaal en educatief. De stichting werkt ook aan het hergebruik van bestaande gebouwen en aan het ontwikkelen van innovatieve woningbouwmodellen. Hiermee draagt Steenvlinder bij aan een diversere en toegankelijkere woningmarkt.

Tegelijkertijd is het belangrijk om rekening te houden met de groeiende funderingsproblematiek in Nederland. Huiseigenaren en kopers moeten bewust worden van de risico’s die funderingsproblemen met zich meebrengen, en er is dringend behoefte aan een nationale aanpak die zowel preventie als herstel omvat. Hierbij moet de overheid een actieve rol spelen, aangezien de huidige situatie niet langer kan worden verdergesteld.

Steenvlinder en vergelijkbare initiatieven kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamere, toegankelijkere en sociaal verantwoorde woningmarkt. Door innovatieve oplossingen, participatie en duurzame bouwprincipes kan de woningmarkt zich aanpassen aan de huidige en toekomstige behoeften van de maatschappij.