Duurzame funderingstechnieken in natuureducatiecentra: een case study van Hooge Nesse en IVN Hengelo

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

In de huidige bouwsector is het gebruik van duurzame bouwmaterialen en innovatieve funderingstechnieken van groot belang. Deze trends zijn zichtbaar in zowel woningbouwprojecten als in grotere infrastructuurprojecten. Het ontwerp en de bouw van natuureducatiecentra vormen hierin een interessante toepassing, omdat het niet alleen gaat om het bouwen van een gebouw, maar ook om het integreren van duurzaamheid en ecologie in elke fase van het project.

In dit artikel bekijken we de fundering van twee natuureducatiecentra in Nederland: het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse in Zwijndrecht en het natuureducatiecentrum van IVN Hengelo. Beide projecten tonen interessante voorbeelden van het gebruik van duurzame materialen en constructie-methodes, met aandacht voor zowel duurzaamheid als technische uitvoering.

Deze studie is gebaseerd op informatie uit openbare bronnen, waaronder projectbeschrijvingen en interviews met betrokken partijen. Het doel is om inzicht te geven in de keuzes die gemaakt zijn in de fundering van deze centra, en de redenen achter die keuzes.

Duurzame fundering in het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse

Het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse is gevestigd in het natuurgebied Hooge Nesse in Zwijndrecht. Het project is ontwikkeld door bouwkundestudenten in de SUS-ateliers op RDM Campus, waar duurzame bouwprojecten worden ontworpen en uitgevoerd. De fundering van het centrum is een interessant onderdeel van het project, aangezien het de basis vormt voor de constructie en daarmee ook voor de duurzaamheid van het gebouw.

Recycled materialen in de fundering

Een van de belangrijkste kenmerken van de fundering in het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse is het gebruik van al eerder gebruikte stalen liggers en Stelcon platen. Deze materialen zijn hergebruikt, wat een positieve impact heeft op het milieu. Het gebruik van hergebruikte materialen beperkt het gebruik van nieuwe grondstoffen en vermindert de hoeveelheid afval die gegenereerd wordt tijdens de bouw.

De keuze voor deze funderingsmaterialen is gedaan in overleg met het ingenieursbureau Drechtsteden. Het schetsontwerp en de visie op duurzame bouw zijn in nauwe samenwerking ontwikkeld met de gemeente Zwijndrecht en de stedenbouwkundige. Deze samenwerking zorgde voor een goed inpassende oplossing die zowel functioneel als duurzaam is.

Wilgentakmuren en funderingsstabiliteit

Een van de duurzame aspecten van het project zijn ook de wilgentakmuren. Deze muren zijn een innovatieve oplossing die niet alleen duurzaam is, maar ook functioneel en esthetisch aantrekkelijk. De wilgentakken worden opgestapeld of gevlochten in een smalle bak. Proefmuurtjes zijn al gebouwd en worden gecontroleerd op hun stabiliteit en waterdichtheid onder verschillende weersomstandigheden.

De fundering van het centrum moet zorgen voor een stabiele basis voor deze muren. Aangezien de wilgentakmuren relatief licht zijn, wordt de fundering vooral gebruikt om de zwaardere delen van het gebouw, zoals de kas, te ondersteunen. Studenten zoals Mathias zijn verantwoordelijk voor het ontwerpen van de draagconstructie van de kas, met aandacht voor de waterdichtheid en de afvoer van regenwater. Dit heeft invloed op de fundering, omdat de afvoer van water essentieel is voor de stabiliteit van het gebouw.

De fundering van de kas en het bezoekerscentrum moet rekening houden met de mogelijkheid van verzakking. Dit is een belangrijk technisch aspect, omdat de kas zwaarder is dan de wilgentakmuren en sneller kan verzakken. Dit heeft invloed op de manier waarop regenwater wordt afgevoerd en hoe de fundering moet worden ontworpen om lekkages en stabiliteitsproblemen te voorkomen.

Duurzame energie en fundering

Naast het gebruik van hergebruikte materialen in de fundering is er ook aandacht voor duurzame energie. Het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse maakt gebruik van zonnepanelen om energie op te wekken. Deze opwekking is een belangrijk onderdeil van het duurzaamheidsbeleid van het project. De fundering van de zonnepanelen moet zorgen voor een stabiele basis, aangezien de zonnepanelen zowel zwaar als gevoelig zijn voor wind- en regelast.

