De Verbeke Foundation: Een unieke combinatie van kunst, natuur en constructie

Inleiding

De Verbeke Foundation, gelegen in Kemzeke, vlakbij Antwerpen, is een unieke plek waar kunst en natuur samenkomen. Dit museumdomein, opgericht door kunstverzamelaar Geert Verbeke, is ontstaan uit zijn passie voor kunst, vooral voor bio-art, en zijn visie op het integreren van kunst in de natuur. De Verbeke Foundation is niet alleen een kunstcollectie, maar ook een levend laboratorium waar kunstenaars werken aan projecten die vaak technisch ingewikkelde constructies behelzen. Voor een website gericht op real estate, renovatie en bouw is dit domein een inspiratiebron, niet alleen vanwege de creativiteit die hier bloeit, maar ook vanwege de constructieve en logistieke uitdagingen die er worden aangepakt.

In dit artikel gaan we dieper in op de basis van de Verbeke Foundation, de manier waarop kunstwerken worden gerealiseerd, de rol van de natuur en de constructieve aspecten die daarbij centraal staan. We zullen ook bekijken hoe dit alles samenwerkt tot een unieke visie op kunst en ruimte.

De opkomst van de Verbeke Foundation

Van transportbedrijf naar kunstcollectie

Geert Verbeke begon zijn carrière als eigenaar van een transport- en overslagbedrijf. Hoewel zijn werk hem in contact bracht met grote installaties en kunstwerken, was het pas later dat hij zich volledig richtte op kunst. De omslag kwam toen hij een stalen sculptuur van Herman Van Nazareth zag. Die ervaring beïnvloedde hem zo sterk dat hij contact opnam met de kunstenaar en sindsdien begon hij kunst te verzamelen.

In 2003 besloot hij zijn transportbedrijf te verkopen en richtte hij samen met zijn vrouw Carla de Verbeke Foundation op. Het terrein waar vroeger containers werden gelost, werd het uitgangspunt voor een museumdomein van twintig hectare, inclusief bos, water, weiland, industrieterrein, loodsen, kassen en serres. De visie was duidelijk: een plek waar kunst in verbinding komt met de natuur.

Een dadaïstische visie

Geert Verbeke omschrijft zichzelf als dadaïst, surrealist en anarchist. Zijn visie op kunst is dus niet gericht op de tradities of trends van de kunstwereld, maar op het onverwachte en het vernieuwende. Hij benadrukt dat hij onbekende kunstenaars kiest die verfrissend werk maken, zonder aandacht voor bekendheid of marktwaarde. Deze aanpak heeft geleid tot een verzameling die niet alleen esthetisch uniek is, maar ook constructief en logistiek uitdagingen oplevert.

Kunst als constructieproject

Bio-art en technische uitdagingen

Een van de kernaspecten van de Verbeke Foundation is bio-art, kunst gemaakt van levende materialen. Deze vorm van kunst brengt technische en logistieke uitdagingen met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan het werk van Martin uit den Boogaard, waarin de niet-eetbare delen van een koe worden bewaard in glazen bokalen. Dit soort kunstwerken vereist zorgvuldige planning, niet alleen in het kunstproces zelf, maar ook in de bewaring en presentatie.

Een ander voorbeeld is het werk van Raphael Opstaele, die met een busreis van vijfhonderd bamboestokken over de wereld reisde om een wereldwindorgel te bouwen. Zoiets vereist niet alleen creativiteit, maar ook een logistiek plan dat rekening houdt met het transport, de montage en de permanente plaatting van het kunstwerk in het domein.

Constructieve samenwerking

De realisatie van kunstwerken op de Verbeke Foundation vereist vaak samenwerking met constructeurs, timmerlieden en andere vaklieden. Het werk van Peter De Cupere, bijvoorbeeld, bestond uit een 'huis' van afval, gemaakt van honderdzestigduizend ton geperst papier. Dit project vereiste zware machinerij zoals een vorkheftruck om de materialen op hun plek te zetten. Verbeke zelf deed ook deel aan deze constructie, bijvoorbeeld bij het vullen van vuilniszakken voor een kunstinstallatie.

Dit benadrukt hoe kunst, vooral op een grote schaal, niet alleen een esthetische, maar ook een technische en logistieke uitdaging is. Voor een projecthouder of kunstenaar is het daarom essentieel om te rekenen met een team van vaklieden die ervaring hebben met zowel de esthetiek als de praktische realisatie van kunstwerken.

De rol van de natuur

Integratie van kunst in de natuur

De Verbeke Foundation is ontworpen om kunst en natuur te integreren. Dit idee is duidelijk zichtbaar in kunstwerken zoals de Dome van Aneas Wilder, gemaakt van lariks uit de Ardennen en twintig meter hoog. Het werk staat midden in een bos, wat het een natuurlijke context geeft en tegelijkertijd een contrast creeert met het industrieterrein dat ook deel uitmaakt van het domein.

