Leidraad voor duurzame infiltratie en riolering

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

Inleiding

Infiltratie en riolering vallen onder de kernproblemen in het waterbeheer, met name in de context van duurzaamheid en het omgaan met regenwater. De beschikbare bronnen tonen aan dat er in Nederland sprake is van een uitgebreid kader van richtlijnen, leidraden en praktijkrichtlijnen die het ontwerp, de uitvoering en het beheer van rioleringssystemen ondersteunen. Deze leidraden zijn van cruciaal belang voor het bepalen van de capaciteit van rioleringssystemen, het beheersen van wateroverlast en het veiligstellen van de kwaliteit van het grondwater. In dit artikel worden de kernprincipes van leidraden voor infiltratie en riolering behandeld, inclusief technische aspecten, regelgeving en praktijkvoorbeelden.

Leidraad Riolering: Doel en Toepassingsgebied

De leidraad voor riolering, zoals beschreven in bron [2], is een richtlijn die gericht is op het bepalen van de juiste aanpak bij het ontwerpen en uitvoeren van rioleringssystemen. Deze leidraad is van toepassing op infiltratieprocessen buiten de aangeduide gebieden, mits de hoeveelheid niet groter is dan 100 m³ per uur. Daarnaast geldt dat de leidraad niet van toepassing is op infiltratie die plaatsvindt binnen waterkeringen, beschermingszones en buitenbeschermingszones, zoals op de kaart is aangeduid. De leidraad biedt dus een overzicht van de vereisten en standaarden voor het aanleggen van rioleringssystemen, waaronder het bepalen van de juiste diameter van de leidingen en het beheersen van de afvoercapaciteit.

Technische aspecten van infiltratie en riolering

Capaciteitsbepaling en diameterberekening

Een van de belangrijkste technische aspecten bij het ontwerpen van rioleringssystemen is het bepalen van de capaciteit van het leidingsysteem. In bron [7] wordt uitgelegd dat de leidingdiameters voor vermaasde rioleringsstelsels (gemengd en HWA) worden berekend middels hydrodynamische modelingsprogramma’s. De diameter van de leidingen is afhankelijk van factoren zoals de minimale diameter van hoofdriolering, inspectie- en beheersmogelijkheden, en de hydraulische dimensioneringsuitgangspunten. Voor hoofdleidingen wordt vaak een minimale diameter van Ø250mm tot Ø315mm aangehouden, terwijl rioleringsputten een minimale diameter van Ø600mm tot Ø800mm hebben. Hierbij moet worden opgemerkt dat de putdiameter afhankelijk is van de diameter van de aan te sluiten rioleringsleiding.

Wandruwheid en capaciteit

De wandruwheid van leidingen speelt een cruciale rol bij het bepalen van de capaciteit van het systeem. In bron [7] wordt uitgelegd dat de wandruwheid van PVC-rioleringsbuizen lager is dan die van betonnen leidingen. Bij het berekenen van de capaciteit van een vrijvervalleidingsysteem wordt bij kunststof gerekend met een k-waarde van 0,8mm, terwijl de k-waarde van betonnen leidingen 3,0mm bedraagt. Deze waarden zijn van toepassing op de capaciteit van het systeem, en bepalen in hoeverre het systeem in staat is om het afgevoerde water te verwerken.

Reglementaire eisen en bevoegdheden

Meldingsverplichting en meten

De regelgeving rond infiltratie en riolering bevat diverse eisen, waaronder het melden van infiltratie en het meten van de hoeveelheid water. In bron [1] wordt uitgelegd dat het infiltreren van water ten minste vier weken voor aanvang of wijziging van de infiltratie moet worden gemeld aan het bestuur. Bovendien moet de hoeveelheid grondwater worden gemeten met een nauwkeurigheid van 5%, en de kwaliteit van het water moet worden gecontroleerd volgens de regels van de ministerie. De opgave van de gemeten hoeveelheden water moet worden gedaan op basis van het formulier dat door het bestuur is vastgesteld.

Voorwaarden en vrijstelling

Voor het infiltreren van water in de bodem is geen vergunning vereist voorzover de infiltratie plaatsvindt in het toepassingsgebied en aan de voorwaarden is voldaan. Deze voorwaarden omvatten onder andere het schoonhouden van de omgeving van de infiltratieput, het afdichten van putten die niet in gebruik zijn, en het definitief buiten gebruik stellen van de onttrekkingsput. Daarnaast moet op de plaats van slecht doorlatende lagen worden aangebracht met bentoniet of cementspecie, zodat verontreiniging van het grondwater wordt voorkomen.

Praktijkrichtlijnen en onderzoeksstrategieën

Doorlatendheidsonderzoek

Infiltratieonderzoek is belangrijk om inzicht te krijgen in de infiltratiecapaciteit van de bodem, waardoor het ontwerp van een hemelwatervoorziening kan worden gemaakt. In bron [8] wordt uitgelegd dat een doorlatendheidsonderzoek wordt uitgevoerd wanneer meer inzicht nodig is in de lokale geohydrologische parameters. Het doel van het onderzoek is het leveren van informatie voor een gefundeerde afweging omtrent de haalbaarheid en de toepasbaarheid van infiltratie. Bij het uitvoeren van een doorlatendheidsonderzoek wordt onder andere de lokale bodemopbouw en de huidige grondwaterstand in beeld gebracht.

Maatwerk en strategie

Bij het uitvoeren van infiltratieonderzoek kan BKK Advies maatwerk leveren, waarbij op basis van situatie en doelstelling een eigen onderzoeksstrategie wordt vastgesteld. De toe te passen onderzoeksmethode is afhankelijk van de bodemopbouw en de huidige grondwaterstand. Op basis van de situatie wordt in overleg bepaald welke onderzoeksmethode het meest geschikt is.

Duurzaamheid en het focusprogramma Duurzaam infiltreren

In bron [3] wordt het focusprogramma Duurzaam infiltreren genoemd, dat door Stichting RIONED wordt aangeboden. Dit programma stelt de sector in staat om tot robuust hemelwaterbeheer te komen, met als doel het bepalen van de juiste stappen om over 30 jaar een duurzamere aanpak te realiseren. Het programma is gericht op het delen van ervaringen en het creëren van eenduidigheid binnen de sector.

Conclusie

De leidraden voor infiltratie en riolering vormen een essentieel kader voor het ontwerpen en uitvoeren van rioleringssystemen. Ze bieden richtlijnen voor het bepalen van de capaciteit van leidingen, het beheersen van de afvoercapaciteit en het voorkomen van verontreiniging van het grondwater. Bovendien zijn er regelgevingen en eisen die van toepassing zijn bij het infiltreren van water, waaronder het melden van infiltratie en het meten van de hoeveelheid water. Daarnaast speelt het focusprogramma Duurzaam infiltreren een belangrijke rol in het bevorderen van duurzamere aanpakken binnen de sector.