Het ontwerp van de fundering voor de zonnepanelen is een aparte uitdaging, omdat het moet voldoen aan de eisen van stabiliteit en duurzaamheid. De fundering moet zorgen dat de zonnepanelen niet schuiven of verplaatsen, en dat ze goed functioneren op lange termijn.

Fundering in het Natuureducatiecentrum van IVN Hengelo

Het Natuureducatiecentrum van IVN Hengelo is een ander interessant voorbeeld van duurzame funderingstechnieken. Het project is gestart met een match tussen IVN Hengelo en het bedrijf Olde Kalter Grondwerk en Containers via de stichting Slinger Hengelo. Dit leidde tot het lenen van een graafmachine voor de uitgraving van de fundering. Deze match is de honderdste match van de stichting in 2023, wat een belangrijk mijlpaal was in het project.

Graafwerk en vrijwilligers

Het graafwerk voor het Natuureducatiecentrum van IVN Hengelo is een belangrijk onderdeel van de bouw. Het werk wordt zo veel mogelijk uitgevoerd door vrijwilligers om de kosten te beperken. Voorzitter Wolthof van IVN Hengelo benadrukt dat het gebruik van vrijwilligers niet alleen de kosten verlaagt, maar ook de betrokkenheid van de lokale gemeenschap vergroot. Dit maakt het project meer maatschappelijk verantwoord en duurzaam.

Het gebruik van vrijwilligers in het graafwerk vraagt om een robuuste en eenvoudige fundering. De fundering moet zodanig zijn ontworpen dat het niet te complex is en dat vrijwilligers het werk kunnen uitvoeren zonder specifieke bouwkundige kennis. Dit heeft invloed op de keuze van funderingsmaterialen en -methoden.

Funderingsmateriaal en duurzaamheid

De funderingsmateriaalkeuze voor het Natuureducatiecentrum van IVN Hengelo is nog niet volledig duidelijk, maar er is aandacht voor duurzaamheid. Het gebruik van hergebruikte materialen is een mogelijkheid, net zoals in het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse. Er wordt echter nog gekeken naar de meest duurzame en kostenefficiënte oplossing.

Het feit dat het project zo veel mogelijk vrijwilligers inzet, maakt het belangrijk om funderingsoplossingen te kiezen die eenvoudig te uitvoeren zijn. Dit kan bijvoorbeeld het gebruik van standaard funderingsmethoden zijn, zoals diepere fundering of het gebruik van betonblokken. Deze materialen zijn goed beschikbaar en kunnen door vrijwilligers met weinig technische kennis worden gebruikt.

Tijdlijn en vooruitzichten

Het Natuureducatiecentrum van IVN Hengelo is nog in aanbouw en wordt verwacht in de zomer van 2023 klaar te zijn. Het graafwerk is gestart, wat een belangrijke stap is in het project. Het gebruik van een graafmachine leent het project een professionele uitstraling, maar het ontwerp en de uitvoering van de fundering worden nog gecontroleerd op duurzaamheid en stabiliteit.

IVN Hengelo benadrukt dat het centrum gericht is op het verbinden van mens en natuur. Het is dus belangrijk dat de fundering van het centrum ook in lijn is met deze visie. De fundering moet zowel functioneel als duurzaam zijn, en moet het centrum ondersteunen in zijn missie om jong en oud te laten beleven hoe leuk, gezond en belangrijk natuur is.

Conclusie

De fundering van natuureducatiecentra speelt een cruciale rol in de duurzaamheid en stabiliteit van het gebouw. In zowel het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse als het Natuureducatiecentrum van IVN Hengelo is er aandacht voor het gebruik van duurzame materialen en constructie-methodes. De fundering is ontworpen om zowel functioneel als milieuvriendelijk te zijn, en speelt een belangrijke rol in het algemene ontwerp van het centrum.

In het Natuureducatiecentrum Hooge Nesse is er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van hergebruikte stalen liggers en Stelcon platen, en zijn er wilgentakmuren ontworpen die zowel duurzaam als functioneel zijn. In het Natuureducatiecentrum van IVN Hengelo is er een sterke focus op vrijwilligerswerk en kostenefficiëntie, wat heeft geleid tot het gebruik van eenvoudige funderingsoplossingen.

Deze projecten tonen aan dat funderingen in natuureducatiecentra niet alleen functioneel moeten zijn, maar ook bijdragen aan het duurzaamheidsbeleid van het project. Het kiezen van duurzame funderingsmaterialen en -methodes is een essentieel onderdeel van het ontwerp en de uitvoering van dergelijke centra.

Bronnen

natuureducatiecentrum