Het idee van kunst in de natuur komt ook tot uitdrukking in het werk van Joep van Lieshout, de CasAnus, een darmvormig kunstwerk gemaakt van bruin polyester. Hoewel het werk abstract is, past het toch binnen het thema van de natuur en het lichaam. Dit benadrukt hoe kunst op de Verbeke Foundation niet alleen in een wit museumruimte wordt geplaatst, maar in een context die met de omgeving in overeenstemming is.

Natuur en duurzaamheid

Ondanks dat de Verbeke Foundation vooral gericht is op kunst, is er ook een bewuste keuze voor duurzaamheid en betrokkenheid bij maatschappelijke thema's. Een voorbeeld hiervan is een bedrijfsfeest dat werd georganiseerd door de Rotary, waarbij geld werd opgehaald voor de daklozen van Antwerpen. Dit benadrukt hoe kunst en maatschappelijke verantwoordelijkheid samen kunnen gaan, iets dat ook in de bouw en renovatie industrie steeds belangrijker wordt.

Artist in residence en creatieve processen

De rol van artist in residence

Een van de unieke aspecten van de Verbeke Foundation is het artist in residence-programma. Kunstenaars zoals Egied Simons wonen en werken op het domein, waar ze materialen verzamelen uit de natuur en kunstwerken creëren. Simons' project, Liquid Files, bestond uit het verzamelen van schimmels, vlinders, hommels, visjes, vliegen en andere natuurlijke materialen om kunstwerken te maken die verdergaan dan alleen het visuele.

Dit proces benadrukt hoe kunstenaars in close contact moeten met de natuur en hoe dit proces vaak uitdagingen oplevert. Voor projectontwikkelaars in de bouw of renovatie wereld kan dit een inspiratie zijn om creatieve processen te integreren in hun projecten, waarbij zowel esthetiek als functioneelheid centraal staan.

Creatieve constructies

Een ander voorbeeld is het werk van Jason van der Woude, die een huis bouwde van raamkozijnen. Het werk lijkt op een Mondriaan-compositie, met een vlakverdeling die zowel esthetisch als functioneel is. Dit benadrukt hoe kunst en architectuur niet altijd strikt gescheiden zijn, maar elkaar juist kunnen versterken.

Voor bouw- en renovatieprojecten is dit een waardevolle les: het integreren van creativiteit in de constructie kan leiden tot unieke en duurzame resultaten.

De toekomst van de Verbeke Foundation

Visie op groei en professionalisering

De Verbeke Foundation is een project dat nog in de ontwikkeling is. Verbeke benadrukt dat hij in de toekomst hoopt met de inkomsten van bedrijfsfeesten genoeg geld te kunnen opbrengen om meer personeel aan te nemen en meer kunst te kopen. Momenteel wordt het domein ondersteund door een klein team dat zestien uur per dag werkt, wat soms leidt tot onopgeloste problemen zoals een omgevallen vitrinekast of een defecte elektronica die de konijnen van Stan Wannet niet in staat stelt te typen.

Hoewel dit niet ideaal is, benadrukt Carla Verbeke dat het publiek deze beweging moet kunnen accepteren. Dit benadrukt hoe kunstprojecten, net als bouw- en renovatieprojecten, vaak met onverwachte uitdagingen te maken krijgen en hoe het belangrijk is om flexibel te zijn en te kunnen improviseren.

De rol van de Verbeke Foundation in de kunstwereld

Hoewel de Verbeke Foundation een dadaïstische visie heeft, is het toch geen antibeweging tegen de kunstwereld. Verbeke benadrukt dat hij niet zo geïnteresseerd is in wat er elders in de kunstwereld gebeurt, en dat hij liever unieke kunstenaars kiest boven populaire namen. Dit benadrukt de vrijheid die kunstprojecten kunnen bieden, vergeleken met de meer bepaalde en commerciële richting van traditieel kunstmarkten.

Voor projectontwikkelaars in de bouw- en renovatiebranche is dit een waardevolle aanpak: het concentreren op creativiteit en originele ideeën, in plaats van alleen op trends of marktwaarden.

Conclusie

De Verbeke Foundation is een uniek project dat kunst, natuur en constructie combineert. Het benadrukt hoe kunst niet alleen esthetisch, maar ook technisch en logistiek uitdagingen oplevert. Voor projectontwikkelaars, bouwers en renovateurs is het een inspiratiebron voor creatieve processen, integratie van kunst in de omgeving en duurzaamheid.

De Verbeke Foundation toont aan hoe kunst en bouwprojecten elkaar kunnen versterken, en hoe flexibiliteit en creativiteit essentieel zijn in zowel kunstprojecten als bouw- en renovatieprojecten. De visie van Geert Verbeke benadrukt dat kunst niet alleen in een witte ruimte behoort te staan, maar in de context van de natuur en de maatschappij. Voor wie werkt in de bouw- of renovatiebranche is dit een waardevolle les: het integreren van creativiteit in projecten leidt vaak tot unieke en duurzame resultaten.

Bronnen

1. Verbeke Foundation